رویارویی بیم با امید

سال 95 در حالی آغاز شد که با توجه به لغو تحریم‌ها و احتمال نمایان شدن بخشی از آثار این رویداد در سال جدید، این امیدواری در میان مردم و فعالان اقتصادی وجود دارد که اتفاقات خوبی در انتظار اقتصاد کشورمان باشد. هر چند برخی از کارشناسان و فعالان اقتصادی بر این باورند که نمی‌توان انتظار معجزه را در سال 95 داشت اما در صورتی که مدیریت و برنامه‌ریزی صحیحی وجود داشته باشد، می‌توان امیدوار بود که تا حدودی رونق اقتصادی در کشورمان به وجود بیاید. اعتقاد برخی از فعالان اقتصادی این است که اگر در سال 95 با یک برنامه‌ریزی اصولی و حساب شده به معنای واقعی منابع مالی به سمت بخش تولید هدایت شود، می‌توان بسیار امیدوار بود که سال خوبی برای تولید و اقتصاد کشور رقم بخورد.

اما در مقابل برخی دیگر از فعالان اقتصادی معتقدند از آنجا که پیش از این برای لغو تحریم‌ها و دوران پساتحریم اقدام خاصی انجام نشده و زیرساخت‌ها مهیا نشده است، نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که در سال 95 اتفاق خاصی به لحاظ اقتصادی رخ دهد. «فرصت امروز» در این گزارش وضعیت اقتصادی کشور در سال 95 را با توجه به لغو تحریم‌ها مورد بررسی قرار داده است.

***

علیرضا چتری:

انتظار اتفاق اقتصادی خاصی را نداشته باشیم

علیرضا چتری، مدیرعامل باربد تجارت و فعال اقتصادی معتقد است از آنجا که پیش از این برای لغو تحریم‌ها و دوران پساتحریم اقدام خاصی انجام نشده و زیرساخت‌ها مهیا نشده است، نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم در سال 95 اتفاق خاصی به لحاظ اقتصادی رخ دهد.

سال 95 در شرایطی آغاز شده که پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که با توجه به لغو تحریم‌ها شاهد رونق و شکوفایی اقتصادی در کشور خواهیم بود؛ نظر شما در رابطه با این موضوع چیست؟

اگر بخواهیم چشم‌انداز اقتصاد ایران در سال 95 را با توجه به لغو تحریم‌ها بررسی کنیم، باید در ابتدا این موضوع را ارزیابی کنیم که برای شرایط پساتحریم چه زیرساخت‌هایی را آماده کرده‌ایم و می‌خواهیم چگونه وارد بازارهای اروپایی و سایر بازارها شویم. در واقع از آنجا که پیش از این برای لغو تحریم‌ها و دوران پساتحریم اقدام خاصی را انجام نداده‌ایم و زیرساخت‌ها را مهیا نکرده‌ایم، نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم در سال 95 اتفاق خاصی به لحاظ اقتصادی رخ دهد.

در حال حاضر مسئولان این موضوع را مطرح می‌کنند که بانک‌های ایران به سوییفت متصل شده‌اند اما در شرایطی سال 95 را آغاز کرده‌ایم که هنوز هیچ بانکی در ایران خدمات سوییفت را ارائه نمی‌دهد و این یک زیرساخت اساسی است که هنوز مهیا نشده. هر چند که نمی‌توانیم این موضوع را انکار کنیم که تحریم‌ها ترمزی برای اقتصاد ایران بوده است و در سال‌های اخیر به‌ویژه سال 94 مشکلاتی را برای اقتصاد کشورمان به ‌وجود آورد اما اعتقاد من این است که در شرایط تشدید تحریم‌ها هم این امکان وجود داشت که افراد فعالیت‌های اقتصادی انجام دهد.

بنابراین اعتقاد شما این است که اگر در سال جدید هم رویه قبلی وجود داشته باشد، نمی‌توان انتظار تغییر و تحول اساسی را داشت؟

یکی از مهم‌ترین اتفاقاتی که باید در سال 95 رخ دهد تک‌نرخی شدن ارز است، زیرا چندنرخی بودن ارز تولیدکنندگان و تجار را دچار بی‌برنامگی کرده است. این در حالی است که اگر ارز تک‌نرخی شود، تولیدکنندگان و صادرکنندگان می‌توانند با برنامه دقیق‌تری اقدامات خود را انجام دهند.

موضوع دیگر این است که از ابتدای امسال حساب‌های بانکی افراد کنترل می‌شود و قانون مالیات‌های مستقیم اجرا خواهد شد که به نظر می‌رسد مانعی برای صادرات و رشد اقتصادی کشور است و برای جلوگیری از این مانع تراشی، باید این قانون به شکل مدیریت شده اجرایی شود. در این شرایط اگر ترمزهایی در مقابل این اقتصاد دست به عصا گذاشته شود، اتفاق خوبی نخواهد بود و با این وضعیت نمی‌توان افق روشنی را برای اقتصاد در سال 95 ترسیم کرد.

