رقابت دولت با بخش خصوصی

مدیر عامل شرکت صانیر با اشاره به اینکه رفع تحریم‌ها فضای مناسب‌تری برای کسب‌و‌کار و مذاکره در بازارهای بین‌المللی فراهم کرده، گفت: در چنین فضایی، دولت در برخی زمینه‌ها به رقیب بخش خصوصی تبدیل شده‌است. این رفتار زیبنده دولت جمهوری اسلامی ایران نیست و باید اصلاح شود. بهمن صالحی در نشستی خبری که به مناسبت ورود فعالیت شرکت صانیر برای سومین دوره فعالیت خود برگزار شد، از تلاش زیاد این شرکت برای انعقاد توافق‌نامه‌‎ای سه جانبه بین ایران، ارمنستان و ترکمنستان و تلاش دولت برای رقابت با این شرکت خبرداد. 

وی در پاسخ به «فرصت‌امروز» درباره جزییات رقابت دولت با صانیر گفت: ترکمنستان توافق‌نامه‌ای برای واردات گاز به این کشور دارد اما به جای کالای صادراتی، پول پرداخت نکرده و کالا و خدمات می‌دهد. از آنجا که ایران در زمان استقلال به این کشور کمک‌های خوبی داشته و بازار ترکمنستان برای فعالیت از ریسک پایینی برخوردار است، در ماه‌های آتی روابط اقتصادی خود را با این کشور ترمیم کردیم.

مدیر عامل صانیر با اشاره به رایزنی‌های انجام شده با وزارت نفت برای توسعه صدور خدمات فنی و مهندسی به ترکمنستان افزود: با اقداماتی که این شرکت انجام داد، توانستیم خط سوم انتقال برق ارمنستان را هم کلید بزنیم و علاقه ارمنستان را برای سرمایه‌گذاری و مشارکت با صانیر در پروژه‌های ترکمنستان جلب کنیم.

وی اضافه کرد: در این توافق‌نامه سه جانبه یک ظرفیت 3.5میلیاردی اقتصادی برای ایران ایجاد می‌شد اما متاسفانه وزارتخانه‌های مختلف با ما همراه نبودند و حتی رقابت هم کردند.
صالحی بیان کرد: در جریان رایزنی‌ها، متوجه شدیم یک وزارتخانه با همان سازوکارهایی که صانیر برای اجرای این توافقنامه به کار گرفته، تلاش می‌کند اجرای پروژه‌ها را راسا عهده‌دار شود.

به گفته وی، شرکت صانیر که وظیفه صدور خدمات فنی و مهندسی صنعت برق را به عهده دارد، در بیست و دومین سال فعالیت خود حدود 2میلیارد دلار قرارداد با کشورهای مختلف امضا کرده‌است. مدیر عامل صانیر افزود: از شرق آسیا با سریلانکا و در آمریکای مرکزی با کوبا پروژه مشترک اجرا کرده‌ایم. در حال توسعه بازارهای آمریکای شمالی و کشور مکزیک هستیم. با کشورهای حوزه CIS (کشورهای مشترک‌المنافع شامل جمهوری آذربایجان، ارمنستان، ازبکستان، بلاروس، تاجیکستان، روسیه، قرقیزستان، قزاقستان و مولداوی) همکاری‌های خوبی داشته و در منطقه خاورمیانه تبادلات تجاری مناسبی داریم. با بیش از 200 پیمانکار داخلی هم همکاری می‌کنیم.

وی با اشاره به رتبه‌بندی انجام شده توسط مجامع بین‌المللی، عنوان کرد: صانیر یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های پیمانکاری است که در بین 250 شرکت، رتبه 9 در حوزه خطوط انتقال و توزیع، رتبه 39 در حوزه ساخت نیروگاه و رتبه 176 در حوزه فعالیت‌های عمومی را به خود اختصاص داده‌است.

شکستن انحصار قدرت چانی زنی را کاهش می‌دهد

شرکت صانیر انحصار صدور خدمات فنی و مهندسی صنعت برق را در اختیار دارد. صالحی در پاسخ به این پرسش که با وجود چنین تجربه موفقی چرا شرکت‌های مشابه صانیر شکل نمی‌گیرد، به این نکته اشاره کرد که ایجاد چند شرکت موازی، قدرت چانه‌زنی صانیر در بازارهای بین‌المللی را کاهش می‌دهد.

