رضا زائر حیدری، تحلیلگر بازار فولاد و مواد اولیه / ساختار دولتی، مشکل اصلی صنعت فولاد در ایران

میزان تولید فولاد در ترکیه دو برابر ایران است این در حالی است که قیمت انرژی در ایران از ترکیه بسیار پایین‌تر است و انتظار می‌رود که ایران در زمینه تولید ترکیه را پشت سر بگذارد. رضا‌زائر‌حیدری تحلیلگر فولاد معتقد است خصوصی بودن صنعت فولاد در ترکیه مهم‌ترین عامل در بالا بودن تولید در این صنعت است. او پیش‌بینی کرده که بهای انرژی سبب خواهد شد تا ترکیه به‌زودی به وارد‌کننده فولاد خام و صادر‌کننده محصولات فولادی تبدیل شود. گفت‌وگوی کوتاه «فرصت امروز» را با او بخوانید:

چه عاملی باعث موفقیت ترکیه در صنعت فولاد شده است؟

از نظر من تنها عامل مهم در موفقیت صنعت فولاد در ترکیه خصوصی بودن این صنعت است که متاسفانه در ایران این شرایط وجود ندارد.

دلیل دولتی یا شبه‌دولتی بودن این صنعت در ایران چیست؟

واقعیت این است که در اجرای الحاقیه اصل 44 قانون اساسی، بخش دولتی به بخش نیمه دولتی واگذار شد. به‌عنوان مثال سازمان تامین اجتماعی یا صندوق بازنشستگی فرهنگیان یک بخش خصوصی نیستند، بلکه سازمان‌هایی شبه دولتی و در واقع بیشتر دولتی هستند.

پس شرکت‌های فولادی که در ایران ادعای خصوصی بودن دارند چیست؟

بخش خیلی کمی از صنعت فولاد ایران خصوصی است. باز هم تاکید می‌کنم که ساختار دولتی یا نیمه دولتی نقطه ضعف صنعت فولاد ایران است.

همین دولتی بودن فولاد ایران سبب عقب ماندن از فولاد ترکیه شده است؟

بهای پایین انرژی در ایران سبب شده که ترکیه به تدریج وارد‌کننده فولاد خام از کشور ما و صادر‌کننده محصولات فولادی به سایر کشورها شود. در این فرآیند موضوع مهم میزان ارزش افزوده‌ای است که از طریق واردات مواد خام و صادرات محصول فولادی ایجاد می‌شود. در شرایط کنونی، به دلیل مازاد ظرفیت تولید فولاد، قیمت‌های صادراتی بسیار پایین است و احتمالا پایین‌تر از قیمت تمام شده برای یک کارخانه ترک، بنابر این آنها می‌توانند به‌جای تولید فولاد، مستقیما شمش فولادی وارد کنند و آن را به محصول نهایی تبدیل کنند که ارزش افزوده بیشتری برای آنها دارد.

دلیل تغییر شیوه عملکرد ترک‌ها در این صنعت چیست؟

در شرایط کنونی ترک‌ها فولاد خام را با قیمت‌های مناسب از چین، ایران و اوکراین وارد می‌کنند و اگر این فولاد را به محصولات فولادی تبدیل و مجددا صادر کنند می‌تواند شرایط مناسبی را برای آنها فراهم کند.

البته ترکیه در عراق و کشور‌های خلیج‌فارس به‌شدت تحت فشار تولید‌کنندگان داخلی این منطقه است، اما در اروپا و آمریکا و سایر مناطق به راحتی امکان فعالیت دارد.

حرکت ترکیه به سمت توسعه سبد محصولات فولادی به چه دلیل است؟

صنعت فولاد ترکیه در حال توسعه و حرکت به سمت محصولات با ارزش بالاتر مثل تولید محصولات فولادی است که این موضوع بیشتر تحت تاثیر شرایط ایران و چین است. قیمت فولاد ایران نیز به دلایل مختلفی کاملا رقابتی است و ترکیه نیز واردات قابل توجهی از ایران دارد. با بررسی بازار ترکیه این نتیجه به دست می‌آید که ترک‌ها در حال پیشرفت به سمت توسعه محصولات فولادی و همچنین بازاریابی در مناطق جدید از جمله آفریقا، آمریکای جنوبی و اکثر همه نقاط دنیا هستند.

با این تفاسیر از نظر عملکرد کدام یک از این دو کشور موفق‌تر هستند؟

ترکیه کشوری است که میزان سنگ آهن در این کشور بسیار کم و گاز طبیعی ندارد. همچنین زغال سنگ این کشور نیز برای فولاد‌سازی مناسب نیست. اما با تمامی این شرایط و تفاوت‌هایی که هر دو کشور دارند، تولید فولاد ترکیه 34 میلیون تن و ایران حدود 16 میلیون تن در سال است. البته باید به این نکته توجه کنیم که ترک‌ها صنعتگران خوبی هستند.

با توجه به رخدادهای اخیر در این کشور، صنعت فولاد با مشکلی مواجه شده است یا خیر؟

به نظر من این آشوب‌ها اتفاق خاصی در شرایط فولاد ایجاد نکرده است.

ارتباط با نویسنده : sanazkolahdooz@yahoo.com