صندوق‌های خارجی در بازار بورس ایران شروع به خرید سهام کردند

دومینیک بوکور اینگرام دو دهه بعد از اینکه چمدانی پر از پول را با خود به بازار بورس مسکو بعد از کمونیزم کشید تا سهام بخرد، اقدام مشابهی در مورد ایران انجام داد. روز یکشنبه بعد از اجرای توافق دومینیک بوکور اینگرام بریتانیایی، صندوق سرمایه‌گذاری مشترکی با گروه سرمایه‌گذاری فیروزه ایران راه‌اندازی کرد. او در این راستا تنها نبود و مدیر عامل Sturgeon Capital لندن، کلمنت کاپلو هم اولین سهام خود را در ایران و در ماه دسامبر خریداری کرد. به گزارش اخبار بانک از رویترز او بدین منظور از روش‌های انتقال پیچیده پول در داخل کشور استفاده کرد که با توجه به ملحق شدن دوباره ایران به سوییفت امیدوار است از ماه آینده سرمایه‌گذاران اروپایی در ایران سهام بخرند. این دو سرمایه‌گذار باید بدانند که پیش از ورود سرمایه‌گذاران اصلی به بازار پر ریسکی مثل ایران به مدتی زمان نیاز است. 

هر دوی آنها بر این باورند که داشتن شریک قابل اعتماد در ایران کلید موفقیت است. کاپلو که با کارگزار داخلی همکاری دارد و یک تحلیلگر سهام فارسی زبان به استخدام درآورده است گفت: «روابط سرمایه گذاران زیاد توسعه یافته نیست» و افزود: فقط بخشی از اطلاعات مالی به زبان انگلیسی منتشر می‌شود، در حالی که گزارش‌های سالانه به زبان فارسی است.

  صندوق‌های سرمایه‌گذاری کوچک غیر آمریکایی، زیاد در معرض تحریم های باقی مانده ایران از سوی آمریکا نیستند و انعطاف‌پذیری بیشتری برای کار با ساختار بورس ایران نسبت به سرمایه‌گذاران بزرگ دارند. اقتصاد ایران درگیر پیچیدگی‌هایی است که با برداشته شدن تحریم‌های اتحادیه اروپا و سازمان ملل و اضافه‌تر شدن تحریم‌های آمریکا بوجود آمده است.

  خالد عبدالماجد مدیر شرکت سرمایه‌گذاری منا کپیتال (MENA Capital) که صندوق منطقه‌ای خاورمیانه و آفریقای شمالی آن به دلیل حضور سرمایه‌گذاران آمریکایی نمی تواند در ایران حضور داشته باشد می‌گوید: «مثل بسیاری دیگر نمی‌خواهیم اولین کسی باشیم که با شتاب به سمت ایران می‌رود هنوز تمامی جزییات مشخص نیست. باید منتظر ماند و دید چه پیش می‌آید.»

وی افزود: امیدوار است در ماه مارس صندوق به اصطلاح UNITS که تحت قانون اتحادیه اروپا فعالیت می‌کند و هدف آن سرمایه‌گذاران اروپایی است راه‌اندازی شده و از آن به‌عنوان ابزاری برای سرمایه‌گذاری در بورس ایران استفاده کند.  بوکور اینگرام که از دو سال پیش سفر به ایران را برای بررسی فرصت‌های سرمایه گذاری آغاز کرده بود می‌گوید «فرصتی که در ایران در دسترس است در هیچ بازار دیگری که در حال بازگشت به جامعه جهانی است، مثل میانمار، کوبا و اتیوپی وجود ندارد و این کشورها حتی بازار سهام هم ندارند.» 

ایران یک کشور ۸۰ میلیون نفری، کشوری با درآمد متوسط و جمعیت تحصیلکرده و خروجی سالانه ۴۰۰ میلیارد دلار (بیش از کشورهای رو به رشد تایلند و آفریقای جنوبی) به‌شمار می‌رود.  بازار بورس ایران به لطف زیربنای صنعتی گسترده فهرست بندی متنوعی دارد که آن را از دیگر همتایان نفتی در منطقه متمایز می‌سازد. بازار سهام کشورهای منطقه اغلب تحت تسلط انرژی، پتروشیمی و شرکت‌های مالی هستند.  اعداد و ارقام بورس ایران وسوسه انگیز است به‌طوری که ۶۰۰ شرکت در دو بازار سهام، بورس تهران و فرابورس قرار دارند.

صندوق سرمایه‌گذاری مشترک بوکور اینگرام حدود ۵۰ میلیون دلار از ۱۸ سهام بازار بورس تهران را دارد.  بر اساس اطلاعات سایت بورس تهران، ارزش بازار بورس تهران ۲۸۷۳۰۷۲ میلیارد ریال (۹۷ میلیارد دلار با نرخ رسمی ارز) برآورد می شود در حالی که حجم مبادلات در چند روز گذشته حدود ۲۰۰۰ میلیارد‌ریال بوده است. با این‌حال سرمایه‌گذاران نمی‌خواهند درگیر شرکت‌هایی با ارتباط و وابستگی به دولت ایران شوند که هنوز مورد تحریم قرار دارند. 

از دید برخی کارشناسان میزان پیشرفت بسیار کمتر از حد انتظار بوده است.  شرکت فرست فرانتیر لندن تابستان گذشته تصمیم گرفت یک صندوق سازگار با تحریم ایران راه‌اندازی کند و قصد داشت مبلغ ۱۰۰ میلیون یورو تا پایان سال ۲۰۱۵ سرمایه‌گذاری کند اما هنوز خبری از راه اندازی این صندوق نیست. انزوای بیش از یک دهه از بازارهای مالی یعنی اینکه ایران عضو هیچ یک از شاخص‌های سهام بازارهای رو به رشد (frontier) و نوظهور (emerging) نیست. 

اگرچه سرمایه گذاران نسبت به فرصت ایجاد شده در این بخش از خاورمیانه ابراز علاقه می‌کنند اما در رابطه با اثرات بر اقتصاد و شرکت‌ها و رقبای جدید در جهان نظرات متفاوتی دارند.  به نظر می‌رسد حرکت بزرگ بعدی از سوی سرمایه گذاران داخل ایران باشد نه سرمایه گذاران خارجی.  ایران به میلیاردها دلار از دارایی‌های بلوکه شده خود در خارج از کشور دسترسی پیدا می کند که با آزاد شدن آن روانه بازار سهام می شود و نرخ بهره بالای ۲۰ درصد پایین می‌آید و سرمایه‌هایی را آزاد می‌کند که باز هم راه خود را به بازار بورس باز می‌کنند.