ضربه قیمت پایین نفت به اقتصاد جهانی

انتظار نداشته باشید کاهش قیمت انرژی به بهتر شدن شرایط اقتصادی در آینده‌ای نزدیک بینجامد.تحلیلگران بانک سرمایه‌گذاری فرانسوی Natixis بر این باورند که مضرات کاهش قیمت انرژی فراتر از فواید آن است. این تحلیلگران مانند بسیاری از متخصصان و اقتصاددانان معتقدند که «این بار شرایط فرق می‌کند». قیمت پایین نفت، سبب کاهش رشد اقتصادی جهانی می‌شود. آنها در گزارشی نوشته‌اند «برخلاف سال 2015، سیر نزولی قیمت نفت، سبب ضربه زدن به اقتصاد جهانی در سال 2016 می‌شود.»

کاهش سیر افزایشی تقاضای نفت از سوی کشورهای وارد‌کننده و سیاست‌های جدید کشورهای تولید‌کننده نفت که سبب ضربه‌زدن به کشورهای توسعه‌یافته وارد‌کننده این ماده خام می‌شود، دست به دست هم داده و باعث پایین ماندن قیمت نفت در حدود بشکه‌ای 30 دلار می‌شود که رشد خالص منفی برای اقتصاد جهان محسوب می‌شود.

خسارت‌های ناشی از قیمت پایین نفت زیادتر و سریع‌تر از انتظار است چراکه شرکت‌های فعال در حوزه انرژی سرمایه‌گذاری‌های خود را از دست می‌دهند و کارگران را اخراج می‌کنند، غول‌های نفتی مواد اولیه کمتری به دست می‌آورند و مصرف‌کنندگان هستند که می‌توانند بیشتر صرفه‌جویی کنند. تا به امروز اصلی‌ترین عامل اشباع بازار نفت، کشورهای تولید‌کننده بوده‌اند.

قیمت پایین نفت سبب افزایش تقاضا در سال 2015 شد اما با نزدیک شدن به پایان سال این افزایش تقاضا با افت شدید تقاضا روبه‌رو شد. با آنکه هزینه‌های انرژی کاهش پیدا کرده، اما میزان واقعی مصرف خانوارها در کشورهای توسعه‌یافته با افزایش روبه‌رو نبوده‌است و به نظر نمی‌رسد که در این میزان مصرف افزایش صورت بگیرد.

تحلیلگران Natixis همچنین نوشته‌اند «زمانی که قیمت نفت بسیار بالا باشد، کاهش این قیمت سبب افزایش دستمزد در کشورهای توسعه‌یافته می‌شود و متعاقبا این افزایش دستمزد، افزایش میزان تقاضا را با خود به همراه خواهد داشت. اما اگر قیمت نفت پایین باشد و بعدها با افت بیشتر روبه‌رو شود، میزان مصرف بیشتر از رشد اولیه افزایش نخواهد یافت.»

مشکل اصلی آنجاست که سود حاصله از کاهش متوالی قیمت انرژی در کشورهای وارد‌کننده و توسعه‌یافته، سبب افزایش مصرف در این کشورها نشده‌است. این موضوع بیشتر از خانوارها در مورد شرکت‌ها صدق می‌کند. یعنی شرکت‌هایی که از هزینه‌های پایین انرژی سود کسب کرده‌اند، سود خود را صرف تقاضا و مصرف بیشتر انرژی نمی‌کنند، بلکه آن را پس‌انداز می‌کنند.

براساس گزارش Natixis، قیمت پایین نفت، خطرات زیادی را برای بازارهای در حال ظهور تولید‌کننده در پی دارد. احتمال ایجاد بحران بدهی در کشورهای  صادر‌کننده نفت را که چیزی حدود 14.7 درصد تولید ناخالص جهان را تشکیل می‌دهند، دیگر نمی‌توان رد کرد. این بدان دلیل است که یا ذخایر ارزی این کشورها کافی نیست (از جمله این کشورها می‌توان به آرژانتین، ونزوئلا و ترکیه اشاره کرد) و شرکت‌ها به سختی می‌توانند وام‌های خارجی گرفته شده را پس دهند یا آنکه میزان بدهی عمومی این کشورها بسار بالا است.