به زعم شما در سال جدید رکود حاکم بر بخش تولید و بیکاری چه وضعیتی پیدا خواهد کرد؟

به اعتقاد من اگر بتوانیم با تک‌نرخی کردن ارز میزان صادرات را افزایش دهیم، ارز و سرمایه وارد کشورمان خواهد شد، به تبع آن رونق اقتصادی در سالن 95 به وقوع خواهد پیوست، اشتغال ایجاد خواهد شد و میزان بیکاری کاهش خواهد یافت و عرضه و تقاضا متعادل می‌شود. البته این موضوع در شرایطی اتفاق می‌افتد که از صادرات حمایت و کالاهای تولید داخل در بازارهای جهانی عرضه شود.

***

امید طباطبایی:

منابع مالی به سمت بخش تولید سوق بیابد

امید طباطبایی، مدیرعامل شرکت ساوین و فعال اقتصادی معتقد است اگر در سال 95 با یک برنامه‌ریزی اصولی و حساب شده به معنای واقعی منابع مالی به سمت بخش تولید هدایت شود، می‌توان بسیار امیدوار بود که سال خوبی برای تولید و اقتصاد کشور رقم بخورد.

در مورد چشم‌انداز اقتصاد ایران در سال جدید نظرات مختلفی وجود دارد. برخی معتقدند که در سال جدید شاهد رشد و رونق اقتصادی خواهیم بود و برخی دیگر معتقدند که نباید انتظار معجزه به واسطه لغو تحریم‌ها را داشته باشیم. نظر شما در رابطه با این موضوع چیست؟

اگر در سال 95 با آزاد شدن منابع مالی ناشی از برداشته شدن تحریم‌ها، این منابع به سمت بخش تولید بیاید، می‌توان امیدوار بود که اقتصاد وضعیت خوبی در سال پیش رو پیدا کند. البته با توجه به اتفاقاتی که در ماه‌های پایانی سال 94 در مورد اجرای برجام افتاد و جهت‌گیری منابع مالی به سمت تولید، می‌توان امیدوار بود که در سال جدید رونق اقتصادی و کاهش تورم در کشور رخ بدهد. من معتقدم که اگر در سال 95 با یک برنامه‌ریزی اصولی و حساب شده به معنای واقعی منابع مالی به سمت بخش تولید هدایت شود، می‌توان بسیار امیدوار بود که سال خوبی برای تولید و اقتصاد کشور رقم بخورد.

اگر اتفاقی که مدنظر شما است، رخ ندهد و منابع مالی به سمت بخش تولید هدایت نشود، باید منتظر چه شرایطی باشیم؟

اما اگر این منابع تبدیل به کالا شود و به بازار بیاید، هم تولید دچار مشکل می‌شود و هم میزان تورم افزایش پیدا می‌کند و قاعدتا این موضوع به هیچ وجه خوشایند نخواهد بود. البته در اقدامات دولت نشانه‌های خوبی مبنی بر اینکه منابع به سمت بخش تولید هدایت ‌شود، به چشم می‌خورد.

در سال‌های اخیر موضوع حاکم شدن رکود بر بخش تولید، مشکلات و معضلات بسیاری را به این بخش تحمیل کرده است. به زعم شما در سال جدید شاهد خروج بخش تولید و اقتصاد از رکود خواهیم بود؟

همان‌طور که اشاره کردم خارج شدن تولید از رکود به معنای تزریق منابع مالی به این بخش است و این منابع باید از منابع بانکی یا از منابع ناشی از لغو تحریم‌ها یا سرمایه‌گذاری خارجی تزریق شود. چنانچه یکی از این سه موضوع در سال 95 تحقق پیدا کند، می‌توان امیدوار بود که بخش تولید به تدریج از رکود خارج شود.

یکی دیگر از معضلات جدی اقتصاد کشورمان در سال‌های اخیر افزایش میزان بیکاری در کشور بوده است.آیا می‌توانیم امیدوار باشیم که در سال جدید مشکل و معضل بیکاری تا حدودی برطرف شود؟

باید به این موضوع توجه داشته باشیم که مشکل بیکاری با شعار حل نمی‌شود و باید اقدامات جدی و عملیاتی در این رابطه انجام شود. زمانی مشکل بیکاری برطرف خواهد شد که بخش تولید از رکود خارج شود و رونق پیدا کند. همان‌طور که اشاره شد رکود هم زمانی از بخش تولید و اقتصاد خارج می‌شود که منابع مالی به سمت بخش‌های تولیدی سوق پیدا کند. قاعدتا اگر در سال 95 این اتفاق رخ بدهد، می‌توانیم به تبع آن شاهد کاهش میزان بیکاری در کشور باشیم.

