کسب‌ و‌ کار الکترونیک؛ یک الزام در تجارت جهانی

کسب‌و‌کار الکترونیک به‌عنوان یکی از زیرمجموعه‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات در دهه گذشته رشد بالایی را تجربه کرده است. به طوری که رویکرد اکثر موسسات تجاری در پذیرش و به کارگیری کسب‌و‌کار الکترونیک در جهت ورود به بازارهای جهانی و جذب مشتریان جدید و موثر و کارا در این راستاست، اما به کارگیری کسب‌و‌کار الکترونیک در فعالیت‌های تجاری نیازمند توجه به یکسری عوامل درون‌زا و برون‌زای تاثیرگذار بر آن است. به طوری که توجه بنگاه‌های تجاری به این عوامل و برنامه‌ریزی در جهت استفاده مطلوب از فناوری کسب‌و‌کار الکترونیک ضمن آنکه موفقیت بهره‌برداری از آن را تضمین خواهد کرد، زمینه رشد بنگاه‌های استفاده کننده   را نیز فراهم می‌کند. 

کسب‌و‌کار الکترونیک تعاریف متعددی دارد که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌شود: 

- کسب‌و‌کار الکترونیک وسیله‌ای است که مسیر رسیدن بنگاه‌ها به بازار را هموار می‌سازد. مسیری که مشتریان در آن اقدام به خرید کالا و خدمات می‌کنند...

- کسب‌و‌کار الکترونیک وسیله‌ای است که به استفاده‌کنندگان آن امکان رسیدن به مشتریان موثر و کارآمد را می‌دهد.

- کسب‌و‌کار الکترونیک توانایی هدایت تجارت از طریق شبکه‌های الکترونیک نظیر اینترنت و شبکه جهانی است. 

تفاوت کسب‌و‌کار الکترونیک و تجارت الکترونیک

کسب‌و‌کار الکترونیک به مفهوم کلی شامل به کارگیری فناوری‌های جدید برای برقراری ارتباطات زنجیره‌ای بین سازندگان، فروشندگان، عرضه‌کنندگان و به طور کلی ارائه‌دهندگان کالا و خدمات از یک سو و خریدار و مصرف‌کننده یا به طور کلی مشتری از سوی دیگر است و نتیجه آن اتخاذ تصمیم‌های بهتر، بهینه‌سازی کالا و خدمات، کاهش هزینه‌ها و گشودن کانال‌های جدید است. ولی تجارت الکترونیک به هر شکلی از نقل‌و‌انتقالات در تجارت اطلاق می‌شود که در آن طرفین، بیشتر از طریق الکترونیکی با یکدیگر در تماس هستند تا از طریق نقل و انتقالات فیزیکی.

به عبارت دیگر، تجارت الکترونیک زیربخشی از کسب‌و‌کار الکترونیک در سازمان‌هاست، زیرا در کسب‌و‌کار الکترونیک، شکل الکترونیکی همه فرآیندهای کسب‌و‌کار سازمان از قبیل تولید، تحقیق و توسعه امور اداری، مالی، مدیریت نیروی انسانی، پشتیبانی و تجارت مطرح است. در حالی که در تجارت الکترونیک تنها فرآیند تجارت سازمان به‌صورت الکترونیک یک جزء بنیادی از کسب‌و‌کار الکترونیک به حساب می‌آید. کسب‌و‌کار الکترونیک باعث می‌شود فرآیندهای تجارت، روابط و دادوستد جهانی شود. محیط تجاری شرکت، ممکن است، شامل یک شبکه جهت دسترسی به سازمان‌های عمومی یا شبکه‌هایی که با محافظت خاص برای دسترسی افرادی خاص طراحی شده یا حتی شبکه داخلی باشد که برای دسترسی افراد و کارمندان داخل شرکت طراحی شده است. کسب‌و‌کار الکترونیک تنها قرارداد یک صفحه شبکه‌ای نیست‌ بلکه محیط مدل‌های تجاری اعم از تجارت با کارمندان، مشتریان، تامین‌کنندگان   و  شرکاست. 

انواع کسب‌و‌کار الکترونیک

کسب‌و‌کار الکترونیک بسته به اینکه طرف‌های معامله سازمان‌ها یا افراد باشند به انواع زیر تقسیم می‌شود. در اینجا روابط بر مبنای اهداف تجاری شکل می‌گیرد. 

واحد تجاری با واحد تجاری (BUSINESS TO BUSINESS=B2B)؛ 

واحد تجاری با مصرف‌کننده (CONSUMER= B2C BUSINESS TO)

مصرف‌کننده با مصرف‌کننده (CONSUMER TO CONSUMER= C2C)

واحد تجاری با دولت (BUSINESS TO GOVERNMENT= B2G)

دولت با واحد تجاری (GOVERNMENT TO BUSINESS-G2B)

معایب کسب‌و‌کار الکترونیک

با وجود همه مزایایی که برای کسب‌و‌کار الکترونیک ذکر می‌شود، این شیوه از کسب‌و‌کار معایبی هم دارد که باعث می‌شود مدیران کسب‌و‌کارهای سنتی همچنان از آن کناره‌گیری کنند. مسئله امنیت، امکان ورود به سیستم‌های شما از طریق آدرس پست الکترونیکی، سایت شبکه و دستیابی به اطلاعات مالی و غیره، اختلال در برنامه کاری در صورت خرابی سیستم، از دست دادن کنترل و مشکلات و هزینه‌های به روز بودن با فناوری‌هایی که به سرعت پیشرفت می‌کنند، از جمله موانع توسعه کسب‌و‌کارهای الکترونیکی محسوب می‌شود.