فرصت سرمایه‌گذاری در صنایع دریایی و کشتی‌سازی

بهره‌مندی از 2000 كیلومتر مرز آبی موهبتی است كه در اختیار مردم کشورمان قرار گرفته است. در معادلات امروزی جهان هر كشوری كه مرز دریایی داشته باشد می‌تواند نقش مهمی را در معادلات جهانی ایفا کند. هرچند كه در حال حاضر كشورهای چون سوییس و مجارستان كه فاقد هرگونه مرز آبی دریایی‌اند در عرصه حمل ونقل دریایی به فعالیت مشغول بوده و رشد اقتصادی مناسبی دارند.

همچنین بیش از 90‌درصد تجارت جهانی از طریق دریا صورت گرفته و روزانه صدها فروند شناور میلیون‌ها تن كالا را جابه‌جا می‌کنند. از آنجا كه حمل‌و‌نقل دریایی به‌عنوان ارزان‌ترین نوع حمل‌و‌نقل به دلیل ویژگی‌های خاص خود شناخته شده است، صاحبان كالا تمایل دارند از این شیوه جهت حمل كالای خود استفاده کنند. در راستای تحقق این مهم، توسعه بنادر از یك سو و تمایل مالكان شناورها به داشتن شناورهایی با قابلیت حمل بیشتر كالا طی یك سفر از سویی دیگر، زمینه را برای خودنمایی شركت‌های شناورسازی مهیا کرده است.

صنعت كشتیرانی با شتابی سرسام‌آور در جهان امروز در حال توسعه و حركت بوده و هیچ تصمیمی نیز برای توقف مسیر خود متصور نیست و دریافت سفارش ساخت شناور از اولویت‌های كشورهای صاحب این صنعت به شمار می‌آید. كشورهای چین، كره‌جنوبی و ژاپن غول‌های بزرگ كشتی‌سازی دنیا بازارهای میلیارد دلاری این صنعت را تصاحب کرده و برای آن برنامه‌ریزی می‌کنند کره‌جنوبی هم‌اکنون 35درصد، چین 34درصد و ژاپن 13‌درصد از این بازار را به‌خود اختصاص داده‌اند. دیگر كشورها نیز از اروپایی گرفته تا آسیایی و حتی عربی سعی دارند از این قافله عقب نمانند، چرا كه كشتی‌سازی درآمدزا و از همه مهم‌تر اشتغال‌زاست.

کشور تركیه نیز در توسعه صنعتی خود به توسعه و حمایت از صنعت كشتی‌سازی برآمده است. این صنعت در چند سال گذشته میلیاردها دلار به اقتصاد ملی این كشور تزریق کرده است و در حال حاضر چهارمین کشور برتر در این صنعت به شمار می‌رود. در شرق دور سه شركت بزرگ كشتی‌سازی كره جنوبی (هیوندای، دوو و سامسونگ) در پی بستن قراردادهای میلیارد دلاری با كشور‌های دیگر جهان برای ساخت كشتی هستند. حال با نگاهی گذرا به کشورهای صاحب صنعت کشتی‌سازی و مقایسه اعداد و ارقام موجود در زمینه جذب نیروهای کار در این بخش و به‌وجود آوردن فرصت‌های شغلی فراوان چهره این صنعت بیشتر نمایان خواهد شد. 

كارخانه‌های كشتی‌سازی هیوندای در سواحل جنوب شرقی شبه‌جزیره كره بیش ار 12هزار كارمند و تكنیسین و كارگر ماهر را به کارگرفته‌اند. شركت كشتی‌سازی هیوندای میپو دیگر شركت كره‌ای فعال در این بخش است كه قریب 8هزار نفر كارگر ماهر را در استخدام خود دارد. شركت هیوندای ساههو نیز بیش از 6هزار نفر كارگر ماهر در اختیار خود دارد. شركت كشتی‌سازی دوو به‌عنوان شركتی پیشتاز و متخصص در ساخت انواع شناور و صنایع فراساحل از تخصص 1500كارمند دفتری و 10هزارنفركارگر ماهر بهره می‌جوید. دیگر شركت كره‌ای سامسونگ است كه دارای 13 شعبه و یك كارخانه خارج از كشور بوده و بیش از 10هزار كارمند دارد.

