نمایشگاه کتاب فرصتی برای دیپلماسی فرهنگی است

سیدعباس صالحی، معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در نشست خبری بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران که 14 اردیبهشت‌ماه در محل دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی برگزار شد، گفت: نمایشگاه کتاب از جهات مختلف فرصت‌هایی برای فرهنگ نشر و از سوی دیگر فرصتی برای اقتصاد و ارتباطات نشر است. امسال حدود 2450 ناشر داخلی در 2160 غرفه در نمایشگاه شرکت کرده‌اند. باوجود آیین‌نامه‌ سختگیرانه‌ای که برای حضور ناشران در نمایشگاه وجود داشت، این تعداد از ناشران برای حضور در نمایشگاه امسال آماده شدند. از سوی دیگر در این فضا ناشر و مخاطب رودررو می‌شوند که برای هر دو فرصت مغتنمی به وجود می‌آورد.

صالحی در ادامه نمایشگاه کتاب تهران را یک کتابخانه بزرگ خواند و گفت: در نمایشگاه کتاب امسال حدود 300 هزار کتاب داخلی و حدود 165‌هزار عنوان کتاب خارجی حضور دارند که در مجموع 465 هزار عنوان کتاب می‌شود. این فرصت تجمیع این‌چنینی کتاب فرصت کم‌بدیلی است برای کسانی که دنبال فکر و فرهنگ و اندیشه هستند. نمایشگاه فرصتی برای دیپلماسی فرهنگی مبتنی بر کتاب و نشر است که حضور مهمانان خارجی گواه این مسئله است. بنابراین ما معتقدیم که نمایشگاه کتاب تنها دریچه‌ای برای اقتصاد نشر نیست بلکه فرصتی است که در آن روزنه‌های دیپلماسی با موضوع نشر باز می‌شود. نمایشگاه کتاب یک آکادمی سیار پرتپش برای اهل فرهنگ و نشر است و به‌نوعی پاتوقی برای دید و بازدید فرهنگی است.

رییس بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در ادامه به اقدامات انجام‌شده برای هرچه بهتر برگزار شدن نمایشگاه اشاره کرد و گفت: نمایشگاه کتاب امسال با چند رویکرد جدی که بعضا تاسیسی یا تکمیلی هستند، همراه شده است. نکته اول تاکیدی است که ما امسال بر بین‌المللی‌تر شدن نمایشگاه داشته‌ایم. این نمایشگاه در سال‌های گذشته عنوان بین‌المللی داشته و ما باید از آن محافظت کنیم تا این عنوان تنها به یک کلیشه تبدیل نشود. صالحی در ادامه با اشاره به مهمان ویژه بودن کشور عمان در نمایشگاه کتاب، دلیل این انتخاب را ارتباطات منطقه‌ای عنوان کرد و گفت: ما در این انتخاب به دنبال یک کشور عربی بودیم که با ما قرابت‌های فرهنگی داشته باشد. امسال به منظور تاکید بر بین‌المللی‌تر شدن نمایشگاه کتاب مهمانان خارجی افزایش پیدا کردند و روسای برخی از نمایشگاه‌های بزرگ دنیا در نمایشگاه حضور دارند. این حضور سمبلیک نیست و با نگاه خط‌های ارتباطی بین نشر ایران و جهان همراه است. همچنین تعداد ناشران خارجی شرکت‌کننده در نمایشگاه افزایش پیدا کرده است. از سویی براساس آماری که ارائه شده است حدود 100 هزار کتاب خارجی غیرتکراری که در نمایشگاه امسال حضور دارد‌، در سال‌های 2013 و نزدیک به این تاریخ منتشر شده است. امیدواریم با این اقدامات، نمایشگاه کتاب تهران دریچه‌ای به علم جهان باز کند. به نظر می‌آید ما امسال در وجه بین‌المللی می‌توانیم ادعا کنیم که چند قدم به جلو آمده‌ایم.

صالحی همچنین به رویکرد واگذاری تصدی‌گری در حوزه اجرایی نمایشگاه کتاب به تشکل‌های نشر اشاره کرد و گفت: سال گذشته هم ما اعلام کردیم نباید دولت‌ها را به برگزار کردن جشنواره‌ها و نمایشگاه‌ها تقلیل داد. باید به کوچک شدن دولت‌ها کمک کرد و این مسئله امسال در قالب‌های متعدد در برگزاری نمایشگاه رخ داده است. برای همین منظور، امسال در شورای سیاست‌گذاری نمایشگاه، نقش تشکل‌ها مشخص شد ولی به خاطر اینکه مسیر، اعتمادساز باشد سعی کردیم تدریجی عمل کنیم. در نتیجه پنج کمیته به تشکل‌های نشر واگذار شد. تا به حال گام‌های مهم تجربه واگذاری نمایشگاه به تشکل‌ها طی شده است و امیدواریم این اتفاق برای دیگر بخش‌های دولت نیز تجربه خوبی باشد. صالحی توجه به نشر دیجیتال را از دیگر رویکردهای تاکیدی در نمایشگاه امسال خواند.