وی تاکید کرد: برای اینکه تجربه موفقی مثل صانیر تکرار شود، لزوما نیاز به ایجاد شرکت‌های متعدد و موازی با این شرکت نیست، زیرا با چنین اقداماتی گل به‌خودی زده‌ایم. در حال حاضر، نظام‌های سندیکایی و کنسرسیومی در دنیا شکل گرفته‌اند که وظیفه مطالعات بازار را انجام می‌دهند. به این ترتیب مذاکرات شرکت‌های عضو این مجموعه‌ها، به عقد قرارداد منجر می‌شود.

صالحی در پاسخ به پرسشی درباره تمرکز کسب درآمد صانیر در سال‌های اخیر (650 میلیون دلار در سال جاری در مقابل 2میلیارد دلار صادرات از بدو فعالیت شرکت) با وجود سابقه بیش از دو دهه فعالیت این شرکت بیان کرد: براساس برنامه‌ریزی انجام شده قرار است تا افق 1400 فروش صانیر از 2میلیارد دلار به 3میلیارد دلار افزایش یابد. این هدف کاملا دست‌یافتنی است.

وی اضافه کرد: در شش ماهه اخیر مذاکراتی به ارزش 20 میلیارد دلار توسط این شرکت انجام شده‌است. اما در دهه نخست فعالیت صانیر، ناگزیر بودیم فقط در چارچوب کمیسیون‌های مشترک در بازارهایی که دولت در آن حضور مستقیم داشت، فعالیت کنیم. در دهه دوم تاسیس این شرکت هم به دلیل تحریم‌ها، روحیه کارشناسان تضعیف شده بود. مدیر عامل صانیر بیان کرد: تحریم‌ها روی فعالیت‌های صانیر تاثیر نداشته است. البته این نکته که نهایی شدن برجام، انگیزه خارجی‌ها را برای مذاکره با ایران افزایش داد، هم تکذیب نمی‌کنم.

انفجار صدور خدمات فنی و مهندسی در سال 85

صالحی درباره رفت‌و‌آمد هیات‌های خارجی به ایران پس از نهایی شدن برجام گفت: فعلا تمام شرکت‌ها در حال محک زدن شرایط هستند. قراردادهای صانیر قبل از نهایی شدن برجام منعقد شده‌است. وی ادامه داد: بعد از برجام تقریبا روزانه با یک گروه خارجی مذاکره می‌کنیم و تاکنون 23 تا 24 تفاهم نامه و قرارداد به امضا رسانده‌ایم. با توجه به روند پیش رو، سال 95 شاهد انفجار صدور خدمات فنی و مهندسی خواهیم بود.

مدیر عامل صانیر بازارهایی را که برای اروپاییان ناامن تلقی می‌شود مکان مناسبی برای فعالیت پیمانکاران ایرانی توصیف کرد. به گفته وی، اروپاییان حاضرند در این بازارهای ناامن سرمایه‌گذاری کنند اما نیروهای خود را به منطقه اعزام نکنند. در نتیجه با همکاری این شرکت‌های خارجی، صانیر می‌تواند پروژه‌های جدید جذب کرده و بازار خود را توسعه دهد. 

صالحی در پاسخ به «فرصت‌امروز» درباره توان رقابت شرکت‌های ایرانی با خارجی‌ها، گفت: حدود 21 تا 22 شرکت ایرانی به راحتی توان رقابت با کالاهای چینی را دارند. در پروژه‌های خارجی صانیر از محصولات این شرکت‌ها استفاده می‎کند. اما در برخی پروژه‌ها به دلیل تمایل صاحبان پروژه، ناگزیر به استفاده از محصولات خارجی هستیم، زیرا سفارش‌دهندگان می‌خواهند از برندهای خاصی استفاده کنند. وی افزود: در برخی موارد هم، تولیدات داخلی تکافوی نیاز پروژه‌های صانیر را ندارد. مثلا ظرفیت تولید دکل در ایران محدود است و این تولید محدود به مصرف داخل می‌رسد، در نتیجه صانیر بخشی از نیازهای خود را از تولیدکننده خارجی تامین می‌کند. 

مدیر عامل صانیر درباره دلیل توجه صانیر به بازارهای داخلی گفت: برخی شرکت‌های خارجی به ازای طرح‌هایی که به صانیر واگذار می‌کنند، تمایل دارند در ایران پروژه اجرا کنند. در نتیجه شرکت صانیر شکل گرفته تا به‌عنوان جوین ونچر با آنها در بازار داخل پروژه اجرا کند.