***

فریال مستوفی:

انتظار تحول بزرگی را در اشتغال‌زایی نداشته باشیم

فریال مستوفی، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران معتقد است نمی‌توانیم برای سال 95 انتظار تحول بزرگی در اشتغال‌زایی داشته باشیم اما همین که شرکت‌ها و واحدهای تولیدی بتوانند به دنبال بهبود وضعیت اقتصادی، پرسنل بیشتری را جذب کنند اتفاق خوبی خواهد بود اما نیاز به زمان دارد.

سال 95 را در شرایطی آغاز کرده‌ایم که حدود سه ماه از لغو تحریم‌ها علیه کشورمان می‌گذرد و اعتقاد برخی از کارشناسان این است که آثار لغو تحریم‌ها در سال جدید تا حدودی نمایان خواهد شد. شما با این استدلال موافق هستید؟

هر چند که مدتی از حصول توافق هسته‌ای و لغو تحریم‌ها می‌گذرد اما عملیاتی شدن کامل توافق‌ها نیازمند زمان است و اصولاً رشد اقتصادی به سرعت به دست نمی‌آید. این در حالی است که طبق پیش‌بینی‌های صورت گرفته، قیمت نفت در سال جدید افزایش چندانی نخواهد داشت و اتکای بودجه کشورمان به منابع حاصل از فروش نفت، موجب می‌شود که نتوانیم وضعیت خوبی را در مقابل اقتصاد کشورمان مشاهده کنیم.

بنابراین در این شرایط باید رونق صادرات غیر‌نفتی را در دستور کار قرار دهیم که این اقدام زمان بر است.البته باید به این نکته توجه داشته باشیم که در سال‌هایی که تحریم بوده‌ایم تقریباً بازارها و مشتریان خود را از دست دادیم و باید زمانی را هم به یافتن مجدد بازارها و مشتریان اختصاص دهیم. اما برای سال جدید امید به بهبود وضعیت اقتصادی در میان مردم افزایش یافته، ولی موضوع این است که نباید انتظار داشته باشیم به یکباره در سال جاری تغییرات اساسی و بزرگی رخ دهد.

به زعم شما در سال 95 دولت موفق خواهد شد میزان تورم در کشور را کاهش دهد؟

دولت تلاش کرده که میزان تورم را کاهش دهد و در حال حاضر آن را به حدود 13 درصد رسانده است. اگر در سال 95 رکود ادامه داشته باشد شاهد پایین‌تر آمدن میزان تورم خواهیم بود اما اگر بخواهیم از رکود بیرون بیاییم دیگر نمی‌توان میزان تورم را کنترل کرد. امیدوارم در سال 95 از رکود بیرون بیاییم هر چند که درصدی به میزان تورم افزوده شود.

به بحث رکود اشاره کردید. قاعدتاً در سال جدید خروج بخش‌های تولیدی و اقتصادی از رکود اتفاق بسیار خوبی خواهد بود. به نظر شما چقدر می‌توانیم به این موضوع امیدوار باشیم؟

دولت توان خروج از رکود را دارد اما به این شرط که دولت واقعاً اعتمادی را که لازم است برای بخش‌خصوصی به وجود بیاورد و از این وضعیت که هر روز مسئله جدیدی در مورد بخش‌خصوصی عنوان می‌شود، دست بردارد. اگر این مسئله محقق شود، حداقل می‌توان امیدوار بود که در سال جدید به سوی آینده‌ای روشن‌تر و بهتر پیش برویم. اما چنانچه حمایت از بخش‌خصوصی در حد شعار باشد و در عمل اتفاقی نیفتد و به بخش‌خصوصی اجازه دخالت و حضور داده نشود، امید چندانی برای خروج از رکود وجود نخواهد داشت.

به نظر شما اگر در سال جدید موفق شویم تا حدودی از رکود خارج شویم، این موضوع چه تأثیری بر اشتغال‌زایی و کاهش میزان بیکاری خواهد داشت؟

در یکی دو سال اخیر وضعیت شرکت‌ها و واحدهای تولیدی به‌گونه‌ای بود که مجبور به تعدیل نیرو شدند و به این ترتیب به میزان بیکاران در کشور افزوده شد. البته نمی‌توانیم برای سال 95 انتظار تحول بزرگی در اشتغال‌زایی داشته باشیم اما همین که شرکت‌ها و واحدهای تولیدی بتوانند به دنبال بهبود وضعیت اقتصادی، پرسنل بیشتری را جذب کنند اتفاق خوبی خواهد بود اما نیاز به زمان دارد. قاعدتاً در سال 95 نرخ بیکاری به‌طور عمده و قابل توجه کاهش نخواهد یافت اما امیدواریم که به تعداد بیکاران افزوده نشود.

ارتباط با نویسنده: elmira.akrami@gmail.com