زمین گیر‌های پرخرج، فرصت توریستی می‌شوند

در صف طولانی صنایع و حوزه‌های اقتصادی که در انتظار استفاده از فرصت به وجود آمده پس از اجرای برجام هستند، قطعاً صنعت هوایی کشور به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین بخش‌ها طبقه‌بندی می‌شود. صنعتی که در طول سال‌های گذشته و برای مدتی طولانی از ورود به بازارهای بین‌المللی محروم بود حالا زمان آن را دارد که از تمام این ظرفیت‌ها استفاده کند؛ ظرفیت‌هایی گسترده و البته انتخاب‌هایی زیاد که می‌تواند در بلندمدت تأثیرات قابل توجهی از خود به جای بگذارد.

وزیدن باد توافق در فرودگاه‌های ایرانی نیز اثراتی جدی و گسترده بر جای گذاشته است. از سرمایه‌گذاران گسترده خارجی که بناست در طرح‌های مختلفی از فرودگاه امام گرفته تا مشهد و شیراز و اصفهان فعال شوند گرفته تا طرح‌های گسترده توسعه محوری که ظرفیت فرودگاه‌های ایران را به شکل قابل توجهی افزایش خواهد داد تنها بخشی از تحولاتی است که در فرودگاه‌های ایرانی در پیش رو قرار دارد.

در کنار مسائل زیرساختی، افزایش تعداد پروازها در فرودگاه‌های ایرانی نیز یکی دیگر از مسائل جدی در این حوزه به حساب می‌آید، موضوعی که نیاز به طراحی فضای فرودگاهی گسترده‌ای دارد که در طول این سال‌ها بخش قابل توجهی از آن به هواپیماهای زمین‌گیر اختصاص یافته بود. با نزدیک شدن به زمان اجرای توافقات اقتصادی میان ایران و کشورهای خارجی، وزیر راه و شهرسازی در دستوری خواهان خالی شدن این فرودگاه‌ها از هواپیماهای زمین‌گیر شده و در این بین ایرلاین‌ها باید فکری جدی به حال این هواپیماها بکنند.

براساس اعلام رستمی مدیرکل فرودگاه‌ مهرآباد تنها در آشیانه این فرودگاه حدود 40 فروند هواپیمای زمین‌گیر وجود دارد که جای زیادی را گرفته و باید فکری به حال آنها شود. موضوعی که مدیرعامل ایران ایر نیز آن را تأیید کرده و از برنامه‌ریزی این شرکت برای خروج هواپیماهای زمین‌گیرش از فضای فرودگاهی سخن گفته است. طبق اعلام پرورش تاکنون سه فروند هواپیما معدوم شده و ۱۰ فروند دیگر هم باید معدوم شود. مدیرعامل هما درباره فرآیند اسقاط این هواپیماها نیز گفته به دلیل اینکه باید آلومینیوم آنها به فروش برسد و قطعات هم معدوم شود، کار خردسازی را انجام دادیم. البته تعدادی هواپیمای بزرگ مانند ۷۴۷ داریم که خرد کردن‌شان سخت است اما هواپیماهای کوچک مانند فوکر و قدیمی‌های ۷۲۷ تقریباً چند فروند را خودمان انجام دادیم.

استفاده توریستی، سخت اما ممکن

یک کارشناس صنعت هواپیمایی معتقد است با توجه به اهمیت استفاده حداکثری از فضای فرودگاهی و احتمال افزایش تعداد هواپیماهای فعال در هفته‌های آینده قطعا طرح خارج کردن هواپیماهای اسقاطی از فرودگاه‌ها باید با قدرت ادامه پیدا کند. 

محمد بشارتی در گفت‌وگو با «فرصت امروز» تأکید کرد: با توجه به شرایط خاصی که بر ایرلاین‌های ایرانی حاکم بوده، می‌توان این طور حساب کرد که بخش قابل توجهی از توان قابل استفاده هواپیماهای زمین‌گیر و قطعات آنها عملیاتی شده‌اند. از این رو آنچه باقی مانده احتمالا باید اسقاط شود. 

به گفته وی، بحث استفاده از بدنه یا قطعات هواپیماهای باقی مانده به بررسی‌های گسترده‌ای نیاز دارد که شاید زمان‌بر باشد و البته در این بین استفاده از تجارب کشورهای خارجی نیز می‌تواند اثر‌گذار باشد. 

در کنار بحث‌های فنی، مدیرکل فرودگاه مهرآباد طرحی را ارائه کرده که شاید بتواند یک تهدید را به فرصتی مهم تبدیل کند؛ طرحی که در چارچوب آن می‌توان از هواپیماهای زمین‌گیر استفاده توریستی و گردشگری کرد. رستمی در این باره گفته قطعات مورد نیاز این هواپیماها برای سایر هواپیماها مورد استفاده قرار گرفته و هواپیماهای موجود به هیچ وجه امکان پرواز ندارند که می‌تواند برای کاربری‌های توریستی، گردشگری، رستوران یا سایر موارد استفاده شود، موضوعی که شاید بتوان با در نظر گرفتن مقدماتی اجرای آن را کلید زد. 

نصرالله منصوری شیرازی، مدیرکل سابق فرودگاه مهرآباد در گفت‌وگو با «فرصت امروز» در این باره گفت: اصلی‌ترین دلیلی که برای طرح خارج کردن هواپیماهای زمین‌گیر از فرودگاه مطرح شده، بحث فضایی است که این هواپیماها اشغال کرده‌اند و مانع از برخی فعالیت‌های دیگر شده‌اند، از این رو اگر بحثی درباره استفاده توریستی از این هواپیماها مطرح شده، باید در وهله نخست فکری به حال موقعیت این هواپیماها و چگونگی استفاده از آنها کرد. 

به گفته وی، در حال حاضر هواپیماهای زمین‌گیر نه‌تنها فضای فرودگاه‌، که حتی برخی محوطه‌های اختصاصی ایرلاین‌ها را نیز از آن خود کرده‌اند و از این رو ایرلاین‌ها برای استفاده از فضای مورد نظر باید درخواست جای جدید داشته باشند. 

شیرازی ادامه داد: از این رو برای استفاده توریستی یا تبدیل کردن هواپیما به رستوران باید مقدماتی را در نظر گرفت. ابتدا باید برای این استفاده‌ها فضا و زمینی قابل توجه در نظر گرفته شود که با توجه به محدودیت‌های فرودگاهی کار سختی خواهد بود. در کنار آن نحوه استفاده از آنها باید طوری باشد که پس از صرف هزینه‌های کلان، استفاده از آنها سودآور شود. اگر موقعیت این هواپیما‌ها درست تعبیه شود، می‌توان انتظار داشت کارایی آنها تأیید شود اما در غیر‌این صورت سرمایه‌گذاران کار سختی خواهند داشت. 

هرچند فرآیند اسقاط هواپیماهای زمین‌گیر از محوطه‌های فرودگاهی کشور به تازگی کلید خورده و هنوز راه طولانی تا نهایی شدن این طرح وجود دارد اما به نظر می‌رسد برنامه‌ریزی برای چگونگی استفاده از این هواپیماها اهمیت بسیاری خواهد داشت؛ پرنده‌هایی که به یقین قیمت بالایی دارند و حالا که امکان پرواز آنها وجود ندارد، شاید استفاده‌های توریستی و وارد کردن سرمایه‌گذاران به این بخش گزینه‌ای به صرفه باشد.

ارتباط با نویسنده : j.hashemi1992@gmail.com