مسکن مهر، در محاصره بی‌پولی و بی‌برنامگی

اگر 10 سال قبل و در آستانه آغاز رسمی طرح‌های مسکن مهر، بسیاری از متقاضیان خانه در شهرهای بزرگ، این طرح را ناجی خود و بر طرف‌کننده مشکلات طولانی‌مدت خرید خانه در ایران می‌دانستند، حالا تنها چشم امید به پایان پروژ‌ه‌ای دارند که بعد از نزدیک به 10سال نه تنها حتی به اهداف ابتدایی‌اش نزدیک نشده که حتی تکمیل و نهایی شدن آن نیز در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.

دولت نهم که در سال‌های اوج درآمد نفتی، اداره کشور را به دست گرفته بود، حل مشکلات بازار مسکن را نه در سیاست‌های حمایتی از بازار مستقل و فعال که در برنامه‌ریزی برای اجرای یک طرح دولتی بزرگ دید. طرحی که مسکن مهر نام گرفت باید در مدت زمانی کوتاه گره تامین مسکن بسیاری از اقشار کم‌درآمد جامعه را باز و برای آینده اقتصادی این بازار برنامه‌ای دقیق ارائه می‌کرد.

هرچند از همان ابتدا با تبدیل شدن طرح خانه‌های رایگان به خانه‌هایی ارزان مشخص شد دولت در نهایی کردن طرح ساخت مسکن مهر با مشکلاتی مواجه خواهد بود اما آغاز کار در مراحل اجرایی نشان داد مشکلات از آن نیز حادتر است. در این بین حتی تزریق قابل توجه نقدینگی از سوی دولت وقت به این طرح نیز نتوانست چندان گره‌گشا باشد تا این ارثیه بزرگ به دولت یازدهم منتقل شود.

در طول سه سالی که از عمر این دولت می‌گذرد نیز اوضاع برای مسکن مهر هرگز بر وفق مراد نبوده است. با وجود آنکه دولت روحانی و وزیر راه و شهرسازی به طور واضح با اجرای این طرح مخالف بودند اما اعلام کردند این طرح طبق تعهدات قبلی اجرایی خواهد شد و پیگیری‌های این سال‌ها توانسته بخشی از مشکلات این برنامه بزرگ را حل کند اما هنوز راهی طولانی تا تکمیل شدن واحدهای نیمه‌تمام باقی مانده و در این بین اوضاع برخی مناطق مانند شهر پردیس نیز نامشخص است؛ اوضاعی که باعث شده وزیر راه تغییراتی را در آن به کار ببندد.تغییراتی که شاید در نحوه پیگیری این پروژه تاثیری جدی بگذارد و سرپرست جدید شهر پردیس نیز هدف اصلی خود را همین موضوع می‌داند.

سعید غفوری گفته: در جمع پیمانکاران به آنها اعلام کردم که مردم و متقاضیان مسکن مهر توان منتظر ماندن برای تحویل واحدهای مسکن مهر را ندارند و باید هر چه سریع‌تر پروژه مسکن مهر در این شهر به اتمام برسد.

مسکن مهر آینده‌نگری نداشت

یک کارشناس شهرسازی معتقد است مسکن مهر نیز مانند بسیاری از طرح‌های بلندمدت اقتصادی ایران درگیر سیاست بازی و تصمیمات نادرست شد و مشکلات طولانی آن در طول این سال‌ها به خوبی نشان می‌دهد نقشه دقیقی برای اجرای آن در نظر گرفته نشده است.

ابوالحسن میرعمادی در گفت‌وگو با «فرصت امروز» تصریح کرد: ‌برنامه‌ای مانند مسکن مهر که بناست در چارچوب آن تعداد بسیار بالایی واحد مسکونی ساخته شود، قطعا نیاز به طراحی دقیق تمام مراحل کار دارد.
به گفته وی، طرح‌هایی مانند مسکن مهر که طولانی‌مدت هستند باید راه را بر تغییر سیاست‌ها ببندند، زیرا با تغییر تیم‌های اجرایی سیاست‌ها نیز تغییر می‌کنند و این امر به صلاح کار نیست.

میرعمادی این مسئله را مشکل بسیاری از طرح‌های عمرانی و زیرساختی کشور دانست و گفت: ما در ایران معمولا تنها 80 درصد کار را پیش‌بینی می‌کنیم و وقتی کار به جایی می‌رسد که نزدیک به افتتاح می‌شود تازه بسیاری از مشکلات خود را نشان می‌دهند.

مسکن مهر نیز همین‌طور است. ما کار را آغاز کرده‌ایم و وقتی مراحل ابتدایی طی شده مسائلی مانند امکانات زیرساختی پیش می‌آید که فکری به حال آن نکرده‌ایم. مشکلات شهرهایی مانند پردیس نیز همین‌طور است و تا زمانی که یک برنامه‌ریزی دقیق برای آن صورت نگیرد کار به همین منوال ادامه پیدا خواهد کرد.

محمـــد عدالت‌خــواه، کارشناس مسکن نیز در گفت‌وگو با «فرصت امروز» به شمایل خاص مسکن مهر استان تهران اشاره کرد و گفت: با توجه به افزایش قابل توجه جمعیت در شهری مانند تهران، اقبال نسبت به خرید واحدهای مسکن مهر این استان افزایش می‌یابد. در این بین برخی گروه‌ها نیز به این امید که مسکن مهر افزایش قیمت داشته باشد نسبت به خرید برخی از این واحدها اقدام کرده‌اند.

وی افزود: این اقبال بالا با یک معضل جدی روبه‌رو بود و آن عدم برنامه‌ریزی دقیق برای اجرای مسکن مهر است. دولت قبل با توجه به منابع بالای گسترده‌ای که داشت و البته اعتقادی که به این فلسفه پیدا کرده بود کار را آغاز کرد اما در دولت فعلی نه اعتقادی به اجرای این طرح وجود دارد و نه منابع مالی دولت کفاف نهایی کردن این برنامه را می‌دهد.

به اعتقاد عدالت‌خواه، اصلی‌ترین راه برای برون‌رفت از این شرایط ارائه یک برنامه‌ریزی دقیق و در نظر گرفتن فرضیه‌های کارشناسان است. مسکن مهر با توجه به گستردگی قابل توجهی که دارد قطعا بسیار مهم است و اینکه چگونه اجرایی شود می‌تواند برای برنامه‌‌ریزی‌های آینده اثر‌گذار باشد.

مســـکن مهـــر که پر ســروصداترین برنامه مسکن پس از پیروزی انقلاب به حساب می‌آید در حالی سال آخر اجرایی خود را پشت سر می‌گذارد که نرسیدن منابع مالی و نبود برخی امکانات زیرساختی آن را با مشکلات جدی مواجه کرده است. طرحی که بنا بود چند سال قبل به اتمام برسد حالا در شهری مانند پردیس که یکی از اصلی‌ترین بخش‌های این طرح به حساب می‌آید با تغییرات مدیریتی مواجه شده تا شاید گره‌های کور چند ساله باز شود، گره‌هایی که بی‌پولی و بی‌برنامگی آنها را سخت کرده‌اند.

ارتباط با نویسنده: j.hashemi1992@gmail.com