«فرصت امروز» بازار صنعت کارتن سازی را بررسی می کند / لایه هایی که پرسود می شوند

برای حفظ و نگهداری، انتقال و بسته بندی انواع کالاها نیاز به پوشش و لفاف هایی است که از اجناس تولیدی محافظت می کنند. این پوشش ها و لایه های نگه د ارنده در آخرین مرحله فرآیند تولید مورد استفاده قرار می گیرند و به شکل بسته بندی انواع کالاها و اجناس ساخته شده را دربر می گیرند. این جعبه ها و پوشش ها که برای استفاده در بسته بندی مورد استفاده قرار می گیرند، داستان مفصلی دارند و خودشان هم جزو اقلام تولیدی محسوب می شوند.

هر محصولی که تولید می شود نیاز به بسته بندی مناسب خودش را دارد. عرضه یک کالا بدون بسته بندی آن امکان پذیر نیست. این موضوع به قدری اهمیت دارد که گاهی موجب افت فروش و در نتیجه ضرر و زیان برای تولید کننده می شود. بسته بندی هم مانند صنایع تخصصی، یک صنعت مولد است و پتانسیل زیادی برای اشتغال زایی و حضور در بازار دارد.

کارتن سازی یکی از زیرشاخه های صنعت بسته بندی به شمار می آید و جزو صنایع مهم و پرسود نام برده می شود. کارتن سازی یک حرفه بسیار گسترده است و شامل موارد متعددی می شود. اقلام تولیدی آن فراوان است، ضمن اینکه این صنعت، مشاغل دیگری را هم با خود همراه می کند که از نظر اشتغال زایی، سودآوری و تولیدات متنوع حائز اهمیت است. با اینکه بسته بندی کالاها در آخر کار صورت می گیرد، اما تولید کارتن هم یک مسیر مشخصی دارد و از ابتدا تا انتهای کار باید فعالیت های مختلفی انجام شود تا اقلام کاغذی مورد نیاز تهیه شوند. «فرصت امروز» بازار حرفه کارتن سازی را بررسی کرده است.

معرفی صنعت کارتن سازی

صنعت کارتن سازی فرآیندی است که طی آن ابتدا ورق کارتن از رول کاغذ تولید می شود و سپس با توجه به  نوع محصولی که قرار است بسته بندی شود، به  شکل مناسب و در اندازه های مختلف طراحی و ساخته می شود. سپس با توجه به نیاز بازار و سفارش های دریافتی، سلیقه مشتری و نوع محصولی که قرار است بسته بندی شود و کاربردهای تبلیغاتی که یک بسته بندی مناسب دارد، به روش های مختلف چاپ و رنگ آمیزی می شود.

کارتن یک محصول سلولزی است که به عنوان پرکاربردترین محصول بسته بندی محصولات صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. این محصول معمولاً از سه تا پنج لایه کاغذ ضخیم و فشرده ساخته می شود. مهندس عباس امیریان یکی از فعالان و تولید کنندگان محصولات کارتنی است که حدود 20 سال کار تولید انواع کارتن را انجام می دهد.

وی در مورد این، صنعت فراگیر می گوید: سابق بر این کارتن سازی یکی از صنایع جانبی به حساب می آمد و کمتر کسی روی آن حساب باز می کرد. با رشد تولیدات صنعتی و تغییر و تحولات زیادی که در عرصه ارائه کالاها و محصولات صنعتی پیش آمد، این حرفه خودش را به عنوان یک صنعت مستقل، پیشرو و پول ساز مطرح و در مدت کوتاهی جایگاه خودش را تثبیت کرد.

فرآیند تولید

وی در مورد سابقه این صنعت در ایران می گوید: کارتن سازی در کشور سابقه زیادی دارد و با ورود تکنولوژی و مدل زندگی جدید به کشور وارد شد ولی به صورت صنعتی و مکانیزه حدود 40 سال است انجام می شود.

البته بیشتر رشد و توسعه این کار به اواخر دهه 60 و اوایل دهه 70 خورشیدی برمی گردد که واحدهای تولیدی زیادی در کشور فعال شدند که همه این کارخانه ها و کارگاه ها برای عرضه و فروش محصولات شان به انواع کارتن، مقوا و کاغذ بسته بندی احتیاج داشتند. این روند رو به رشد ادامه داشت تا اینکه در چهار، پنج سال گذشته این روند نه تنها متوقف شد، بلکه نزول هم کرد.

