زندگی خود را جمع‌و‌جور و پاک‌سازی کنید

همه ما بعد از یك هفته كار و فعالیت، خواهان برخورداری از ساعاتی توأم با آرامش، آسایش و فارغ از هرگونه كار اجباری هستیم، اما بسیاری از ما حتی خودمان هم نمی‌دانیم چگونه می‌توانیم به این مهم دست یابیم. این موضوع مسلم است كه اگر بتوانیم آن‌گونه كه لازم است تفریح و استراحت مناسبی داشته باشیم، حتما كارآیی بالاتری نیز در انجام كارهایمان داریم. ولی متاسفانه در بسیاری از جوامع فقط به چگونگی انجام كار افراد اهمیت می‌دهند؛ حال آنكه اگر فرد نتواند آسایش و آرامش داشته باشد، به یقین در چگونگی كار او نیز تاثیرگذار خواهد بود و راندمان كاری و میزان موفقیتش به طرز محسوسی كاهش خواهد یافت.
دستگاهی را در نظر بگیرید كه در طول روز آن را روشن می‌كنید تا خدماتی را به شما ارائه دهد. حال فرض كنید هنگام اتمام كارتان آن را خاموش نكنید و آن دستگاه همچنان روشن باقی بماند. چه بلایی سر آن خواهد آمد؟ به طور قطع یا می‌سوزد یا دیگر مانند گذشته نمی‌تواند به خوبی كار كند. بدن ما نیز مانند دستگاهی می‌ماند كه اگر نتواند پس از مدت‌ها كار به خوبی استراحت كند حتما با مشكل مواجه خواهد شد.

اما واقعا چگونه می‌توان اوقات فراغت خوبی داشت و اصلا معنای اوقات فراغت چیست. در پرسش از افراد مختلف درباره این موضوع، هر كس به موضوعی اشاره دارد و معنای اوقات فراغت را به‌گونه‌ای خاص خود تعریف می‌كند. عده‌ای تنها فراغت از انجام كارهای روزانه مانند رفتن سر كار را به معنای اوقات فراغت می‌دانند. عده‌ای دیگر فعالیت‌های پس از انجام كار یا منزل و بسیاری از  افراد فعالیت‌های دیگر مانند تماشای تلویزیون، شركت در فعالیت‌های ورزشی، صرف غذا بیرون از منزل، رفتن به پارك، سینما، تئاتر یا فعالیت‌هایی مانند آن را اوقات فراغت می‌نامند، اما تنوع این پاسخ‌ها نشان می‌دهد كه اوقات فراغت برای افراد مختلف به معنای انجام ندادن كار نیست. بلكه فعالیتی غیراجباری است؛ یعنی فرد در این اوقات می‌خواهد به كاری بپردازد كه خود آن را انتخاب می‌كند و از انجام آن لذت می‌برد كه به نوعی باعث آسایش و آرامش بیشتر او می‌شود.

همه ما انسان‌ها به استراحت نیاز داریم و یكی از كاركردهای اوقات فراغت رفع خستگی و تامین استراحت فرد است. خستگی بیش از حد باعث كاهش راندمان كار می‌شود؛ در حالی كه استراحت و برخورداری از تفریحی مناسب و كافی كارآیی فرد را تا حد قابل ملاحظه‌ای بالا می‌برد. ولی ما چطور می‌توانیم حداكثر استفاده را از اوقات فراغت خود بكنیم؟ هنگامی كه زمانی برای استراحت در اختیار ما قرار می‌گیرد، معمولا به این فكر می‌كنیم كه چگونه بیشترین بهره را از آن ببریم. همه ما با توجه به موقعیت‌های مختلفی كه در آن به سر می‌بریم، از زمانی برای استراحت یا به عبارتی تعطیلات برخورداریم. گاهی بعضی تغییرات نیز در زندگی سبب می‌شود كه ما به وقت آزاد بیشتری دست پیدا كنیم؛ مسائلی مانند بازنشستگی، تغییر شغل، فارغ‌التحصیلی از مدرسه، دانشگاه و غیره.
