فرآوری ادویه؛ فرصت تجارت و کسب سود

در بخش گزارش بازار ادویه در ایران به وارداتی بودن بخش اعظم این مواد خوراکی پرداختیم. بخشی که بیش از 170هزار تن در طول سال است. اما شیوه خریدوفروش این میزان تنها در حالت سنتی و حضور در دکان‌ها و حجره‌های بازارهای سنتی نیست. امروز در قفسه‌های فروشگاه‌های زنجیره‌ای، سوپرمارکت‌ها و سایر فروشگاه‌های سطح شهر شاهد حضور ادویه در قامت بسته‌بندی‌هایی هستیم که طی فرآوری ادویه خام وارداتی تولید می‌شوند. معمولا در این کارخانه‌ها، انواع ادویه‌ها به‌صورت چوب وارد می‌شود و پس از طی کردن مراحل مربوط به فرآوری و بسته‌بندی، وارد شبکه فروش می‌شود. اما زمانی یک سرمایه‌گذار می‌تواند از توجیه اقتصادی سرمایه‌گذاری در این صنعت مطمئن شود که برای آن طرح توجیهی تهیه شود.

هرچند به نظر می‌رسد در شرایط اقتصادی فعلی، راه‌اندازی واحد فرآوری و بسته‌بندی ادویه آن هم در مقیاس کوچک، اقدام اشتباهی است. در این رابطه و در مورد میزان سرمایه لازم برای ورود به بازار ادویه‌جات فرآوری‌شده گفت‌وگویی داشته‌ایم با الهه الهی، مسئول فنی شرکت سبزی ایران و تولیدکننده ادویه‌ فرآوری شده با برند ترخینه. این مقام مسئول در مورد دستگاه‌های مورد نیاز برای بسته‌بندی و فرآوری ادویه می‌گوید: ادویه‌هایی که چوب آنها وارد کشور می‌شود، مانند چوب دارچین و چوب زردچوبه حتما باید آسیاب شود و این آسیاب کردن در چند مرحله انجام می‌شود.

وی با اشاره به اینکه برای فرآوری و بسته‌بندی ادویه به آسیاب‌های مختلفی اعم از سوزنی و چکشی و دستگاه بسته‌بندی ساشه و در مورد ادویه‌های میکس به دستگاه بلندر نیاز است، اظهار می‌کند: پس از آسیاب شدن، ادویه به قسمت بسته‌بندی می‌رود که دستگاه‌های بسته‌بندی هم اتوماتیک هستند و معمولا در ظروف پت، این بسته‌بندی انجام می‌شود.

وی در ادامه می‌افزاید: به‌طور‌کلی در حال حاضر کارخانه‌های فرآوری و بسته‌بندی ادویه باید آسیاب صنعتی خریداری کنند که این نوع آسیاب در ایران تولید می‌شود و موجود است و نیازی به واردات آن وجود ندارد.البته می‌توان به‌طور‌کلی این موضوع را مطرح کرد که هیچ‌کدام از دستگاه‌های مربوط به فرآوری و بسته‌بندی ادویه وارداتی نیست. اما از آنجایی که نوآوری از جمله مواردی است که یک برند را زنده نگه می‌دارد، برند ترخینه هم با تولید ادویه‌هایی با کاربردهای جدید سعی در حفظ بازار دارد.

بدون طرح توجیهی وارد بازار نشوید

وی درخصوص این موضوع که چگونه یک سرمایه‌گذار این موضوع را ارزیابی کند که راه‌اندازی واحد فرآوری و بسته‌بندی ادویه به‌صرفه است یا خیر، می‌گوید: این موارد باید در طرح توجیهی که برای کار تهیه و تدوین می‌شود، لحاظ شده و به‌نوعی تمام آیتم‌ها در نظر گرفته شود. الهی در ادامه خاطرنشان می‌کند: در طرح توجیهی این موارد در نظر گرفته می‌شود که اگر فردی قصد داشته باشد کارخانه ادویه ایجاد کند، باید چه متراژی را در نظر بگیرد، اگر زمین، ملک شخصی باشد چه هزینه‌هایی دارد و اگر استیجاری باشد، وضعیت هزینه‌ها به چه صورت خواهد بود، چه تعداد دستگاه باید خریداری شود و به چه میزان پول باید صرف هزینه‌های آب و برق و غیره شود.

در این شرایط طرح توجیهی مشخص می‌کند که آیا راه‌اندازی واحد فرآوری و بسته‌بندی ادویه برای یک سرمایه‌گذار به‌صرفه است یا خیر. وی با تاکید بر اینکه سود کار تولیدی بستگی به تیراژ و مقدار دارد،عنوان می‌کند: به‌عنوان مثال اگر یک کارخانه روزانه 10کیلو ادویه فرآوری و بسته‌بندی کند، اصلا به سود و صرفه اقتصادی دست نخواهد یافت، زیرا قیمت تمام شده محصول این کارخانه نسبت به کارخانه‌ای که تولید بالایی دارد، فاصله زیادی خواهد داشت.

