صنایع دارویی منتظر حضور سرمایه‌گذاران

از مجموع 10 هزار میلیارد تومان بازار دارویی کشور حدود 55 درصد آن در داخل کشور تولید و 45 درصد دیگر از طریق واردات تامین می‌شود، بنابراین سرمایه‌گذاران فرصت بالقوه‌ای را برای در دست گرفتن یک بازار حدود 5/4 هزار میلیارد تومانی دارند و همین امر می‌تواند یک دلیل مهم برای سرمایه‌گذاری در این بازار محسوب شود‌. از سوی دیگر، صنایع دارویی کشور در سال‌های اخیر چه به لحاظ سطح تکنولوژی و چه به لحاظ نیروی انسانی متخصص رشد قابل توجهی داشته است.

همین امر سبب شد تا سرمایه‌گذارانی برای ورود به این بازار اقدام کنند اما قابلیت‌های این صنعت می‌طلبد تا طیف گسترده‌تری از سرمایه‌گذاری‌ها در این بخش صورت گیرد. بنابراین هم از جهت بازاری و هم از جهت توان تولیدی و داشتن نیروی انسانی متخصص و کارآمد این امکان وجود دارد که با ورود سرمایه‌گذاران جدید به این بخش هم زمینه‌های اشتغال و کارآفرینی مناسب در کشور به وجود آید و هم درآمد‌های ارزی را نصیب کشور کند‌. 

قیمت دارو در کشور ما نسبت به کشور‌های همسایه بسیار پایین‌تر است و همین امر یک مزیت نسبی در زمینه برنامه‌ریزی برای تصاحب بازار‌های منطقه‌ای به شمار می‌رود، از این رو سرمایه‌گذاران می‌توانند با خیال راحت‌تری به بازار صنایع دارویی ورود کنند. به گفته کارشناسان از جهت در اختیار داشتن تکنولوژی و دانش فنی، ایران توان تولید دارو‌های خاصی را در اختیار دارد که در بازار‌های جهانی مشتریان زیادی دارد. از این جهت نیم نگاهی به بازار‌های صادراتی در بازار‌هایی فراتر از بازار‌های منطقه، یک فرصت جدید برای سرمایه‌گذاری در صنایع دارویی کشور فراهم می‌کند.

میزان سرمایه‌گذاری و امکانات لازم

میزان سرمایه‌گذاری در صنایع دارویی و راه‌اندازی یک شرکت فعال در حوزه تولیدات دارویی با توجه به تنوع محصولات بسیار متفاوت است‌. از سوی دیگر، با توجه به حجم تولید و تعداد داروهایی که قصد تولید آن را دارید، سرمایه‌گذاری متفاوتی را می‌طلبد. در همین زمینه دکتر محمود نجفی عرب، عضو هیات‌مدیره انجمن صنایع دارویی کشور در گفت‌وگو با «فرصت امروز» می‌گوید: در رابطه با حجم سرمایه‌گذاری در این صنعت نمی‌توان اظهارنظر مشخصی کرد و با توجه به حوزه، سطح تکنولوژی و حجم فعالیتی که سرمایه‌گذار درنظر دارد در بازار وارد شود متفاوت خواهد بود.

برای مثال در حوزه تولید فرآورده‌های پلاسمایی فرصت‌های خوبی برای سرمایه‌گذاری وجود دارد اما سرمایه‌گذاری که می‌خواهد در این بخش وارد شود باید با سرمایه‌ای حدود 200 میلیون یورو وارد بازار شود. در خصوص میزان تسهیلات پرداختی به سرمایه‌گذاران این بخش امکان دریافت اعتبارات ارزی از صندوق توسعه ملی وجود دارد. همچنین تسهیلات ریالی مناسبی هم با توجه به قوانین موجود در دسترس سرمایه‌گذاران قرار خواهد گرفت.

درباره کسب مجوز‌های لازم باید به سراغ وزارت صنعت، معدن و تجارت بروید. علاوه براین برای شروع کار باید مجوز‌های لازم را از وزارت بهداشت کسب کنید. در نهایت فرآیند کسب مجوز‌ها دو تا سه ماه زمان می‌برد‌. میزان اشتغال‌زایی در صنایع دارویی نسبت به صنایع دیگر به نسبت میزان معین سرمایه‌گذاری قدری کمتر است. اما صنایع وابسته به آن مانند صنعت پخش، داروخانه‌ها و...‌ اشتغال خوبی را ایجاد خواهد کرد.

فرصت‌ها و تهدید‌های بازار

غذا و دارو از اساسی‌ترین نیاز‌های هر جامعه‌ای است بنابراین باید نگاه ویژه‌ای به آن شود، بازار دارویی مانند بازار صنایع غذایی همواره خریدار دارد‌. از لحاظ بازدهی هم P/E شرکت‌های دارویی در بازار سهام همواره در شرایط مطلوبی قرار داشته و نوسانات اندکی را تجربه کرده که نشان‌دهنده وجود فرصت‌های خوبی برای سرمایه‌گذاری در این بازار است‌. در حال حاضر، مصرف ارزی در صنایع دارویی کشور 8/1 میلیون دلار است که شامل دارو‌های وارداتی و مواد اولیه می‌شود، بنابراین با اندکی توجه و سرمایه‌گذاری در این بخش می‌توان این رقم را تا حد زیادی کاهش داد.