پر كردن مناسب اوقات فراغت می‌تواند باعث افزایش خلاقیت، انرژی، اشتیاق و احساس مفید بودن ما در زندگی شود و حس بد بیكار یا بی‌فایده بودن را از ما دور كند. اگر می‌خواهید بهترین بهره را از زمان خود ببرید، توجه به این نکته‌ها می‌تواند شما را یاری كند. نخست برای اوقات فراغت خود برنامه‌ریزی كنید. این اوقات تنها زمانی برای شما واقعا مفید خواهند بود كه بتوانید روی آن چیزی كه دوست دارید به خوبی تمركز كنید. خود را در انتخاب برنامه‌ریزی آزاد بگذارید تا با انتخاب مناسب بتوانید احساس كنید بیشترین بهره را از زمان خود برده‌اید. نخستین چیزی كه باید بدانید آن است خودتان باید شخصا و براساس آنچه برایتان مهم است برنامه‌ریزی كنید. درواقع، هیچ‌كس به خوبی خود شما نمی‌داند از چه چیزهایی لذت می‌برید و از پرداختن به چه كارهایی احساس رضایت و خشنودی می‌كنید. فعالیت‌هایی را برگزینید كه به شما احساس رهایی، آرامش و مفید بودن بدهد و با انجام آنها حس جوانی، نشاط و شادمانی پیدا كنید.
- از رویاهای خود درباره كارهایی كه به آنها علاقه دارید، تصویرسازی كنید و آنها را برای خود بنویسید.
- از پرداختن به مسائلی كه برای شما استرس تولید می‌كند، دوری كنید و نگذارید اضطراب و نگرانی اوقات فراغت شما را خراب كند. اگر قصد سفر دارید این مهم نیست كه با چه وسیله‌ای سفر كنید، حتما زمان خاصی به مقصد برسید و كارهای خاصی انجام دهید. مهم این است كه شما بتوانید آزاد و رها از تمام لحظات خود استفاده كنید.
- هنگام تعطیلات برای ساعتی خودتان را از شر تلفن، تلویزیون، كار با كامپیوتر و پاسخ دادن به ایمیل و غیره خلاص كنید.
شما سزاوار آن هستید كه لحظاتی را خاص خود و فقط برای خود داشته باشید. درواقع، این حق شماست كه هنگام تعطیلات دلتان نخواهد دائم پیغام‌های موبایل یا كامپیوترتان را چك كنید و به آنها پاسخ دهید.
- دایره فعالیت‌های خود را وسیع‌تر كنید و به راه‌های گوناگونی بیندیشید. با توجه به موقعیت زمانی، مالی و سایر مسائل، علایق خود را كشف كنید. به این ‌ترتیب، اوقات فراغت شما به سفری برای خودشناسی بیشتر تبدیل می‌شود و به شما كمك می‌كند تا بیشتر رشد كنید.
مثلا ببینید آیا واقعا خودتان به تماشای تلویزیون علاقه دارید یا چون همه افراد خانواده تلویزیون تماشا می‌كنند شما هم به ناچار آن را برمی‌گزینید.
- فهرستی از كارهایی كه برایتان انرژی‌بخش است و پس از انجام آنها حس خوبی پیدا می‌كنید، بنویسید. سرگرمی‌های مفید و مورد علاقه خود را بررسی كنید. یادگیری یك زبان جدید، استفاده از برنامه‌های خودآموز كامپیوتر برای آموزش زبان، نوشتن داستان كوتاه یا مطالعه كتاب، نمایشنامه و غیره می‌تواند حس مفید بودن را به شما القا كند.
- یكی از راه‌هایی كه حس مفید بودن به شما می‌دهد، شركت در برنامه‌های داوطلبانه یا خیریه است. پس برای انجام این‌گونه كارها داوطلب شوید. فراموش نكنید سهیم شدن در كارهای گروهی و داوطلب شدن در امور خیریه یا هر كاری كه به نوعی كمك به دیگران محسوب می‌شود می‌تواند در زندگی خود شما نیز تاثیر مثبتی داشته باشد.
- كمك به دیگران باعث حس مفید بودن در انسان می‌شود و لذتی را به او می‌بخشد كه با هیچ لذت دیگری قابل مقایسه نیست. شما می‌توانید داشته‌های خود را به دیگران تعلیم دهید. مثلا برای تعطیلات آخر هفته می‌توانید با دوستان خود برنامه‌ریزی كنید و داشته‌هایتان را با یكدیگر مبادله كنید؛ یكی از دوستانتان اطلاعات خوبی در زمینه كامپیوتر دارد و در عوض شما هم می‌توانید بسیار خوب پیانو بزنید؛ پس بهترین كار این است كه مهارت‌های خود را در اختیار یكدیگر قرار دهید. مطمئن باشید در پایان، هر دو احساس خوبی خواهید داشت. به علاوه شما می‌توانید در بسیاری از كارهای دیگر نیز به‌طور داوطلبانه شركت كنید، از جمله: انجام كارهایی از طریق اینترنت، انجام امور خیریه و اعانه دادن و كمك‌های مادی مختلف، كارهایی در حمایت از حیوانات، ملحق شدن به گروه‌های امداد برای كمك به افراد بی‌پناه، ناتوان، سالمندان و غیره.
