طرح پایش آب‌های بسته‌بندی هم شفاف نیست

در حالی که صنعت غذای کشور خود را آماده می‌کند در دوران پسا‌تحریم وارد بازارهای بین‌المللی شود، هر از گاهی خبرهایی مبنی بر آلودگی یا بی‌کیفیتی یکی از محصولات غذایی در رسانه‌های داخلی منتشر می‌شود. این اخبار و گزارش‌ها فارغ از صحت و سقم آن و پیامدهایی که برای سلامت جامعه دارد، گواه عملکرد ضعیف دستگاه‌های نظارتی مانند وزارت بهداشت و سازمان ملی استاندارد است. با همه نظارت‌هایی که این دو دستگاه مسئول انجام می‌دهند اما تخلف‌های گسترده‌ای هم صورت می‌گیرد که برخی از آنها پس از تولید و سرازیر شدن به بازار مصرف اطلاع‌رسانی می‌شود. در بیشتر مواقع هم نامی از برندهای متخلف به میان نمی‌آید. این موضوع دارای ابهاماتی است که شوربختانه برخی مسئولان مربوط زیر بار آن نمی‌روند.

دست کم در دو سال گذشته وزارت بهداشت سلامت و کیفیت برخی محصولات صنایع غذایی را تایید نکرد؛ یک روز لبنیات با روغن پالم زیر سوال رفت و روز دیگر، مرغ با باقیمانده‌های دارویی و فلزات سنگین. فرآورده‌های گوشتی، شیلات، خوراک دام، طیور و آبزیان، آبلیمو، آبمیوه و محصولاتی دیگر که تنها چند روز یا چند هفته در رأس اخبار بودند اما نه نامی از شرکت‌های تولیدکننده برده شد و نه اسامی متخلفان اعلام شد جز آب‌های بسته‌بندی و آشامیدنی که اخیرا تنها نام یک برند از سوی مسئولان وزارت بهداشت اعلام شده است.

نتایج طرح پایش و خبر سالم بودن آب‌های معدنی

طرح پایش سلامت آب‌های بسته‌بندی و آشامیدنی از چند ماه پیش به دستور وزیر بهداشت از سوی سازمان غذا و دارو آغاز و نتایج آن در اواخر شهریور ماه گذشته رسانه‌ای شد. رسول دیناروند، رئیس سازمان غذا و دارو، بیست و پنجم شهریورماه، در گفت‌و‌گو با سایت خبری این سازمان پس از اعلام خبر کلی در خصوص تخلف چند شرکت تولیدکننده آب معدنی، در مجموع وضعیت این محصول را مناسب ارزیابی کرد و نگرانی‌ها را بی‌مورد دانست.

معاون وزیر بهداشت در این گفت‌و‌گو تاکید کرد: شدت آلودگی در حدی نبود که اعلام اسامی ضرورت یابد. وی در خصوص دلایل عدم اعلام اسامی 10‌درصد برندهای آب معدنی متخلف توضیح داد و گفت: صرفا برخی از این 10‌درصد برند نامبرده شده (که البته نامی از آنها به میان نیامده بود) به اصلاح فوری نیاز داشتند که خطوط تولید آنها متوقف شد. تخلف مابقی آنها در حد برچسب و بسته‌بندی بوده است که آنها هم تذکر گرفتند.

موارد مشکوک جمع‌آوری شدند

اما در عمل این گونه نشد و تنها شرکت آب معدنی دماوند پس از دو سه روز از این ماجرا بر سر زبان‌ها افتاد و رئیس سازمان غذا و دارو در مصاحبه‌ای دیگر این شرکت را متخلف دانست و مردم را به نخریدن آب معدنی دماوند ترغیب کرد. این در حالی بود که تنها چند روز از صحبت‌های دیناروند مبنی بر آلوده نبودن آب‌های بسته‌بندی و رفع نگرانی مردم می‌گذشت.

رئیس سازمان غذا و دارو همچنین در مصاحبه نخست خود درباره 10‌درصد از برندهای آب‌های معدنی که در طرح پایش تخلف داشتند، گفت: موضوع به‌گونه‌ای نبوده است که نیاز باشد طی اطلاعیه‌ای فوری، محصول خریداری شده توسط مصرف‌کننده، معدوم شود. پس از دستوراتی که به معاونت‌های غذا و داروی سراسر کشور داده شده موارد مشکوک و متخلف توقیف و جمع‌آوری شدند.

