طلسم 37 ساله بویینگ می‌شکند

ناوگان هوایی ایران که در روزگاری نه‌چندان دور به‌عنوان قطب هوایی منطقه شناخته می‌شد و نام ایران‌ایر را در میان ایرلاین‌های برتر جهان جای داده بود حالا خود را آماده می‌کند تا پس از چند دهه سکوت و سکون بار دیگر به جایگاه گذشته خود باز گردد، جایگاهی که به دست آوردن دوباره آن پیش از هرچیز به تامین زیرساخت‌های ابتدایی این صنعت احتیاج خواهد داشت.

در سال‌ها ابتدایی دهه 50، ایران ایر اصلی‌ترین شرکت هواپیمایی ایران، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین مشتریان شرکــت هــواپیمــاسـازی آمریکایی بویینگ شناخته می‌شد. خرید نخستین جت‌های بویینگ از سوی این شرکت راه را برای گسترش نفوذ جهانی بویینگ باز کرد و از این رو رابطه دو طرف به‌شدت گسترده شد. این رابطه طولانی‌مدت اما با پیروزی انقلاب اسلامی و تحریم‌های ظالمانه‌ای که امنیت مسافران هوایی ایران را هدف قرار می‌داد متوقف شد.

ایران برای سال‌هایی طولانی نه تنها از خرید هواپیماهای جدید که حتی از تعویض قطعات و دریافت خدمات نگهداری برای هواپیماهای خود محروم شد تا پس از نزدیک به چهار دهه بخش قابل توجهی از توان صنعت هوانوردی ایران تحت‌الشعاع این محدودیت‌ها قرار گیرد.

این فشارها از چند ماه قبل و همزمان با اجرایی شدن برجام متوقف شده است و لغو تحریم‌ها راهی را باز کرده که نتیجه‌اش از سرگیری دوباره مذاکرات ایران با شرکت‌های بزرگ صادر‌کننده هواپیما مانند ایرباس و بویینگ است. در این بین مذاکرات با شرکت اروپایی ایرباس چند ماه قبل به نتیجه رسیده و حالا وزیر راه و شهرسازی اعلام کرده در روزهای آینده خبر خوشی از مذاکرات ایران با شرکت بویینگ منتشر خواهد شد. هرچند آخوندی موضع دقیقی درباره شایعات مطرح شده که از احتمال خرید 100 فروند بویینگ خبر می‌دهند، اتخاذ نکرده اما صرف صحبت‌های وی نشان از رسیدن مذاکرات دو طرف به نقطه‌ای امید بخش دارد.

با نهایی شدن این صحبت‌ها میان ایران، ایرباس و حالا بویینگ به نظر می‌رسد تنها یک چالش و مشکل باقی است و آن امضای خزانه‌داری آمریکا پای این قراردادهاست. آمریکا اعلام کرده به شکل مورد به مورد اجازه فروش هواپیما به ایران را خواهد داد و در صورت اجرایی کردن این امر، می‌توان امید داشت هم قرارداد 118 ایرباس اجرایی شود و هم بویینگ دوباره به آسمان ایران باز گردد.

بویینگ آسمان ایران را از دست نخواهد داد

یک کارشناس صنعت هوانوردی این فرضیه را که طولانی شدن دریافت مجوز برای ایرباس به دلیل رقابتی است که میان این شرکت و بویینگ وجود دارد رد کرد و گفت: با توجه به جایگاه جهانی این شرکت‌ها، قطعا جنس رقابت آنها متفاوت است. علیرضا بحیرایی در گفت‌و‌گو با «فرصت امروز» اظهار کرد: با توجه به ظرفیت کلانی که در صنعت هوانوردی ایران وجود دارد، ورود به بازار این کشور برای تمامی قطب‌های این صنعت جهانی بسیار مهم است. بازگشت ایران بعد از یک دوره طولانی به این بازار نیز باعث شده بین کشورها و شرکت‌های مختلف رقابت در این رابطه گسترش یابد.

به گفته وی، اگر این فضا و ظرفیت جدی تاکنون نتوانسته به ورود هواپیماهای جدید منجر شود، مسائل و مشکلات بر سر نقل و انتقالات مالی اصلی‌ترین دلیل آن بوده است. محدودیتی که ایران برای معامله با دلار دارد و نیاز به عقد قرارداد با شرکت‌هایی که فاینانس را تقبل می‌کنند، این مسیر را دشوار کرده است.

بحیرایی در پاسخ به این سوال که آیا امکان دارد سنگ‌اندازی‌ها بر سر راه ایرباس، برای کمک به قدرت گرفتن بویینگ در آسمان ایران باشد نیز گفت: در این شکی نیست که این دو شرکت بزرگ در بسیاری از حوزه‌ها با هم رقابت دارند اما در صورتی که ما منابع مالی لازم را در اختیار داشته باشیم با توجه به تعداد بالای هواپیماهای مورد نیاز در کشور، راه برای معامله با هر دو طرف فراهم خواهد شد.

محمد بشارتی، کارشناس مسائل هوانوردی نیز در گفت‌و‌گو با «فرصت امروز» به نیاز جدی ایرلاین‌های ایرانی به خرید هواپیماهای جدید اشاره کرد و گفت: وقتی کشوری اعلام می‌کند در طول سال‌های آینده به 500 فروند هواپیما احتیاج خواهد داشت، قطعا باب مذاکره با تمام طرف‌های هواپیماساز باز خواهد شد که بویینگ جزئی از آنهاست.

به گفته وی، آنچه در کنار بحث خرید هواپیما اهمیت دارد تلاش ایران برای دریافت امکانات تعمیر و نگهداری هواپیماها و خدمات پس از فروش آنهاست. با توجه به مشکلات به وجود آمده در ایام تحریم‌ها این موضوع اهمیت بالایی دارد که هواپیماهای ایرانی قابلیت پرواز خود را از دست ندهند.

بشارتی خاطرنشان کرد: هرچند هنوز بحث تامین مالی هواپیماها و معاملات جدید در این حوزه حل نشده، اما به نظر می‌رسد ما می‌توانیم در کنار خرید طرح‌هایی مانند لیزینگ را نیز در دستور کار قرار دهیم تا وضعیت شرکت‌های ایرانی به استانداردهای روز نزدیک‌تر شود.

صحبت از خرید 100 فروند بویینگ جدید از سوی ایران که می‌تواند در کنار ایرباس‌های معامله شده یکی از بزرگ‌ترین تحولات اقتصادی کشور در یک صنعت را رقم بزند شاید در آینده‌ای نزدیک عملیاتی شود، آینده‌ای که تنها سد راه آن خزانه‌داری آمریکا و مجوز این نهاد است.

ارتباط با نویسنده : j.hashemi1992@gmail.com