شهرهای جدید چشم به راه سرمایه های جدید

پایان یافتن ظرفیت ساخت‌و‌سازها در شهرهای بزرگی مانند تهران باعث شده مسئولان و سرمایه‌گذاران تمرکز خود را بر مناطق جدیدی بگذارند که امکان ساخت‌و‌ساز و البته زمین‌های گسترده داشته باشد؛ محدوده‌هایی که با رساندن امکانات جدید می‌توانند در قیاس با شلوغی مراکز شهر گزینه‌ای جدی برای سکونتی آرام به حساب بیایند.

تجربه کشورهای توسعه‌یافته در مدیریت جمعیت متراکم شهرهای بزرگ به خوبی نشان می‌دهد زندگی در مناطق حومه‌ای و شهرهای جدید نه‌تنها گزینه‌ای منفی نیستند که با توجه به امکانات طراحی شده برای آنها، بسیاری از مردم ترجیح می‌دهند در واحدهای ساخته شده در حومه شهرها ساکن شوند. نبود ترافیک و شلوغی‌های شهرهای بزرگ از یک سو و البته در نظر گرفتن امکانات رفت‌و‌آمد ارزان و سریع از سوی دیگر باعث شده شهرهای جدید در دنیا به گزینه‌ای قابل تامل برای اقشار مختلف مردم بدل شوند.

در ایران نیز طرحی شبیه به این شاید برای شهرهای بزرگی مانند تهران غیر‌قابل چشم‌پوشی باشد.

هرچند از گذشته مناطقی مانند کرج، به‌عنوان سایه تهران فعالیت می‌کرده‌اند اما با ساخت شهرهای جدید که به طور خاص در زیر چتر طرح مسکن مهر شکل گرفت، شهرهای اقماری زیادی به وجود آمد که با وجود پتانسیل‌های بزرگ‌شان با مشکلاتی جدی نیز دست و پنجه نرم می‌کردند.

نبود امکانات زیرساختی، نرسیدن شقوق مختلف حمل‌و‌نقل به این مناطق و عدم طراحی واحدهای مجزای اقتصادی برای فعالیت در آنها برخی از مشکلاتی بوده که در طول سال‌های گذشته ساکنان شهرهای جدید با آنها دست و پنجه نرم کرده‌اند و حالا تمام این مشکلات باید بار سنگین رکود مسکن را نیز به دوش بکشند. رکودی که این روزها آماده می‌شود چهارمین سال از حیات خود را تجربه کند، نه‌تنها تمام ابعاد بازار اصلی و مرکزی مسکن را تحت‌الشعاع خود قرار داده که به نظر می‌رسد راه رسیدن به شهرهای جدید را نیز پیدا کرده است.

این شهرها که در سال‌های ابتدایی حیات‌شان، تعداد زیادی متقاضی به خود دیدند و بانک‌ها را مجبور کردند تسهیلاتی گسترده در این زمینه آزاد کنند، حالا با رکودی جدی مواجهند و اگر بازار رسمی نیاز به کمک و سیاست‌های جدید دارد، شهرهای جدید نیز جزئی از این مراحل هستند.

دو اولویت: افزایش ساخت‌و‌ساز و ایجاد تعادل جمعیتی

رئیس انجمن انبوه‌سازان استان تهران معتقد است شرایطی که در بازار مسکن وجود داشته تاثیراتی جدی در رکود در شهرهای جدید گذاشته است و مشکلاتی که این شهرها خود با آن دست به گریبان بوده‌اند نیز مزید بر علت شده، تا اوضاع این شهرها سیری نزولی را تجربه کند.

حسن محتشم در گفت‌وگو با «فرصت امروز» تاکید کرد: شهرهای جدید برای آنکه تبدیل به گزینه‌ای مطلوب برای زندگی شوند، نیاز به بهبود یک سری امکانات زیرساختی و روبنایی دارند. متاسفانه این شهرها نتوانستند در طول این سال‌ها امکانات مدنظر را به وجود بیاورند و این امر تاثیری جدی در کاهش تقاضا داشته است.

به اعتقاد وی، با توجه به اینکه برای رونق دوباره در بازار مسکن به منابع مالی جدید احتیاج خواهد بود و سرمایه‌گذاران داخلی به دلیل فروش نرفتن خانه‌هایشان توان مالی ندارند، شاید صحبت از ورود هیات‌های خارجی به شهرهای جدید بتواند امری مفید باشد. البته سرمایه‌گذاران خارجی نیاز به تضمینی دارند که منابع مالی‌شان بازگردد و وزارت راه باید این مهم را جبران کند.

محتشم ارائه زمین‌های ارزان‌قیمت به انبوه‌سازان به منظور افزایش ساخت‌و‌سازها در این حوزه را مسئله‌ای مهم دانست و افزود: اگر سرمایه‌گذاران بتوانند با قیمت پایین‌تری نسبت به خریدوفروش این واحدها اقدام کنند می‌توان انتظار داشت بار دیگر رونقی نسبی در این حوزه مشاهده شود.

ابوالحسن میرعمادی، کارشناس بازار مسکن نیز در گفت‌وگو با «فرصت امروز»، تاکید کرد: در طول سال‌های گذشته هرم‌های جمعیتی کشور تغییر کرده و اقتصاد تک‌فرزندی با هزینه‌های کمتر در دستور کار قرار گرفته است. در این شرایط به نظر می‌رسد مردم قدرت خریدشان پایین آمده و در این حالت انتخاب‌هایشان در حوزه‌های اقتصادی مانند مسکن نیز متفاوت است.

وی افزود: به این دلیل می‌توان اعلام کرد که برای محوریت یافتن حوزه‌هایی مانند شهرهای جدید باید شرایط امکانات آنها به شکلی قابل توجه تغییر کند. افزایش امکانات حمل‌و‌نقل و کاهش هزینه‌ها بخشی از این مسائل است. دولت باید هزینه مربوط به ساخت این شهرها را تقبل کند و این امر پیچیده و دشوار است.

میرعمادی به لزوم طراحی جمعیتی خاص این شهرها اشاره کرد و گفت: اینکه ما بخواهیم شهرهایی را تنها با مدل جمعیتی اقشار کم‌درآمد یا افرادی از یک شغل ایجاد کنیم قطعا آن شهر پیشرفت نخواهد کرد اما اگر دولت کاری کند که از تمام افراد و اقشار جامعه به یک شهر جدید پا بگذارند و پایه‌های اقتصادی و اجتماعی شهر را محکم کنند، اوضاع تغییر خواهد کرد.

شهرهای جدید در حالی در ایران به دلیل نبود امکانات ابتدایی زندگی به‌عنوان یک هزینه شناخته می‌شوند و بسیاری از مردم ترجیح می‌دهند با شرایط دشوار زندگی در مرکز شهر کنار بیایند که تنها با نهایی کردن امکانات زیرساختی مانند حمل‌و‌نقل ایمن و ارزان می‌توان بخش مهم از دغدغه‌های ساکنان حومه را برطرف کرد. پیگیری جدی وزارت راه برای راه‌اندازی خطوط ریلی حومه‌ای و برنامه‌ریزی برای افزایش آرامش ساکنان آن مسئله‌ای امیدبخش است که می‌تواند در زمان کنار رفتن سایه سنگین رکود، اوضاع شهرهای جدید را نیز بهبود بخشد، شهرهایی که ظرفیتی کلان برای سرمایه‌گذار و استفاده دارند.

ارتباط با نویسنده : j.hashemi1992@gmail.com