از طرف دیگر، ارزش افزوده در صنایع دارویی بسیار بالاست و از این حیث فرصت خوبی برای سرمایه‌گذاران و به طور کلی اقتصاد کشور فراهم است تا با سرمایه‌گذاری مناسب بازدهی قابل‌قبولی از این بخش کسب کنند. طرف دیگر معادله صادرات 200 میلیون دلاری دارو در کشور است که فاصله این رقم تا 8/1 ملیون دلار نشان از زمینه‌های مناسب فعالیت در این صنعت برای رسیدن به تراز تجاری مثبت در صنایع دارویی کشور است‌.

این فعال دارویی درباره فرصت‌ها و تهدید‌های بازار تاکید می‌کند: جمعیت حدود 300 میلیونی بازار منطقه که به لحاظ تولیدات دارویی بسیار عقب‌تر از کشور ما هستند این فرصت را در اختیار تولید‌کنندگان و سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد تا با برنامه‌ریزی درست سعی در به دست آوردن این بازار‌ها داشته باشند. وی می‌افزاید: بازار کشور‌هایی نظیر عراق، امارات، عربستان، افغانستان، سوریه و کشور‌های آسیای میانه عموما خالی از تولیدکنندگان داخلی است و بیشتر این کشور‌ها وارد‌کننده دارو و تجهیزات پزشکی به شمار می‌روند.بنابراین از این حیث بازار‌های خوبی در اختیار سرمایه‌گذاران قرار دارد.

نجفی عرب، در ادامه با اشاره به ظرفیت‌های خالی بازار‌های داخلی به‌ویژه در زمینه داروهای تخصصی می‌گوید: سرمایه‌گذاران می‌توانند با تکیه بر این ظرفیت‌های خالی هم وابستگی کشور به واردات دارو را کاهش دهند و هم سود معقول و قابل توجهی را به دست آورند. این فعال بازار وجود ظرفیت‌های مازاد در تولید داروهای عمومی را یک تهدید برای سرمایه‌گذاران عنوان می‌کند و می‌افزاید: در زمینه تولید دارو‌های عمومی مانند آنتی بیوتیک‌ها، استامینوفن و داروهایی از این قبیل تولید کشور بیش از حد نیاز است و می‌توان با برنامه‌ریزی درست به دنبال یافتن بازار‌های صادراتی برای این دارو‌ها بود‌.

وی ادامه می‌دهد: به دلیل اینکه خریدار تولیدات دارویی دولت است و حدود 70 درصد داروهای تولید شده توسط دولت خریداری می‌شود از این حیث تهدید برای سرمایه‌گذاران با توجه به تاخیر در پرداخت‌ها وجود دارد که عمده‌ترین تهدید برای تولید‌کنندگان جدید به حساب می‌آید. نجفی عرب می‌گوید: در زمینه تولید مواداولیه هم فرصت‌های مناسبی برای سرمایه‌گذاری وجود دارد، زیرا در حال حاضر علاوه بر تولیدات داخلی در زمینه تامین مواد اولیه صنایع دارویی حدود 600 میلیون دلار واردات داریم که بخشی از آن می‌تواند سهم تولید‌کنندگان داخلی باشد.

وی در ادامه درباره چشم‌انداز آینده بازار اظهار می‌کند: به طور کلی، صنایع دارویی همواره شرایط مناسبی داشته، حتی در شرایط تحریمی که بسیاری از صنایع با چالش‌های جدی مواجه بودند صنایع دارویی شرایط پایداری را تجربه کردند از این رو چشم‌انداز مناسبی برای این بازار قابل تصور است.

توصیه فعالان بازار

نجفی عرب در پایان در توصیه به تازه‌وارد‌ها می‌گوید: باتوجه به اینکه در برخی از اقلام دارویی شاید صرفه اقتصادی لازم وجود نداشته باشد، بنابراین سرمایه‌گذاران باید با نگاه توسعه صادرات به این بخش وارد شوند. وی می‌افزاید: جلب حمایت از سرمایه‌گذاران خارجی یکی از راهکارهایی است که سرمایه‌گذاران با توجه به آن می‌توانند زمینه‌های تامین مالی موفق را به وجود آورند.

این فعال بازار توجه به مقوله بازاریابی را مهم‌ترین عامل موفقیت در بازار‌های بین‌المللی می‌داند و ادامه می‌دهد: موفقیت در بازار‌های صادراتی توجه همه جانبه مسئولان و دست‌اندرکاران صنایع دارویی و بازرگانی کشور را می‌طلبد. علاوه براین سرمایه‌گذاران باید از مبانی بازاریابی بین‌المللی و شیوه‌های اعتماد‌سازی نزد مشتریان آگاهی داشته باشند.