عرضه بالای مسکن، راه را بر سفته بازان می‌بندد

پس از ماه‌ها انتظار برای به وجود آمدن حجمی از رونق جدید در بازار مسکن ایران که به نظر می‌رسد با توجه به صحبت‌های مطرح شده از سوی رئیس اتحادیه املاک در طول هفته‌های قبل کلیدخورده است، حالا باید دید شرایط چگونه پیش خواهد رفت تا یکی از مهم‌ترین بازارهای اقتصادی ایران بار دیگر روزگار خوشی را تجربه کند.

رکود مسکن که از ماه‌های ابتدایی دهه 90 آغاز شد و رفته رفته به یکی از پیچیده‌ترین معادلات اقتصادی برای دولت یازدهم تبدیل شد، حالا آخرین زور خود را به کار بسته تا در مقابل طرح‌هایی که به ایجاد رونق دوباره می‌اندیشد مقاومت کند؛ رکودی که برای دورانی طولانی هم عرضه‌کنندگان مسکن را از سرمایه‌گذاری‌های جدید باز داشت و هم به خریداران اجازه ورود به بازار و حرکت در گزینه‌های مختلف را نداد.

پس از ماه‌ها برنامه‌ریزی از سوی دولت یازدهم برای از بین بردن رکود در بازار مسکن این بار شاید رسیدن به تمام طرح‌ها به یکدیگر کارساز شده و ماه‌های گرم تابستان 95 را به تحرک دوباره بزرگ‌ترین بازار اقتصادی ایران پیوند بزند. بازاری که با استفاده از تسهیلات خرید مسکن، تسهیلات ساخت‌و‌ساز مسکن و حتی منابع مالی جدید برای توسعه بازار رهن روبه‌رو شده و قصد دارد از تمام آنها برای جهشی دوباره بهره ببرد.

هرچند در میان کارشناسان این صنعت یک همگرایی خاص برای رسیدن دوباره به رونق وجود دارد اما در عین حال یک ترس و دلهره بزرگ نیز فضای فعلی صنعت ساختمان ایران را در برگرفته است. در طول سال‌های گذشته هر بار که رونق نسبی در این بازار شکل گرفته گام بعدی افزایش باسرعت بالای قیمت‌ها بوده که منجر به تورم گسترده و بالا رفتن لجام‌گسیخته قیمت‌ها شده است.

در این بازار سفته‌بازان و سرمایه‌گذارانی که تنها به افزایش سود خود می‌اندیشند بارها ورود کرده و با پیگیری منافع زودگذر خود نظم قیمتی را از بین برده‌اند؛ موضوعی که به نظر می‌رسد وزارت راه و شهرسازی از ماه‌ها قبل پیگیری‌های لازم برای مقابله با آن را به انجام رسانده و در مقابل هر گونه رونق همراه با تورم ایستاده است.

در کنار آن شرایط فعلی بازار مسکن که به عرضه تعداد بالایی از واحدهای مسکونی به فروش نرفته در سال‌های گذشته منجر شده نیز مزید بر علت شده است تا راه را بر سفته‌بازان مسدود کند، زیرا حتی اگر قدرت خریدی نیز برای متقاضیان به وجود بیاید احتمالا بخش قابل توجهی از توان آنها صرف خرید واحدهایی می‌شود که از پیش ساخته‌ شده‌اند؛ موضوعی که کارشناسان بازار نیز روی آن تأکید بسیاری دارند.

رونق محدود و به دور از تورم خواهد بود

گفت‌وگوی خبرنگار «فرصت امروز» با مدیر یک بنگاه معاملات ملکی نشان از آن دارد که هرچند در طول هفته‌های گذشته حجمی از تحرک در بازار شکل گرفته، اما هنوز زمان زیادی لازم است تا بتوان از این تحرکات به رونق یاد کرد.

عبیری با بیان اینکه در طول هفته‌های گذشته شرایط بازار نسبت به گذشته تغییرات جدی را پشت سر نگذاشته است، تصریح کرد: هرچند با توجه به نزدیک شدن به زمان پایان امتحانات مدارس تقاضا برای جابه‌جایی و خرید افزایش یافته اما هنوز با توجه به پایین بودن قدرت خرید متقاضیان نمی‌توان اعلام کرد که رونقی در بازار دیده می‌شود.

به گفته وی، در حال حاضر همچنان بار اصلی تحرکات را بازار رهن و اجاره به دوش می‌کشد که بدون تغییرات و براساس رویه سال‌های گذشته خود عمل می‌کند.

احمدرضا سرحدی، کارشناس بازار مسکن نیز در گفت‌وگو با «فرصت امروز» به همین موضوع اشاره کرد و گفت: در ماه‌های پایانی سال 94 این انتظار به وجود آمد که با بازگشت دوباره رونق به اقتصاد کشور و ورود سرمایه‌های جدید که از خارج و داخل تأمین می‌شوند، بازار مسکن نیز در نیمه دوم سال 95 رونق نسبی را تجربه کند اما همچنان نشانه‌های ایجاد این تغییر در اقتصاد ایران مشاهده نمی‌شود و از این رو تصور رونق مسکن سخت خواهد بود. 

به اعتقاد وی، اصلی‌ترین عاملی که قدرت خرید مردم را در سال‌های گذشته پایین آورده، نبود سرمایه‌های لازم و رکود در بدنه اقتصادی کشور بوده است و از این رو تا زمانی‌که اقتصاد ایران خود را بار دیگر پیدا نکند، نمی‌توان تصور آن را داشت که بخش مسکن نیز با رونقی جدی روبه‌رو شود.

این کارشناس بازار مسکن همچنین درباره نگرانی‌های موجود از احتمال دوباره سفته‌بازی در بازار پس از ایجاد رونق نیز گفت: در حال حاضر که هنوز رونقی به‌طور عمده و کلان شکل نگرفته است. حتی اگر این موج جدید نیز به وجود بیاید براساس آمارهای رسمی ما آنقدر واحد ساخته شده و به فروش نرفته از سال‌های گذشته داریم که در کوتاه‌مدت هیچ شانسی برای افزایش قیمت‌ها وجود ندارد.

پس از آن نیز با توجه به اینکه بخش زیادی از سرمایه‌های فعال در بازار در طول این سال‌ها مسدود بوده احتمالا باز هم فعالان کار خود را به شکل عادی پیگیری خواهند کرد و به نظر نمی‌رسد در این بین سفته‌بازان و سوء‌استفاده‌کنندگان از صنعت ساختمان، شانسی برای رونق دوباره بازارشان داشته باشند. 

با وجود تمام اظهارنظرهای بعضاً متناقض از شرایط فعلی بازار مسکن به نظر می‌رسد انباشت بالای تقاضا برای خرید واحدهای مسکونی که در طول این سال‌ها پشت دیوار سنگین رکود باقی مانده، در ماه‌های آینده بتواند رکود را تبدیل به رونقی هرچند نسبی کند. در این شرایط اما رونق با تجربه‌های سال‌های پیش تفاوتی جدی خواهد داشت. اگر پیش از آن مسکن عرصه‌ای بود که بسیاری می‌توانستند در کوتاه‌مدت و با استفاده از سفته‌بازی در آن جولان بدهند حالا این بازار با نیاز و تقاضای رسمی تغییر شرایط خواهد داد و از این رو شاید دو بازوی عرضه و تقاضا در کنار یکدیگر بتوانند راه را بر افزایش دوباره قیمت‌ها ببندند.

ارتباط با نویسنده : j.hashemi1992@gmail.com