سود در تیراژ است

اما شیوه‌های سوددهی یک واحد فرآوری ادویه در بازار به چه صورت است. الهی در این باره می‌گوید: سوددهی یک کارخانه فرآوری ادویه تنها در تیراژ بالای تولید است وگرنه کارخانه‌های نوپا و کوچک فرآوری و بسته‌بندی ادویه ممکن است که در مدت‌زمان کوتاهی تعطیل شوند زیرا سود در تیراژ و تولید بالاست و هرچه کارخانه بزرگ‌تر و تولیدات آن بیشتر باشد، قیمت تمام‌شده پایین‌تر می‌آید و سود بیشتری نصیب تولیدکننده می‌شود. وی همچنین اضافه می‌کند: بنابراین در شرایط اقتصادی فعلی راه‌اندازی واحد فرآوری و بسته‌بندی ادویه در مقیاس کوچک، اقدام اشتباهی است.

الهی در ادامه سخنانش و با اشاره به اینکه فرآوری و بسته‌بندی ادویه در فضای کوچک امکان‌پذیر نیست و حداقل باید یک‌هزار متر به این امر اختصاص بیابد، اظهار می‌دارد: آسیاب کردن ادویه گرد و خاک بسیار شدیدی را ایجاد می‌کند و علاوه بر بزرگی فضا، باید تهویه بسیار قوی و انبار مناسب و به دور از رطوبت هم داشته باشد. الهی در ادامه تاکید می‌کند: اتفاقا ادویه‌ها جزو آن دسته از مواد‌غذایی هستند که رطوبت در آنها بسیار تاثیرگذار است.

یعنی اگر تهویه و محل انبار درست و اصولی نباشد، ادویه رطوبت جذب می‌کند و در نهایت کپک می‌زند. وی در مورد تعداد نیروی انسانی مورد نیاز برای واحد فرآوری و بسته‌بندی ادویه می‌گوید: تعداد نیروی انسانی بستگی به این موضوع دارد که یک کارخانه چند دستگاه در اختیار داشته باشد و معمولا به ازای هر یک دستگاه باید دو نیروی انسانی در نظر گرفته شود. البته بنا به وسعت و میزان تولید کارخانه به چند کارگر انبار و کارگر جابه‌جایی هم نیاز است.

500میلیون تومان؛ حداقل میزان سرمایه‌گذاری

الهی در پاسخ به این پرسش که یک سرمایه‌گذار باید چه میزان سرمایه‌گذاری برای راه‌اندازی کارخانه فرآوری و بسته‌بندی ادویه انجام دهد، اظهار می‌دارد: به فرض اینکه ملک این سرمایه‌گذار، شخصی باشد و در یک سوله یک‌هزار متری که متراژ حداقل است، آغاز به کار کند و با احتساب نیروی انسانی مورد نیاز برای بخش اداری و حداقل 15 کارگر و مدیر، در مجموع به حدود20پرسنل نیاز داشته باشد، باید سرمایه‌گذاری 500‌میلیون تومانی انجام دهد.

این مسئول فنی در مورد این موضوع که سرمایه‌گذاری در این صنعت پس از گذشت چه مدت‌زمانی به بازدهی می‌رسد، می‌گوید: این موضوع به شرایط بازار بستگی دارد. اما در‌مجموع اگر واحد تولیدی سعی و تلاش لازم را انجام دهد، بتواند در بازار دوام بیاورد، به‌خوبی بازاریابی کند، محصولات خود را به‌خوبی معرفی کند، تبلیغات خوبی داشته باشد، محصولات باکیفیتی تولید کند، مشتریان خوش‌حساب و پشتوانه مالی نسبی داشته باشد و موفق به دریافت تسهیلات شود، ممکن است پس از یک تا دو سال به سوددهی نسبی برسد.

نوآوری نکنید، از گردونه بازار حذف می‌شوید

الهی در ادامه می‌افزاید: در حال حاضر تنوع محصولات بسیار زیاد است و کارخانه‌ای که جدیدا وارد این عرصه می‌شود، باید ادویه‌های خاص با بسته‌بندی خاص ارائه دهد، زیرا اگر یک کارخانه نوپا بخواهد همین ادویه‌های موجود در بازار را تولید کند، امکان دارد که در سال اول و دوم فعالیت، از گردونه حذف شود. وی در پاسخ به این پرسش که یک واحد فرآوری و بسته‌بندی ادویه برای اینکه به برند تبدیل شود، باید چه هزینه‌هایی را پرداخت کند، اظهار می‌دارد: قاعدتا باید هزینه‌های معنوی و مادی بسیاری را پرداخت کند.

همان‌طور که تاکنون ترخینه هم هزینه‌های زیادی را پرداخت کرده است. هزینه‌های معنوی ترخینه این بوده که بیش از 30 سال است در این شرایط اقتصادی در حال دست و پنجه نرم کردن است و بسیاری از مشکلات و سختی‌ها را پشت سر گذاشته و ناامید نشده است. هزینه تبلیغات و جلب رضایت‌مندی مشتری و اهمیت به کیفیت محصولات هم هزینه‌های مادی است که ترخینه برای تبدیل شدن به یک برند پرداخته است.

الهی در ادامه می‌افزاید: شاید به ظاهر این‌گونه به نظر بیاید که تبلیغات نخستین موضوعی است که یک برند را می‌سازد اما اینطور نیست و در واقع تبلیغات، یک مکمل است. در حقیقت اصلی‌ترین موضوعی که یک محصول را تبدیل به برند می‌کند، کیفیت آن محصول است. حتی می‌توان این‌گونه گفت که رضایت‌مندی یک مشتری که دهان‌به‌دهان به مشتریان دیگری منتقل می‌شود، بسیار کارآمدتر از تبلیغی است که در رادیو و تلویزیون و سایر رسانه‌ها منتشر می‌شود.