امروزه، بسیاری از صاحبان سرمایه به دنبال یافتن زمینههایی بکر برای سرمایهگذاری در بخشهای مختلف اقتصادی هستند و همواره برای آرامش سرمایههایشان به دنبال کمترین ریسک اقتصادی خواهند رفت تا به قول معروف به یک سرمایهگذاری برای تمام فصول دست یابند.
در این زمینه امتیازها و تهدیدهای سرمایهگذاری در میان این افراد میتواند عاملی در انتخابشان باشد، چون هیچ فردی نمیخواهد به زیان اقتصادی دچار شود. اما کمخطرترین و سودآورترین سرمایهگذاری در کدام صنعت امکانپذیر است؟
برای سرمایهگذاری باید به دنبال کدام یک از بخشهای صنعتی کشورمان باشیم؟ یا شاید جواب این باشد که به دلیل گسترش جوامع مختلف تقریباً سوژههای سرمایهگذاری به آخر رسیده و نمیتوانیم به دنبال سوژهای بکر باشیم؟ در این گزارش در گفتوگو با ابراهیم اسدیبشلی یکی از کارشناسان سرمایهگذاری در حوزه گردشگری، به بررسی یکی از ظرفیتهای این حوزه یعنی تأسیس مجتمعهای رفاهی و مراکز تفریحی میپردازیم.
زیرشاخههای گردشگری بهترین سوژه
ابراهیم اسدیبشلی، رئیس انجمن توسعه صنعت گردشگری مجمع متخصصین ایران و مدیرعامل مؤسسه توسعه راهبردی صنعت گردشگری سپهر گردون در این زمینه به «فرصت امروز» میگوید: صنعت نوپای گردشگری با گردش مالی سالانه میلیاردها دلار، اکنون در جهان بهعنوان یکی از جذابترین سرمایهگذاریها برای صاحبان سرمایهگذاری است که با توجه به گستردگی و تنوعی که دارد، میتوان به دهها یا حتی صدها شاخه مختلف آن را تقسیم کرد که بحث تفرجگاهها یا مراکز تفریحی یکی از جذابترین آنهاست.
اسدیبشلی با اشاره به تغییر روند سرمایهگذاریهای نوین در کشورهای پیشرفته میافزاید: امروز رستههای مختلفی از فرصتهای سرمایهگذاری به علاقهمندان ارائه میشود که شاید در نگاه اول همگی مربوط به فناریهای نوین باشند، درحالی که تفریح و گردشگری همواره یکی از نیازهای بشر بوده و هست و میتوان از آن بهعنوان ظرفیت منحصربهفرد سرمایهگذاری برای تمام فصول یاد کرد. به همین دلیل میبینیم سرمایهگذاری در مجتمعهای تفریحی – اقامتی در سراسر جهان همواره از جاذبه قابل توجهی برای صاحبان سرمایه برخوردار بوده است.
این کارشناس ارشد صنعت گردشگری معتقد است روند توسعه سرمایهگذاری در مراکز تفریحی اقصی نقاط جهان بهگونهای درحال افزایش است که دور از ذهن نیست اگر بگوییم این صنعت رقیبی جدی برای صنعت طلای سیاه شناخته خواهد شد و ممکن است حتی بهزودی جای آن را بگیرد، چون با استفاده از فناوریهای نوین و کمترین وابستگی به نفت و همچنین با کمترین خسارت به محیط زیست بیشترین بهرهوری را به مالکانش هدیه داده است.
به گفته وی، نکته قابل ملاحظه در اینگونه سرمایهگذاریها این است که لازم نیست صاحبان سرمایه به دنبال بهترین نقطه شهر باشند و مبلغ قابل توجهی از سرمایههایشان را برای خرید زمین اختصاص دهند، چون اگر مکانسنجی دقیقی انجام شده باشد ایجاد تقاضا برای جذب علاقهمندان به این مرکز تفریحی-اقامتی کار زیاد سختی نیست که شاهد مثال آن سرمایهگذاری در اقامتگاههای کویری اقصی نقاط جهان مثل ایران، مصر، ایالات متحده و برخی کشورهای آفریقایی است.
اشتغالزایی بالا با سرمایههای محدود
رئیس انجمن توسعه صنعت گردشگری مجمع متخصصین ایران، یکی از نقاط قوت سرمایهگذاریهای اینچنینی را در میزان اشتغالزایی آنها نسبت به سرمایهگذاری صورت گرفته دانسته و میگوید: برای ایجاد هر فرصت شغلی در صنایع سنگین ارقام قابل توجهی نیاز است. اما در صنعت گردشگری به ازای هر هفت نفر گردشگر یک فرصت شغلی ایجاد میشود، بنابراین برای ساخت یک مجموعه تفریحی – اقامتی معمولی تنها با 10میلیارد تومان بیش از 300فرصت شغلی مستقیم و غیرمستقیم ایجاد میشود.
