پروژه های ریلی 20درصد طرح های اولویت دار کشور / رویای 100 ساله توسعه خطوط ریلی تعبیر می شود

برنامه ریزی برای تکمیل خطوط ریلی باقی مانده و رساندن قطار به 10 استان جامانده، دوخطه سازی و چـهـارخطه سازی خطوط اصلی، برقی کردن و وارد کردن فناوری های نوین قطارهای سریع السیر، محوریت یافتن قطارهای حومه ای و تلاش برای گسترش آنها در کوتاه ترین زمان ممکن و البته بهسازی و نوسازی ناوگان ریلی کشور، تنها بخشی از برنامه های کلانی است که دولت یازدهم در سر پرورده تا یکی از بزرگ ترین وعده های خود را به عمل نزدیک کند.

وقتی رئیس جمهوری کار خود را در دفتر پاستور آغاز کرد از راه آهن به عنوان یکی از سه یادگاری اصلی دولتش یاد کرد و گفت کارها در این حوزه با برنامه ریزی محوری کلانی پیش خواهد رفت تا آنچه باقی ماند به عنوان یکی از افتخارات چهار ساله مطرح شود.

با وجود آنکه نفت در طول این سال ها دولت را یاری نکرد و به دنبال کاهش قابل توجه بهای جهانی اصلی ترین محصول صادراتی ایران، ماه های گذشته به عنوان یکی از سخت ترین دوره های بودجه ای کشور مطرح شد و در نتیجه راه آهن نیز نتوانست آن طور که تصور می کرد از مزایای دولتی بهره مند شود اما باز هم نگاهی به آنچه در طول این سال ها اتفاق افتاده نشان از گسترش یافتن نفوذ راه آهن در حوزه های مختلف اقتصادی کشور دارد.

نوسازی ناوگان کلید خورده، نوسازی و بهسازی خط های قدیمی سرعت گرفته اند، قراردادهای مربوط به ساخت راه آهن سریع السیر و برقی سازی خطوط به امضا رسیده و قطارهای حومه ای به عنوان یکی از اصلی ترین اولویت های وزارت راه و شهرسازی در دست پیگیری است و تمام اینها نشان از مثبت شدن شرایط حوزه ای دارد که با وجود عمری یک صد ساله در ایران هرگز نتوانسته آن طور که در کشورهای اروپایی تجربه شده جایگاه خود را ارتقا بخشد.

این مسیر سخت که شـامل پیگیری طرح ها در مـحدودیت های کلان اقتصادی می شود، سال آینده نیز ادامه خواهد یافت و این بار نیز دولت برای راه آهن برنامه ریزی جدی به کار بسته است. نوبخت، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی در این باره گفته از 10 هزار میلیارد تومان بودجه سال 96 که مختص پروژه ها و طرح های اولویت دار است، 2هزار میلیارد تومان آن به توسعه زیرساخت های ریلی کشور اختصاص می یابد.

هرچند هنوز جزییات برنامه ریزی دولت برای استفاده از این منابع مشخص نشده اما صحبت های نوبخت نشان از آن دارد که رساندن خطوط ریلی به مسیرهایی که هنوز از این نعمت محروم هستند یکی از اولویت هاست. وی گفته راه آهن غرب از نظر سازمان برنامه و بودجه از درجه اهمیت خاص برخوردار است به طوری که اعتبارات قابل توجهی برای تکمیل برخی قطعات آن اختصاص داده است.

استفاده از توان داخلی رمز توسعه ریلی

یک صاحب نظر عرصه ریلی معتقد است با توجه به پتانسیل به وجود آمده در میان بخش های مختلف اقتصادی ایران و اقداماتی که در طول سال های گذشته از سوی سرمایه گذاران صورت گرفته، می توان انتظار داشت برنامه ریزی برای توسعه صنعت ریلی با محوریت یافتن توان داخلی صورت گیرد.

محمد سعیدی در گفت وگو با «فرصت امروز» تأکید کرد: اینکه دولت نگاهی ویژه به عرصه ریلی کشور پیدا کرده امری مثبت و بسیار مهم است. حمل و نقل ریلی ما در گذشته چندان مورد توجه نبوده و بازگشت تمرکز به این بخش می تواند توسعه در این عرصه را سرعت بخشد.

به گفته وی، در شرایطی که محدودیت های منابع مالی دولتی در برخی حوزه ها کار را برای برنامه ریزی های کلان دشوار کرده، قطعاً می توان انتظار داشت که بازوهای کمکی جدیدی در این برنامه ها حاضر شوند.

این کارشناس تصریح کرد: برای عبور از این شرایط مـی تـوان در بخش های مـخـتلف برنامه ریزی های متفاوتی داشت. برای مثال سرمایه گذاران داخلی در طول سال های گذشته در عرصه ساخت واگن اقدامات مثبتی داشته اند و از این رو متناسب با شرایط و امکانات آنها می توان از ظرفیت های شان استفاده کرد.

در عرصه های دیگر مانند ساخت ریل نیز با وجود مطرح شدن ساخت ریل داخلی باید شرایط از نظر قیمتی به طور دقیق بررسی شود. در کنار این توان داخلی، استفاده از سرمایه یا تسهیلات خارجی موتور ریلی ما را با سرعت بیشتری به حرکت واخواهد داشت.

علی اکبر نیکو اقبال، کارشناس مسائل اقتصادی نیز در گفت وگو با «فرصت امروز» تصریح کرد: آنچه در طول سال های گذشته در اقتصاد ایران اتفاق افتاده ثابت کرده که ما باید بیشترین تأکید را بر توان داخلی خود بگذاریم تا اگر بار دیگر صحبت از تحریم و محدودیت  اقتصادی شد توان ما بالاتر باشد.

به گفته وی، استفاده از ظرفیت بسیار بالای ترانزیت و حمل و نقل در ایران یکی از اصلی ترین مسائلی است که می تواند در این ایام برای ما تأثیراتی مثبت داشته باشد و در چنین فضایی قطعاً ریل بهترین وسیله برای توسعه خواهد بود.

نیکواقبال ادامه داد: خطوط ریلی ارزان ترین و ایمن ترین وسیله نقلیه جهانی به حساب می آیند و از این رو بسیاری از کشورهای توسعه یافته به سمت رشد آن حرکت کرده اند و اینکه در ایران نیز دولت به ریل جایگاه بزرگی بدهد قطعاً امری مثبت است.

هرچند در طول روزهای گذشته حادثه برخورد دو قطار به یکدیگر تمام برنامه ها و دستاوردهای راه آهن در طول سال های گذشته را نقش بر آب کرد و حتی به تغییر مدیران در سطح کلان انجامید اما تأکید دوباره معاون رئیس جمهوری بر تداوم توسعه راه آهن این موضوع را ثابت کرده است که باید خیلی زود میان این حادثه و برنامه ریزی های کلان ریلی جدایی انداخت؛ حادثه ای که به عنوان تجربه ای تلخ باقی خواهد ماند اما خود مشوقی برای توسعه زیرساخت های ریلی و حرکت به سمت اهداف کلانی است که برای رسیدن به آنها 100سال زمان نیاز بوده است.

ارتباط با نویسنده: j.hashemi1992@gmail.com