تغییر موضع سریع در چند روز

پرسشی که مطرح می‌شود اینکه چرا به یکباره معاون وزیر بهداشت تغییر موضع داد و نام بزرگ‌ترین برند آب معدنی کشور را به‌عنوان متخلف اعلام کرد؟ رویه‌ای که تاکنون در کشور ما سابقه نداشته یا کم‌سابقه بوده است! پیمان فروهر، دبیر انجمن آب‌های بسته‌بندی و آشامیدنی در گفت و گو با «فرصت امروز» با ابراز نارضایتی و گله‌مندی از این کار رئیس سازمان غذا و دارو، می‌گوید: 19 شهریورماه گذشته کارشناسان این سازمان به مدیرعامل شرکت دماوند که فرانسوی است گفتند از این تاریخ نه تولید کنند و نه فروش محصول داشته باشند. آنها نیز دستورات را اجرا کردند. شوربختانه مترجم مدیرعامل نتوانست موضوع را به درستی به ایشان انتقال دهد. به همین دلیل تولیدات پیش از این تاریخ وارد بازار شد اما از نوزدهم به بعد حتی یک بسته از محصول آب آشامیدنی دماوند هم از کارخانه خارج نشد.

سوءتفاهمی که دردسرساز شد!

فروهر این موضوع را سوءتفاهمی می‌داند که برای رئیس سازمان غذا و دارو پیش آمد و تصریح می‌کند: این مسئله گویا به جناب دیناروند بَر خورده که چرا با وجود اعلام جلوگیری از ورود محصول به بازار این موضوع از سوی مدیران دماوند جدی گرفته نشد. به همین دلیل ایشان در مصاحبه‌ای دیگر برند دماوند را متخلف اعلام کردند.

در حالی که دیناروند پیش از این گفته بود: عموما سیاست ما در اعلام اسامی برندهای متخلف زمانی است که به دلیل شدت آلودگی محصول، فرصت جمع‌آوری آنها از سطح عرضه وجود نداشته باشد و موضوع آلایندگی آنقدر جدی باشد که مطلع شدن مردم ضرورت یابد. وی همچنین در آخرین اظهار نظر خود در خبر 20/30شبکه دو سیما تخلف‌های برندهای آب معدنی را در حدی ندانست که در جامعه ایجاد نگرانی کند.

دبیر انجمن آب‌های بسته‌بندی و آشامیدنی اظهار می‌کند: این یک کم‌لطفی بزرگ به معروف‌ترین برند ملی کشور است. این سوءتفاهم به قیمت نابودی بزرگ‌ترین برند آب‌های بسته‌بندی کشور که در منطقه نیز معروف است، تمام شد. برندی که با 50 سال پیشینه تولید در کشور باید تعطیل کند و سرمایه‌گذاران خارجی این شرکت هم قید ادامه سرمایه‌گذاری را خواهند زد.

تخلف دماوند ثابت نشده

فروهر تصریح می‌کند: چگونه است که این همه اختلاس در کشور رخ می‌دهد اما کسی اسمی از آنها به میان نمی‌آورد اما شرکت دماوند با یک تخلف که آن هم از نظر ما تخلف نیست، بر سر زبان‌ها می‌افتد و یک‌شبه نابود می‌شود؟ این وضعیت برای تولیدکنندگان داخلی نگران‌کننده است.

در همین حال، قاضی‌زاده هاشمی، وزیر بهداشت روز گذشته در گفت و گو با خانه ملت با اشاره به ممانعت از فعالیت آب معدنی دماوند، تصریح کرد: این شرکت به دلیل عدم توجه به رفع آلودگی میکروبی و توقف تولید با حکم قضایی مورد پیگرد قانونی است. وی ادامه داد: درخصوص آلودگی آب معدنی دماوند تمام تخلفات مستند بوده و نمونه کشت آن موجود است.

آزمایش‌های قدیمی با نتایج جدید

فروهر، دبیر انجمن آب‌های بسته‌بندی و آشامیدنی این موضوع را رد می‌کند و می‌گوید: در همه جای دنیا مرسوم است که از هر بچ و نمونه‌ای که آزمایش می‌گیرند، بچ شاهد آن را به تولیدکننده می‌دهند. بر همین اساس ما از سازمان غذا و دارو خواستیم بچ شاهد را بدهند اما می‌گویند آزمایش برای 9 ماه پیش بود و ما چیزی نداریم! بنابراین از نظر ما کیفیت آب دماوند هیچ مشکلی ندارد و سازمان غذا و دارو به این برند ملی کم‌لطفی کرده است. وی ادامه می‌دهد: از یک‌سو مسئولان وزارت نیرو برای گذر از بحران آب از ما کمک می‌خواهند و نیاز به همکاری ما دارند و از سوی دیگر برخی مسئولان، بزرگ‌ترین تولیدکننده و برند ملی ما را چنان تضعیف می‌کنند که قادر به ادامه تولید و رقابت نباشد.

