توافق اوپکی ها و غیراوپکی ها برای ثبات بازار نفت / نمایش اقتدار ایران در اوپک

کشورهای عضو اوپک از سال 2008 تاکنون تصمیم جدی برای مدیریت بازار نفت نداشتند اما در نشست اخیر نشان دادند که اوپک می تواند برای بازار نفت خط مشی تعیین کند. این بار قرار است با همراهی غیراوپکی ها، 1.8میلیون بشکه از تولید نفت خام کاسته شود اما در این میان، ایران مجوز افزایش 90هزار بشکه نفت خام را از آن خود کرد و این اقتدار ایران بود.

نشست ١٧١ اوپک بر محور پیمان الجزیره 30 نوامبر در وین تشکیل شد و پس از ساعت ها چانه زنی تصمیم گرفته شد تولید نفت خام کشورهای عضو اوپک 1.2میلیون بشکه در روز کاهش یابد. به این ترتیب تولید ١٤ کشور عضو اوپک ٣٢ میلیون و ٥٠٠ هزار بشکه در روز خواهد بود.

اما در این میان کشور روسیه نیز 300 هزار بشکه از تولید نفت خام را کاهش خواهد داد؛  کشوری که از سال 2011 تاکنون تولید نفت خام خود را همواره افزایش داده بود. این همکاری کشورهای عضو اوپک و غیراوپک برای مدیریت بازار نفت خام است تا مجددا قیمت طلای سیاه افزایش یابد.

مهدی عسلی، نماینده سابق ایران در اوپک درباره نتایج نشست 171 اوپک به «فرصت امروز» می گوید: این موفقیت برای اوپک است که توانست بار دیگر اقتدار و جایگاهش را نشان دهد. بدون شک در صورت اجرایی شدن این تصمیمات قیمت نفت به مرز 60 دلار خواهد رسید اما در این میان موفقیت ایران دو چندان است زیرا در کنار کاهش برای تمامی کشورهای تولید کننده نفت خام، ایران قادر به افزایش نفت خام در شش ماه اول سال 2017 شده است.

وی همچنین می گوید: ایران باید ظرفیت تولید خود را در سال های آتی افزایش دهد تا بتواند همچنان در اوپک به عنوان عضو تصمیم گیر و موثر عمل کند.

گفته های عسلی درباره نتایج اوپک، بیانگر این مهم است که افزایش تولید نفت ایران بعد از دوران تحریم، جدیت ایران در دستیابی به جایگاه قبل از تحریم را نشان می دهد. براساس منابع ثانویه تولید نفت ایران در بالاترین تولید در 16 سال اخیر به 3 میلیون و 975 هزار بشكه در روز رسیده است.

این عدد به عنوان مبنای تولید ایران در اوپک نیز پذیرفته شده است. بنابراین ایران تولیدش را در ژانویه 2017 از عدد 3 میلیون و 707 هزار بشكه در روز شروع خواهد کرد و آرام آرام روزانه 90 هزار بشكه به این عدد اضافه خواهد کرد.

در مقابل افزایش تولید نفت خام، سایر کشورهای عضو اوپک به جز لیبی و نیجریه باید تولید نفت شان را کاهش دهند، به طوری که عربستان ملزم به کاهش 486 هزار بشکه نفت خام در روز شد، همچنین عراق 210 هزار بشکه، امارت متحده عربی 139 هزار بشکه و کویت 131 هزار بشکه در روز کاهش تولید نفت خام خواهند داشت.

اما با وجود تصمیم اوپک برای کشور ایران و آمارهای اعلام شده،  محمدعلی خطیبی، مدیر اسبق امور اوپک وزارت نفت با بیان اینکه توافق نشست 171 اوپک برد تمامی اعضای اوپک است، به «فرصت امروز» می گوید: ایران برای عملی شدن توافق الجزایر از خود گذشتگی کرد زیرا قرار بود به تولید قبل از تحریم خود یعنی 4 میلیون بشکه نفت خام در روز برسد اما در نهایت پذیرفت 3790 بشکه در روز نفت خام تولید کند و از ابتدای سال 2017 تنها مجاز به افزایش90 هزار بشکه نفت خام شد.

وی با بیان اینکه تصمیم برخی اعضای اوپک مبنی بر عرضه بیش از نیاز بازار به نفت خام به منظور از رده خارج کردن برخی رقبا، تصمیم اشتباهی بود زیرا اوپک قادر نیست تولیدکنندگان غیراوپکی را حذف کند، می افزاید: این اقدام اوپک برای کاهش 1.2میلیون بشکه در روز نشان داد که اوپک همچنان زنده است و می تواند بازار نفت را هدفمند کند و تعیین کننده عرضه و تقاضا بازار نفت و قیمت نفت خام باشد، اوپک بار دیگر متولد شد.

در این میان، ضمانت اجرایی تصمیمات نشست 171 اوپک مطرح می شود به خصوص کشور عربستان باید حدود 500 هزار بشکه در روز از تولیدش بکاهد و کشورهای غیراوپک نیز ملزوم شدند 600 هزار بشکه از تولیدات شان را کم کنند. این در حالی است که پیش از این شاهد عهدشکنی از سوی کشور عربستان و کشورهای غیراوپکی بودیم.

خطیبی در این باره با بیان اینکه کمیته مانیتورینگ و نظارت بر تولید کشورهای عضو اوپک متشکل از سه وزیر نفت از اعضای اوپک تشکیل شده است، می گوید: این کمیته به کمک دبیرخانه میزان تولید اعضا را رصد می کند و اگر تخلفی صورت گیرد قطعا با آن برخورد خواهد کرد،  اما درباره کشورهای غیراوپکی باید بگویم تجربه خوبی در این زمینه وجود ندارد اما امیدواریم برای مدیریت بازار این کاهش انجام شود زیرا کاهش قیمت نفت به نفع هیچ تولیدکننده ای نیست.

بدون شک ثبات بازار نفت خام موجب رونق مجدد بازار سرمایه گذاری در صنعت نفت خام خواهد شد اما باید به این نکته مهم توجه کرد که 300 هزار بشکه در روز مازاد تولید نفت خام در انبارهای تجاری کشورهای مصرف کننده نفت وجود دارد که با احتساب این کاهش ها توسط اوپک و غیراوپک همچنان 100هزار بشکه در روز مازاد عرضه وجود دارد و این امر بدون شک مانع از آن می شود که قیمت نفت خام فراتر از 60 دلار شود.

ارتباط با نویسنده: ebrahimi1941@gmail.com