زنگ خطر 120 هکتاری برای برج میلاد

«باید ظرفیت جمعیت‌پذیری و ساخت‌و‌سازهای بیشتر را در کلانشهر تهران متوقف کرد، زیرا این شهر، بیش از ظرفیت خود جمعیت و ساختمان دارد که مشکلات متعدد زیست‌محیطی، ترافیکی و... را برای برنامه‌ریزان و شهروندان رقم زده است.» این شاید کوتاه‌ترین جمله‌ای است که عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی درباره ساخت‌و‌ساز در شهر تهران و دیدگاه این وزارتخانه در رابطه با آن گفته است. دیدگاهی که هرچند وزارت راه در پیگیری آن مصر است اما به نظر می‌رسد در عرصه عمل راهی سخت برای به کرسی نشاندن آن دارد.

اختلاف نظر بین وزارت راه و شهرسازی و شهرداری تهران درباره فروش تراکم و ساخت‌و‌سازهای جدید به چند سال قبل و ماه‌های آغازین دولت یازدهم بازمی‌گردد. آخوندی یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های خود را حفظ امکان زندگی در تهران و جلوگیری از ساخت‌و‌سازهای بی‌رویه قرار داد و پس از آن در شورای‌عالی شهرسازی بحث‌هایی را در این رابطه مطرح کرد. 

با وجود تمام این صحبت‌ها اما به نظر می‌رسد در عرصه عمل اتفاق‌هایی افتاده که چندان این وزارتخانه را راضی نمی‌کند. پس از بحث‌های درگرفته درباره منطقه 22 تهران و انتقاداتی که به عملکرد شهرداری این منطقه شد، حالا نوبت به بحث درباره اراضی اطراف برج میلاد رسیده است. اراضی که هرچند در اختیار شهرداری است اما تصمیم درباره آن به نهادهای دیگری واگذار شده و از این رو به نظر می‌رسد وزارت راه در اقدامی پیش‌دستانه بحثی را درباره چگونگی به کارگیری این اراضی مطرح کرده است.

موضوعی که شاید بتواند پس از اجرایی شدن طرح تفصیلی یک بار دیگر شورای‌عالی شهرسازی را به نهاد تصمیم‌گیر در این حوزه بدل کند. وزارت راه در این باره گفته «طرح جامع شهر تهران مصوب سال ۱۳۸۶ صراحتا اعلام کرده است که ساماندهی مرکز ارتباطات جهانی برج میلاد باید پروسه شورای‌عالی را بگذراند و مرجع نهایی تصمیم‌گیری، شورای‌عالی شهرسازی و معماری است اما در طرح تفصیلی شهر تهران که باید چارچوب‌های طرح جامع را رعایت می‌کرد تغییراتی ایجاد شد و مرجع تصویب طرح برج میلاد، کمیسیون ماده ۵ اعلام شد.

بدین‌معنا عملکرد طرحی فرامنطقه‌ای، ملی و بین‌المللی به ناحیه‌ای و محله‌ای تقلیل پیدا کرد.» حالا و در چارچوب اجرای فاز دوم برج میلاد به دلیل اهمیت ملی و بین‌المللی بار دیگر پای شورا به میان آمده و این امر یک نهاد دولتی را بر آن داشته تا ضمن انتقاد تلویحی از آنچه تاکنون در حوالی بلندترین برج تهران اتفاق افتاده، نسبت به چگونگی تصمیم‌گیری در عرصه عمل شرایط را شفاف کند، هرچند شهرداری نشان داده اتکا به روش مدنظر خود را ترجیح می‌دهد.

تبدیل بزرگ‌ترین شهر به بدترین شهر

یک کارشناس عمران و مسکن معتقد است هرچند وزارت راه و شهرسازی در طول این سال‌ها تلاش‌هایی برای مدیریت ساخت‌و‌سازها در شهر تهران به کار بسته اما در عرصه عمل نتوانسته تغییر چندانی در رویه گذشته به وجود بیاورد و تداوم این امر برای تهران خطرناک است.

احمدرضا سرحدی در گفت‌وگو با «فرصت امروز» به تجربه‌های پیش از برج میلاد اشاره کرد و گفت: متاسفانه بالا بودن هزینه‌های شهرداری تهران و نبود بستری برای درآمدهای پایدار در شهر باعث شده مدیران شهری ترجیح دهند از راحت‌ترین راه یعنی فروش تراکم استفاده کنند که نتیجه آن از بین رفتن ریه‌های تنفسی شهر بوده است. در رابطه با اراضی حوالی برج میلاد نیز بحث از ساخت فضای سبز مطرح بوده و اگر در جریان تصمیمات راه دیگری در پیش گرفته شود، اوضاع از آنچه هست بدتر می‌شود.

به اعتقاد وی، در این حوزه باید دو اقدام زیرساختی انجام گیرد؛ از سویی شهرداری تهران می‌تواند هزینه‌های خود را کاهش داده و قدری در طرح‌های فعلی تجدید نظر کند و از سوی دیگر باید به سمت جذب منابع مالی پایدار برای مدیریت تهران حرکت کرد. امروز بسیاری از شهرهای بزرگ جهان به این نتیجه رسیده‌اند که فروش شهر راه‌حل نیست و این امر باید در تهران نیز عملیاتی شود.

محمد عدالت‌خواه، کارشناس عمران نیز در گفت‌وگو با «فرصت امروز» به لزوم استفاده از نظر کارشناسان در مدیریت طرح‌های مهمی چون برج میلاد اشاره کرد و گفت: در شرایطی که تهران روزهای سختی را پشت سر می‌گذارد و به نظر می‌رسد ما با تصمیم‌های‌مان بزرگ‌ترین شهر کشور را به بدترین شهر تبدیل کرده‌ایم، لزوم توجه به نظر کارشناسان و نگاه بلندمدت به مسائل شهری بیش از هر زمان دیگر احساس می‌شود.

به گفته وی، حرکت به سمت ساخت فضای سبز در حوالی برج میلاد موضوعی بود که از ابتدا در طرح تفصیلی مطرح شد اما مطرح شدن خبرهایی مبنی بر احتمال گرفتن بخشی از اراضی پارک پردیسان در آن حوالی نشان داد شاید اجرای آن سیاست‌ها دشوار باشد.

عدالت‌خواه افزود: تداوم روند شهرفروشی قطعا اوضاع تهران را از آنچه هست پیچیده‌تر می‌کند از این رو استفاده از نظر کارشناسان و صاحب‌نظران در اصلاح روند فعلی امری جدی و حیاتی به نظر می‌رسد.

ورود دوباره شورای‌عالی شهرسازی به موضوع برج میلاد، اراضی اطراف آن و فاز دوم شاید امری حیاتی و جدی باشد که می‌تواند در رابطه با دیگر برنامه‌های کلان شهری نیز اتفاق بیفتد. هرچند در طول این سال‌ها وزارت راه و شهرداری کمتر در پروژه‌های بزرگ به نظری نزدیک به هم رسیده‌اند اما شاید اهمیت اراضی 120 هکتاری برج میلاد این روند طولانی را متوقف کند.

ارتباط با نویسنده : j.hashemi1992@gmail.com