امید هند، چین و روسیه به حضور در ایران / کریدور چابهار میزبان غول های اقتصادی منطقه می شود

موقعیت خاص بندر جنوب شرقی ایران که ورودی بسیاری از کشورهای منطقه به دریای آزاد به حساب می آید، باعث شده پس از لغو تحریم ها بخش قابل توجهی از تمرکز اقتصادی و سیاسی منطقه حول همین محور بچرخد؛ محوری که در صورت نهایی شدن مقدمات توسعه آن، می توان امید داشت بخش قابل توجهی از نیازهای اقتصادی و دریایی منطقه از آن طریق اجرایی شود. 

ایران از دیرباز با توجه به موقعیت خاصی که در اتصال کشورهای منطقه به یکدیگر داشته است همواره نفوذ قابل توجهی در سیاست های ترانزیتی منطقه به وجود آورده و اصلی ترین مسیر اتصال اقتصادی کشورها به یکدیگر محسوب شده است. این نقش مهم و تاریخی در طول سال های گذشته با توجه به افزایش تحریم ها و محدودیت های اقتصادی ایران با چالش های جدی مواجه شده، اما به لطف برجام بار دیگر شرایط و مقدمات لازم برای استفاده از آن به وجود آمده است.

یکی از عرصه هایی که به خوبی شرایط را در قیاس با گذشته تغییر داده و می تواند افق بسیار روشنی پیش روی خود ببیند، عرصه دریایی ایران است. با توجه به موقعیت خاص دریایی ایران و 5 هزار و 800 کیلومتر ساحلی که استفاده از آن می تواند برای هر کشوری موقعیتی مطلوب به وجود بیاورد، در طول ماه های گذشته بسیاری از مذاکرات اقتصادی حول همین محور چرخیده و در این بین بندر چابهار ایران جلوتر از بسیاری از دیگر بنادر توانسته توجهات خارجی ها را به خود جلب کند.

برجام با لغو کردن تحریم ها توانست در خوان اول هندی ها را که نزدیک به 13 سال مذاکرات خود را برای ورود به بنادر ایران طول داده بودند، پای قراردادی رسمی بیاورد و در دو فاز جداگانه تعهد 85 و 150 میلیون دلار سرمایه گذاری مستقیم را در این عرصه به وجود بیاورد. حالا در کنار هند، وزیر راه و شهرسازی ایران از احتمال ورود ژاپنی ها به این عرصه خبر داده و البته نگاهی کلان را مطرح کرده که نتیجه اش ارتقای دوباره سطح ترانزیت ایران در بین کشورهای منطقه خواهد بود.

براساس آنچه آخوندی گفته، در کنار خط ترانزیتی که از کشور چین به اروپای غربی خواهد رسید و ایران در این زمینه نقش محوری ایفا خواهد کرد، حالا و با توسعه چابهار، خط ترانزیتی جدیدی از هند به ایران و سپس روسیه ساخته خواهد شد، خطی که می تواند در میان مدت و بلند مدت امتیازهای ترانزیتی ایران را در منطقه به رسمیتی قطعی برساند تا در کنار توسعه حمل و نقل، رشد زیرساخت های اقتصادی نیز با سرعت بیشتری پیگیری شود.

رشد ترانزیت مقدمه رشد اقتصادی

یک اقتصاددان معتقد است در صورتی که ایران بتواند زیرساخت های حمل و نقل خود را توسعه داده و به افزایش همکاری ها با کشورهای منطقه فکر کند، در بلندمدت می تواند بخش قابل توجهی از اهداف اقتصادی خود را ذیل همین موضوع پیگیری کند.

علیرضا پورفرج در گفت وگو با «فرصت امروز» تأکید کرد: ایران از نظر جغرافیایی، امتیازهای بالقوه فراوانی دارد که یکی از آنها توانایی قرار گرفتن در مرکز ارتباط میان کشورهای مختلف منطقه است. این اتصال می تواند در کنار آورده های مالی که در کوتاه مدت نصیب ایران می کند، در بلند مدت نیز به رشد زیرساخت های اقتصادی و توسعه کشور منجر شود.

به گفته وی، ایران در صورتی که بخواهد از ظرفیت های به وجود آمده پس از برجام استفاده کند و البته در این راستا فشارهای اقتصادی آمریکا را دور بزند، افزایش تعاملاتش با کشورهای منطقه نتیجه بسیار مثبت در این زمینه به همراه خواهد آورد زیرا این همکاری ها منافع اقتصادی مشترک به وجود می آورد و اگر تا قبل از این بانک های ایرانی مجبور بودند به تنهایی در مقابل این فشارها بایستند، از این پس دیگر کشورها که منافع اقتصادی مشترک دارند نیز فشارهایی برای رسیدن به اهداف شان ایجاد خواهند کرد.

مرتضی دلخوش، کارشناس مسائل اقتصادی نیز در گفت وگو با «فرصت امروز» این فرصت را که ایران در متن ترانزیت منطقه قرار می گیرد، یکی از اصلی ترین اولویت ها پس از اجرای برجام دانست و گفت: ما برای آنکه بتوانیم به اهدافی همچون اقتصاد غیر نفتی فکر کنیم، باید دیگر راهبردهای اقتصادی را در دستور کار قرار دهیم و در این بین قطعا ورود به حوزه هایی که مزیت نسبی ما در آن قرار دارد، اهمیتی بسیار زیادی خواهد داشت.

وی ادامه داد: ترانزیت برای ایران در طول تاریخ طولانی کشور همواره یک مزیت نسبی بسیار بزرگ به حساب آمده و از این رو باید تلاش ها به گونه ای صورت گیرد که از این فضا پس از لغو تحریم ها بیشترین استفاده به عمل آید و در این بین قطعا استفاده از ظرفیت بالای بندر چابهار که هم برای هند و هم برای دیگر کشورهای منطقه اهمیتی بسیار زیاد دارد، امری مثبت و حیاتی تلقی خواهد شد.

صحبت از ورود ژاپنی ها به چابهار آن هم تنها چند ماه پس از نهایی شدن حضور هند در ایران مسئله ای است که می تواند بشارت یک اتفاق بسیار مهم را در این عرصه بدهد؛ بشارتی که معنای آن بازگشت ایران به متن اصلی حوادث اقتصادی منطقه و نقش آفرینی جدی در آن خواهد بود. اینکه کشورهایی مانند چین، روسیه و هند که در طول سال های قبل توانسته اند نقشی مهم در عرصه اقتصادی جهان ایفا کنند و بخش قابل توجهی از تمرکز ترانزیتی خود را روی ایران گذاشته اند می تواند یک فرصت بسیار بزرگ و مهم در این رابطه به وجود بیاورد؛ فرصتی که نتیجه کوتاه مدت آن بالا بردن سطح ارزآوری ترانزیت برای ایران خواهد بود و در بلندمدت حتی می تواند نام کشور را در کنار دیگر غول های اقتصادی منطقه قرار دهد. موضوعی که اهداف کلانی را در هدف گذاری برای رسیدن به بالاترین سطح اقتصادی آسیا کلید می زند.

ارتباط با نویسنده : j.hashemi1992@gmail.com