این در حالی است كه 33 سال پیش كه طرح و نقشه اولیه مجتمع كشتی‌سازی فراساحل ایران ریخته شد صنایع كشتی‌سازی كره‌جنوبی نیز فعالیت خود را آغاز کردند. صنایع كشتی‌سازی دالیان چین نیز به‌عنوان یكی از شركت‌های شناور‌سازی چین به تنهایی از حدود 10هزار كارمند، كارگر، تكنیسین، مهندس و مهندس ارشد بهره می‌برد. این در حالی است كه چین دارای چندین شركت شناور‌سازی بوده و ده‌ها هزار نفر نیروی انسانی را در بخش‌های مختلف خود به‌كار گمارده است.

در ژاپن نیز شركت‌های كشتی‌سازی ایماباری (imabari)، اوشیما (oshima)، ناگازاكی (nagasaki)، میتسوبیشی (Mitsubishi)، یونیورسال (universal)، تسونشی (tsuneishi)، كویو داك یارد (koyo dock yard) و شركت كشتی‌سازی IHI MARINE UNITED ده‌ها هزار نفر نیروی كاری متخصص، ماهر و ساده را در خود جای داده‌اند.

در اروپا به‌ویژه آلمان پس از پشت سر گذاشتن بحران اقتصادی سال 2001 بازار ساخت كشتی رونقی دوباره یافت و سفارشات زیادی از كشورهای مختلف جهان به‌ویژه ایران دریافت کرده است. به‌دلیل آغاز فعالیت جدید در ساخت كشتی اكثر كارگاه‌های كشتی‌سازی در آلمان تعداد كاركنان خود را به بیش از 22هزار نفر افزایش داده‌اند. این در حالی است كه اگر صنایع ساخت شناور‌های نظامی و تعمیراتی و همچنین صنایع تبدیلی را به آن اضافه کنیم این تعداد به بیش از 27 هزار نفر خواهد رسید. لهستان دیگر كشور اروپایی نیز در زمینه تعمیرات و ساخت انواع شناورها توانسته بیش از 20 هزار نفر را در این صنعت به‌كار مشغول کند.

این آمار و ارقام تنها گوشه‌ای از قابلیت‌های صنعت كشتی‌سازی در كشورهایی است كه به اهمیت موضوع پی برده و از این فرصت بهترین استفاده را جهت كسب درآمد بیشتر و جذب نیروی كار برده‌اند. از آنجا كه صنعت كشتی‌سازی به‌عنوان یكی از محورهای اشتغال شناخته شده است می‌تواند در كنار خود صنایع دیگر را نیز به تحرك وا دارد. در زمان ساخت یك شناور عوامل متعددی دست به‌دست هم داده و پروژه ساخت را پیش می‌برند، كارگران ماهر در زمینه لوله‌كشی، برقكاری و.... پا به پای مهندسان و كارگران ماهر جوشكار و مونتاژكار و پس از تكمیل ساخت بدنه شناور هنرنمایی خود را در با شكوه‌تر شدن این صنعت به نمایش می‌گذارند.

این در حالی است كه پس از ساخت شناور و به آب‌اندازی آن مرحله دیگری از معجزه اشتغال‌زایی این صنعت بروز کرده كه غیر ‌از خدمه شاغل روی شناور صدها نفر نیروی كار ساده و تخصصی دیگر نیز در بنادر با عنوان‌های متفاوتی چون تخلیه و بارگیری، ترابری، عملیات بندری و انبارداری به‌واسطه این صنعت مشغول به‌كار می‌شوند. شركت‌های نمایندگی كشتیرانی، شركت‌های تولیدی و فروشندگان تجهیزات ایمنی و كمك ناوبری و تعمیراتی از دیگر بخش‌هایی هستند كه توان جذب نیروهای فنی را در رابطه با این صنعت دارا هستند.

قطعا بدون در نظر گرفتن موارد ذكر شده و عدم تلاش جهت فراهم کردن بسترهای لازم توسط دلسوزان در راستای بكارگیری نیروهای آموزش دیده و ماهر، به هیچ‌وجه تلاش مسئولان آموزشی نیز به ثمر نخواهد نشست و سرمایه‌های ارزشمند جامعه به دلیل عدم درك و بهره‌گیری از فرصت‌های ارزشمند موجود به تهدیدی جدی تبدیل خواهد شد كه نتایج زیان باری در پی خواهد داشت.