وی در ادامه با ارائه مثالی عینی توضیح میدهد: براساس تحقیقات صورتگرفته برای احداث یک مجتمع تفریحی اقامتی که شامل پارک آبی، هتل، رستوران، کافیشاپ و سالن کنفرانس با وسعتی معادل 7هزار متر مربع که در یکی از شهرستانهای درجه یک کشور واقع شده باشد، رقمی نزدیک به 8میلیارد تومان نقدینگی لازم است که این میزان سرمایهگذاری با پذیرایی 3هزارنفر روزانه در سه شیفتکاری امکان ایجاد 150فرصت شغلی مستقیم و 450فرصت شغلی غیرمستقیم را فراهم میکند.
این کارشناس ارشد گردشگری دوره بازگشت سرمایهگذاری در این نوع مجتمعها را در صورت رعایت اصول بهرهوری، بسیار کوتاه دانسته و تصریح میکند: یکی از مهمترین نیازهای این نوع سرمایهگذاریها انرژی است که میتواند بخش قابلتوجهی از هزینهها را به خود اختصاص دهد؛ در صورتی که با استفاده از شیوههای نوین این هزینهها به حداقل خود کاهش مییابند، بنابراین با بهکارگیری معادلات دقیق اقتصادی و کاهش هزینههای مربوط به تعمیر و نگهداری و همچنین هزینههای جاری یک مجتمع تجاری با مشخصاتی که قبلا به آن اشاره شد، دوره بازگشت سرمایه در این پروژه حداکثر 36ماه خواهد بود.این درحالی است که براساس استفاده از مدلهای نوین سرمایهگذاری و برونسپاری برخی از خدمات اینگونه مجتمعها هزینههای نگهداری را نیز به حداقل رساند.
وی در ادامه و با اشاره به افزایش ساختوساز اینگونه مجتمعهای تفریحی-اقامتی در کشورهای گردشگرپذیر تصریح میکند: به دلیل افزایش تقاضا برای ساختوساز اینگونه مراکز برخی شرکتها حتی به صورت هلدینگ سرمایهگذاری در این بخش فعالیت خود را آغاز کردهاند و با جمعآوری سرمایههای اندک سرگردان، به راهاندازی مراکزی بزرگ و قابل ملاحظه اقدام میکنند. به صورتی که آنها از صفر تا صد ایجاد تقاضای سفر گردشگران و علاقهمندان را از طریق شرکتهای زیرمجموعه خود برنامهریزی کرده و در نهایت سود سرشاری برای مجموعه مهیا میکنند.
سرمایهگذاری خاص و متناسب با فرهنگ
بشلی، یکی از مهمترین پیشنیازهای ورود به دنیای سرمایهگذاری در مراکز تفریحی و اقامتی را مطالعه دقیق فرهنگ و نیازهای فرهنگی–تفریحی جامعه هدف دانسته و میگوید: همه میدانیم بحث تفریح یکی از نیازهای اصلی جوامع مختلف بهویژه در زندگی ماشینی امروز است. اما نکته قابلتوجه در این زمینه که لازم است صاحبان سرمایه به آن توجه داشته باشند، بحث تطبیق این نوع سرمایهگذاری با فرهنگ و آداب و سنن جامعه هدف است.
بهعنوان مثال در جوامع اسلامی رعایت شئونات یک اصل غیرقابل انکار است، بنابراین نحوه سرمایهگذاری و اهداف تعیین شده باید در این راستا صورت پذیرد تا بتوان به آینده این نوع سرمایهگذاری امیدوار بود که یکی از بهترین پیشنهادها برای کشورمان ایجاد مراکز مخصوص بانوان است.
وی در ادامه میافزاید: اگرچه برخی معتقدند با اختصاصی کردن مراکز اقامتی-تفریحی برای یک جنس عملاً نیمی از تقاضا را از دست دادهایم اما نباید فراموش کنیم مثلا بانوان دارای نیازهای مختلفی هستند که شاید در مورد آقایان مطرح نباشد یا آنها متقاضیاش نباشند، بنابراین میتوانیم با سرمایهگذاری هوشمندانه عملاً ارزش افزوده این سرمایهگذاری را چندین برابر کرد.
بهعنوان مثال میتوان به احداث مراکز تفریحی مخصوص بانوان اشاره کرد که در کنار آن مراکز تندرستی و آرایشی و بهداشتی نیز درنظر گرفته شده است، یعنی مرکزی مخصوص بانوان با رعایت همه اصول که میتواند سودآوری قابل ملاحظهای را به دنبال داشته باشد.