وی با اشاره به تعداد واحدهای تولیدی کارتن و مقوا در کشور گفت: طبق اعلام مسئولان چیزی نزدیک به 100 تا 105 واحد تولیدی در این زمینه فعال بوده اند. پروانه بهره برداری این واحدهای کوچک و بزرگ با ظرفیت تولید نزدیک به 2میلیون تن در سال است که در پنج - شش سال گذشته، نیاز کشور از 700هزار تن تجاوز نکرده است.

بنابراین وقتی با 700هزار تن نیاز به تولید، به 2میلیون تن ظرفیت تولید پروانه بهره برداری صادر می شود، یعنی اینکه با کمتر از یک سوم توان اسمی این صنعت کار تولیدی انجام می شود که این رقم از چهار پنج سال گذشته، کمتر هم شده و به زیر 600هزار تن رسیده است.

امیریان درباره نحوه تولید کارتن و مقوا در کشور می افزاید: به طور معمول سه یا پنج لایه کاغذ برای تولید کارتن ها به کار می رود که بخشی از این لایه ها به ویژه برای کارتن های صادراتی، از دیگر کشورها تأمین می شود.

در تولید کاغذ کارتن بیش از 90درصد از کاغذ های بازیافتی استفاده می شود و 10درصد باقیمانده از خمیر کاغذ وارداتی و چوب جنگل است. در ایران فرهنگ استفاده از کارتن بسته بندی ضایعاتی رواج یافته است. مراحل بازیافت ضایعات کارتن شامل جمع آوری، تولید خمیر از این ضایعات و تبدیل به ورق های کارتن است. استفاده از کارتن های ضایعاتی مزیت هایی در پی دارد که به خودی خود اتفاق خوب و مبارکی است. از جمله اینکه زباله کمتر وارد محیط زیست می شود، از همه مهم تر اینکه درختان کمتری از بین می روند.

در بازار ایران انواع ورق کارتن بسته بندی ضایعاتی با قیمت پایین خریدوفروش شده و در اختیار صنایع تولید کارتن بسته بندی قرار می گیرد. این تولید کننده باسابقه در مورد فناوری های مورد استفاده این صنعت می گوید: تکنولوژی تولید کارتن در این سال ها تغییر زیادی نکرده و بیشتر واحدهای تولیدی، ماشین آلات به روز و مجهزی دارند و قادر به تولید بهترین کارتن در منطقه هستند. صنعت کارتن سازی مانند صنایع دیگر در ایران رو به پیشرفت است و اگر حمایت های لازم از آن صورت بگیرد، قابلیت ارتقا به عنوان پنج صنعت برتر کشور را دارد.

کمبود نقدینگی و کاهش تولید آتش جان کارتن سازی

وی مشکل اصلی صنایع کاغذ، کارتن و مقوا را بحث نقدینگی عنوان کرد و گفت: شرکت های کاغذ سازی قابلیت این را دارند که بیش از 40درصد ظرفیت کنونی شان فعالیت کنند. اما این مسئله در گرو آن است که مشکل نقدینگی این صنعت به طور کامل برداشته شود.

اینکه تمام محصولات تولیدی نیاز به بسته بندی دارد، صحیح است اما به شرطی که تولیدی هم صورت بگیرد. در سال های گذشته، تولید محصولات رشدی را نشان نمی دهد تا نیاز به تولید کارتن افزایش یابد. در بعضی استان ها چند واحد تولید کارتن مستقر شده که بیش از نیاز آن استان است و تلاش می کنند به بازار استان های همجوار وارد شوند.

به عنوان مثال یکی از استان های غربی 11 واحد کارتن سازی دارد و این در حالی است که در استان دیگری با وجود کارخانه های بیشتر، دو یا سه واحد کارتن سازی دارند. پس باید سرمایه گذاری در این بخش به طور معقول و همه جانبه و با رعایت نیازسنجی از بازار تولید هر استان صورت بگیرد. همچنین عمده کاغذ وارداتی به کشور کاغذ تحریر و کاغذ گلاسه است، چرا که تنها یک کارخانه در کشور کاغذ تحریر تولید می کند و آن هم کارخانه چوب و کاغذ مازندران است.

سایر کارخانه های تولیدی، کاغذهای صنعتی که در تولید مقوا و کارتن کاربرد دارد، تولید می کنند. اگر هزینه مورد نیاز واحدهای تولیدی کشور به نحو مناسبی از طریق سیستم بانکی تأمین شود، اتفاق بزرگی در این صنعت خواهد افتاد و علاوه بر رونق و تأمین نیازهای داخلی، صادرات خوبی به سایر کشورهای منطقه خواهیم داشت.