هنوز اقدامات لازم برای فرهنگسازی ورود به بازار سهام در ایران انجام نشده و به همین دلیل، مردم هنوز بازار سهام را بهعنوان جایگزین بازار پول نمیشناسند. فرهنگ عمومی در ایران بهگونهای است که مردم به بازار طلا، ارز و مسکن بهعنوان جایگزین بازار پول نگاه میکنند. درحالیکه براساس آموختههای آکادمیک، اگر نرخ سود بانکی کاهش پیدا کند، نقدینگی باید به سمت بازار سهام بهعنوان یک جایگزین نقشآفرین سوق پیدا کند.
آنچه در پی عدم فرهنگسازی کافی و مناسب اتفاق میافتد، انتظار نادرست از بازار سهام است. زیرا تصور عمومی این است که اگر پولی را به بازار سهام میآورند، در عرض چند هفته باید سود معناداری کسب کنند. درحالیکه نکته حائز اهمیت آن است که زمان کنونی بهترین موقع برای خرید سهامی است که شرایط بنیادی مناسبی دارند، مشروط به اینکه سهامداران انتظار افزایش ناگهانی و بازدهی کوتاهمدت از خریدهای خود نداشته و حداقل برای یک سال آینده آمادگی هرگونه تلورانس در قیمت سهام خریداریشده را داشته باشند. اما به دلیل انتظارات سوددهی کوتاهمدت و عدم تمایل به رویارویی با کاهش ارزش سهام خریداریشده حتی در کوتاهمدت، با وجود کاهش نرخ سود بانکی- که البته یکی از پیشنیازهای اساسی رونق بازار سهام است- مردم نقدینگی خود را به بازارهایی سوق میدهند که انتظار جهشهای ناگهانی و کوتاهمدت از آنها دارند.
کاهش نرخ سود بانکی، تأثیر آنی بر بازار سهام نمیگذارد، زیرا مردم کماکان سپردهگذاری در بانک را مطمئنترین روش سرمایهگذاری میدانند و ریسک سپردهگذاری در بانک را کمتر از سرمایهگذاری در بازار سهام ارزیابی میکنند. انتظارات نادرست از بازار سهام موجب شکلگیری چنین نگاهی شده و این در حالی است که افرادی که قصد سرمایهگذاری در بازار سهام دارند، باید زمان لازم را برای آنچه که به اصطلاح، خواب سرمایه نامیده میشود در نظر بگیرند و به جای خریدوفروش سهم بدون پشتوانه علمی و تحلیلی، به دنبال سهامداری و خرید و نگهداری سهام مناسب از نظر بنیادی باشند.
در کنار کاهش نرخ سود بانکی، باید سایر سیاستهای حمایتی مورد نیاز نیز اتخاذ شود که یکی از آنها فرهنگسازی، افزایش آگاهیهای عمومی و استفاده از ابزار متنوع و مناسب در این راستاست. به عبارت دیگر، کاهش نرخ سود بانکی یک مورد از موارد مورد نیاز در راستای رونق بازار سهام است و اجرای سایر سیاستهای حمایتی نیز ضروری است.
* تحلیلگر بازار سهام