ضعف نظارت‌ها و بی‌اعتمادی مردم

در میان این هیاهو و جنجال‌های خبری کمتر کسی از مسئولان وزارت بهداشت و سازمان ملی استاندارد می‌پرسد که چگونه این تولیدات بی‌کیفیت و آلوده زیر نظارت‌های شما به بازار مصرف راه یافته و چرا مهر استاندارد و نشان سازمان غذا و دارو روی تمام محصولات تولید شده، خودنمایی می‌کند؟ با این وضعیت جامعه چگونه به نهادهای نظارتی که نمایندگان مردم هستند، اعتماد کند؟ شوربختانه مسئولان وزارت بهداشت و سازمان ملی استاندارد ارتباط مناسبی با رسانه‌ها ندارند و پیگیری‌های خبرنگار «فرصت امروز» برای دریافت پاسخ این پرسش‌ها بی‌نتیجه ماند.

توان رقابت را از ما گرفتند

در این میان، فرهاد بشارت، رییس هیات مدیره کارخانجات آب معدنی دماوند می گوید: در بازدیدهایی که کارشناسان سازمان غذا و دارو از کارخانه آب معدنی دماوند داشته‌اند، به مدیر عامل شرکت اعلام شد که براساس نمونه‌برداری‌های انجام شده محصول این کارخانه دارای نیتریت و سودوموناس است. بر پایه این آزمایش‌ها، ما نیز نمونه‌هایی برداشتیم و برای آزمایش به فرانسه فرستادیم. پاسخ آزمایش نمونه‌های ما منفی بود و با پاسخ اعلام شده از سوی سازمان غذا و دارو تفاوت داشت.

ما نسبت به این موضوع اعتراض کردیم و مسئولان وزارت بهداشت گفتند فعلا تولید را متوقف کنید و یک نمونه دیگر برداشتند و به آزمایشگاه دانشگاه شهید بهشتی فرستادند اما به ما نگفتند که تولیدات قبل را پخش نکنید. البته الان این موضوع را انکار می‌کنند. به هر روی ما منتظر اعلام نتیجه آزمایش دانشگاه شهید بهشتی هستیم و تا آن زمان صبر می‌کنیم. سپس تمامی مستندات را رسانه‌ای خواهیم کرد.

در صورت تایید نمونه‌ها تولید کارخانه دماوند از سر گرفته می‌شود اما دیگر فایده‌ای ندارد. تجهیزات هیچ کارخانه آب معدنی در ایران مانند دماوند نیست. اگر مسئولان اجازه تولید را به ما بدهند و ما نیز تولید کنیم، چگونه در این بازاری که ما را تخریب کردند، توان رقابت و فروش داشته باشیم؟ دماوند تنها برند ملی آب در کشور است و ببینید چه بلایی بر سرش آورده‌اند!

75درصد سهم این شرکت به گروه آب‌های بسته‌بندی دنون فرانسه تعلق دارد و ما هر دو ماه یک بار نمونه‌های آب را به آزمایشگاه‌های آنها می‌فرستیم. این برند جهانی است و با نستله در یک جایگاه هستند اگر مشکل یا تخلفی وجود داشته باشد، آنها بازارهای جهانی را از دست می‌دهند. ما در زنجیره‌ای هستیم که حدود 200 کارخانه آب بسته‌بندی حضور دارند چگونه ممکن است این تخلف‌ها وجود داشته باشد اما دیده نشود؟ تمامی این زنجیره تولید را یک گروه کارشناسی مستقل سوییسی نظارت می‌کنند و کالای تولیدی‌شان در بورس نیویورک و فرانسه به فروش می‌رسد.

ما همچنان از کاری که مسئولان سازمان غذا و دارو انجام داده‌اند متعجب هستیم. آنها هنوز به‌صورت کتبی چیزی به ما نداده‌اند. تنها با توپ پر آمدند و یک نشان و برند ملی را تخریب کردند. به نظر می‌رسد سوءتفاهمی به وجود آمده است که به زیان ما تمام شد.