- زندگی خود را جمع‌وجور و پاكسازی كنید. اگر شما از افرادی هستید كه همیشه دور خود را با وسایل غیرضروری پر كرده‌اید، چاره‌ای برای آن بیندیشید. اوقات فراغت، بهترین زمان برای رها شدن از همه آنهاست. برای این كار راه‌های زیادی وجود دارد. شما می‌توانید بسیاری از لوازم خود را جمع‌آوری کرده و آنها را به انجمن‌های خیریه اهدا كنید. ممكن است تی‌شرتی داشته باشید كه سال‌هاست حتی یك بار هم آن را نپوشیده‌اید؛ در حالی كه شاید این لباس بتواند به درد كسی بخورد كه واقعا به آن نیاز دارد. پس نخستین تعطیلات خود را به بررسی بیشتر نسبت به وسایل خود اختصاص دهید. این كار هم به نفع خودتان است و هم دیگران.
- لحظاتی را به یادگیری اختصاص دهید. اگر یادگیری صرفا برای شركت در امتحان، طی كردن دوره‌های آموزشی خاص و شركت در رقابت‌های مختلف نباشد می‌تواند لذت بیشتری به شما بدهد. هنگامی كه به خواست خود موضوعی را برای یادگیری انتخاب می‌كنید می‌توانید درست به اندازه زمانی كه كانال تلویزیونی را برای تماشا كردن برمی‌گزینید، از آن لذت ببرید. درواقع، هنگامی كه به یادگیری به‌عنوان فرصتی برای یاد گرفتن بیشتر می‌نگرید، ذهن‌تان با لذت بیشتری آماده دریافت اطلاعات می‌شود.
- به فعالیت‌هایی مانند آشپزی، باغبانی، نقاشی و... مشغول شوید. یك كتاب آشپزی یا خودآموز نقاشی را به دقت مطالعه كنید. شما می‌توانید با سبزی‌ها و میوه‌های متنوع به آشپزی بپردازید یا چند روزی از فواید گیاهخواری بهره ببرید. هنگامی كه از خوردن غذاهای سنگین و تكراری خلاص می‌شوید، بدنتان به آرامش بیشتری دست می‌یابد. انجام امور باغبانی و پرورش گیاهان نیز می‌تواند حسابی به شما روحیه بدهد و شما را از كسالت، خمودی و تنبلی دور كند. در واقع به این ترتیب هم ورزش كرده‌اید و هم انرژی بیشتری به دست خواهید آورد.
- وقت بیشتری را به بودن در طبیعت یا قرار گرفتن در كنار حیوانات اختصاص دهید. اگر تابه‌حال پرنده خانگی نداشته‌اید، اوقات فراغت زمان مناسبی برای امتحان كردن آن است. حیوانات خیلی زود با ما اخت می‌شوند. شما هم می‌توانید حس خوبی از مهربانی كردن یا غذا دادن به آنها به دست آورید.
- بیشتر بر مسائل معنوی متمركز شوید، مدیتیشن انجام دهید. به  مراكز مذهبی بروید.
- وقت خود را بیشتر با دوستانتان بگذرانید. تصور نكنید كه در اوقات فراغت باید فقط تنها باشید و در آرامش وقت بگذرانید. بعضی اوقات بودن در كنار دوستان، آرامش بیشتری از تنهایی به شما می‌دهد. همان‌گونه كه تنهایی برای شما لازم است، بودن در اجتماع‌های مختلف نیز می‌تواند به برخورداری از آرامش بیشتر به شما كمك كند. قرار گرفتن در كنار دوستان باعث می‌شود كمتر به مشكلات روزمره بپردازید و كمتر در دام افكار مزاحم گیر بیفتید و از هجوم اندیشه‌های منفی نیز در امان بمانید.