نخستین روش خریدوفروش سهام و سایر انواع اوراق بهادار در بورس، مراجعه حضوری به کارگزار و تکمیل فرم درخواست خرید یا فروش است بنابراین فردی که قصد خرید یا فروش سهمی را دارد باید در فرم درخواست خرید یا فروش، قیمت خرید یا فروش سهم را مشخص کند. افراد برای تعیین قیمت موردنظر خود به منظور خرید یا فروش سهام و سایر اوراق بهاداری که در بورس مورد دادوستد قرار میگیـرد، میتوانند به یکی از سه روش زیر عمل کنند.
روش اول- درخواست خرید یا فروش به قیمت بازار:
دراین روش، سرمایهگذار در ستون حداکثر قیمت در فرم درخواست، عبارت «قیمت بازار» را ثبت میکند.این بدان معناست که سرمایهگذار به کارگزار این اختیار را میدهد که به تشخیص خود، سهام یا سایر اوراق موردنظر وی را در مناسبترین قیمت روز بازار، برای فرد خریداری کند. طبیعتا هنگام خرید سهام، هر اندازه قیمت خرید سهام پایینتر باشد، بهتر است و در نقطه مقابل، در هنگام فروش، سرمایهگذار ترجیح میدهد کارگزار، سهام یا سایر اوراق بهـادار وی را به بالاترین قیمت ممکـن به فروش برسانـد.
روش دوم- درخواست خرید یا فروش به قیمت معین:
در این نوع درخواست، سرمایهگذار قیمت موردنظر خود را برای خرید یا فروش سهام بهطور مشخص در فرم درخواست خرید یا فروش درج میکند. بهعنوان مثـال، فرض کنید قصد دارید سهام شرکت الف را خریداری کنید و براساس تحلیل و بررسی، به این نتیجه رسیدهاید که خرید این سهم در قیمت 150 تومان مناسب است.
در این صورت، در فرم درخواست خرید، قیمت 150 تومان را بهعنوان قیمت موردنظر خود برای خرید سهام شرکت الف درج میکنید.کارگزار نیز پس از دریافت فرم، قیمت 150 تومان را بهعنوان قیمت پیشنهادی برای خرید آن سهم، وارد سامانه معاملات بورس میکند و در صورت وجود سفارش فروش سهام شرکت الف با قیمت 150 تومان، آن سهم توسط کارگزار برای شما خریداری میشود.
در فروش هم دقیقا به همین شکل عمل میشود، یعنی قیمت موردنظر دارنده سهم برای فروش، دقیقا در فرم مربوط درخواست فروش درج شده و کارگزار نیز براساس همین قیمت، اقدام به ثبت درخواست فروش در سامانه معاملات میکند. بنابراین، در روش دوم، کارگزار موظف خواهد بود سهام یا سایر اوراق بهادار موردنظر شما را دقیقا براساس قیمتی که برای او تعیین کردهاید، خریداری کرده یا به فروش برساند.
روش سوم- درخواست خرید یا فروش محدود:
در این نوع درخواست، سرمایهگذار حداکثر یا حداقل قیمت موردنظر خود را برای خرید یا فروش سهام در ستون حداکثر قیمت، در فرم درخواست خرید یا فروش وارد میکند. بهعنوان مثـال، فرض کنید شما قصد دارید سهام شرکت الف را خریداری کنید و حداکثر قیمت موردنظر شما برای خرید این سهم، 150تومان است، اما طبیعتا ترجیح میدهید سهم را به قیمتی کمتر از 150 تومان خریداری کنید. در این حالت، در فرم سفارش خرید، در قسمت حداکثر قیمت، عدد 150 تومان را درج میکنید.
به این ترتیب، به کارگزار اجازه میدهید تا سهام موردنظر شما را در نهایت با قیمت 150 تومان برای شمـا خریداری کند، اگرچه قطعاً خرید با قیمت پایینتر برای شما مطلوبتر خواهد بود.در مورد فروش هم دقیقا به همین شکل عمل میشود، با این تفاوت که آنچه در فروش مطرح است، حداقل قیمت است، نه حداکثر قیمت. در مثال قبل، فرض کنید شما دارنده سهام شرکت الف هستید و قصد فروش آن را دارید، اما حاضر نیستید آن را به قیمتی کمتر از 150 تومان بفروشید.
در این صورت، در فرم سفارش فروش، در قسمت حداقل قیمت، عدد 150 تومان را درج میکنید، به این ترتیب به کارگزار اختیار میدهید تا سهام شما را حداقل به قیمت 150 تومان بفروشد. البته قطعاً ترجیـح شما این خواهد بود که قیمت فروش، بالاتر از حداقل تعیین شده باشد و توانمندی کارگزار در این موضوع، تا حد زیادی در تصمیم شمـا برای انتخـاب کارگزار مؤثـر خواهد بـود.
فعال بازار سرمایه