تلاش برای تبدیل ایران به هاب صادرات تجهیزات صنعت نفت در منطقه / موفقیت هایی که به حمایت دولت گره خورده است

تامین نیاز داخل و تلاش برای تامین نیاز بازارهای منطقه در صنعت نفت، موضوعی است که سازندگان تجهیزات نفتی به دنبال عملیاتی کردن آن هستند. این در حالی است که این سازندگان در تامین نیاز داخل با نقصان مواجه هستند و برای تحقق رویایی هاب منطقه ای شدن تجهیزات فنی صنعت نفت نیز به حمایت های دولت نیاز دارند.

رضا خیامیان، رئیس انجمن سازندگان تجهیزات نفتی از افزایش دانش شرکت های ایرانی با انتقال تکنولوژی خبر داده و اعلام کرده است که می خواهیم در کنار تامین نیاز داخلی، به صادرات نیز رونق دهیم تا ایران به کشوری تبدیل شود که هاب صادرات تجهیزات فنی صنعت نفت در منطقه شود.

بدون شک داشتن برنامه بلندمدت در کنار تلاش برای تحقق آن برنامه است که می تواند کشور را با پیشرفت مواجه کند،  همان گونه سازندگان داخلی در زمان تحریم ها با تلاش های مضاعف موفق شدند تا حدود 70 درصد از اقلام مورد نیاز صنعت نفت را تامین کنند، اما با این وجود همچنان صنعت نفت در بخش های مهم و حساس وابستگی به تجهیزات خارجی دارد.

در زمان کنونی به دلیل فعالیت شرکت های متنوع، بازار رقابت تنگ تر شده است، از این رو در صورت تصاحب بازارها به خصوص بازارهای منطقه با تولیدات سازندگان داخلی، باید علاوه بر داشتن استانداردهای بین المللی و کیفیت بالا، تولیدات قیمت مناسبی نیز داشته باشند.

بهرام بارانی، مدیرعامل شرکت باران و از تولیدکنندگان کمپرسور با بیان اینکه سازندگان داخلی توان تامین نیاز در صنعت نفت را دارند، به «فرصت امروز» می گوید: این توان به قدری بالاست که نه تنها نیاز داخل، بلکه می تواند نیاز کشورهای منطقه را در صنعت نفت نیز تامین کند، زیرا علاوه بر وجود کارشناسان زبده، مواد اولیه بسیاری از تجهیزات در کشور وجود دارد، البته این امر زمانی محقق خواهد شد که دولت از سازندگان حمایت کند.

وی در پاسخ به این پرسش که چگونه ظرفیت تامین تجهیزات صنعت نفت در کشور وجود دارد، اما نیاز بازار از شرکت های خارجی تامین می شود، می گوید: سازمان بازرسی کشور و مجموعه قوانین موجود در کشور مانع از این شده که نیاز داخلی با کالای ایرانی تامین شود، اما در زمان تحریم، سازندگان تجهیزات مورد نیاز را تولید و تامین کردند.

در حال حاضر به دلیل نبود نقدینگی و پرداخت به موقع پول به شرکت های داخلی این شرکت ها با مشکل مواجه شده اند اما با این وجود در بخش هایی همچون تجهیزات دوار و کاتالیست ها 100 درصد نیاز داخل را تامین می کنیم اما در مجموع بیش از 50 درصد از تجهیزات موردنیاز صنعت توسط شرکت های داخلی تامین می شود.

در این باره علیرضا درویشی، مدیرعامل شرکت مهندسی بدر سیستم نیز با بیان اینکه اگر بگذارند قطعا سازندگان تجهیزات صنعت نفت می توانند هاب منطقه و حتی رقبای شرکت های خارجی شوند، به «فرصت امروز» می گوید: در طول یک قرن گذشته هیچ وقت اراده روشن برای استقلال صنعت نفت وجود نداشته است از این رو با وجود ایجاد ظرفیت و زیرساخت های خودکفایی همچنان خرید تجهیزات مورد نیاز این صنعت دغدغه جدی مدیران نفتی بوده است، زیرا مسئولان کفایت و تخصص لازم را ندارند.

وی با بیان اینکه برخی شرکت های خصولتی به مدیرانی که به خودکفایی علاقه مند هستند، فشار وارد می کنند تا مجوز واردات برخی از اقلام موجود در کشور را امضا کنند، می افزاید: در این فضا چگونه می توان امیدوار بود که سازندگان بازارهای خارجی منطقه را تصاحب کنند. بسیاری از سازندگان به دلیل عدم وصول طلب شان قادر نیستند همانند گذشته فعالیت کنند.

برای نمونه تنها شرکت ما بیش از 10 میلیون دلار از بدنه وزارت نفت طلب دارد. از دید این فعال بخش خصوصی اگر حمایت های دولت از بخش خصوصی و فعال در صنعت تجهیزات نفتی وجود داشته باشد و موانع برداشته شود، می توان امیدوار بود که ایران هاب منطقه در صنعت تجهیزات نفتی و فنی شود، در غیر این صورت این امر محقق نخواهد شد.

بدون شک لازمه هاب منطقه شدن در تجهیزات صنعت نفت نیازمند تقویت دانش فنی است که در سال های گذشته به آن توجه وافر شده است، به طوری که بسیاری از شرکت های دانش بنیان موفق به تولید تجهیزات اصلی در صنعت نفت شده اند. خروجی این اقدام خوکفایی در 10 قلم گروه کالای اساسی و استراتژیک صنعت نفت است. حدود یک سال از انعقاد قراردادهای شش گروه کالای اساسی می گذرد اما هنوز بخش خصوصی فعال در تجهیزات نفتی خروجی مطلوبی را نداشته است.

درویشی به عنوان یک سازنده در این باره می گوید: شرکت های دانش بنیان با وجود تلاش برای تولید کالاهای استاندارد بین المللی با دیوارهای بلند مواجه شده اند از این رو قادر به تولید انبوه نیستند، این مسئله موجب شده تا سهم سازندگان از بازارهای داخلی کمتر از توان حقیقی جلوه داده شود و مانعی برای خوکفایی شده است. متاسفانه سیستم کارفرمایی دولتی علاقه ای برای خرید از این تجهیزات ساخت داخل ندارند.

بهرام بارانی نیز درباره 10 قلم گروه کالای اساسی و استراتژیک صنعت نفت می گوید: قوانین موجود مانع از اجرایی شدن این قراردادها شده است، از سویی برخی از سیاست ها از جمله عدم حمایت از بازارهای نوپا در این صنعت نیز به خودی خود مانع از موفقیت شرکت های داخلی در این زمینه شده است.

ارتباط با نویسنده: ebrahimi1941@gmail.com