رشد اقتصادی و ضرورت هدایت نقدینگی به سمت تولید

نگاهی به وضعیت اقتصادی کشورمان در سال‌های اخیر نشان می‌دهد که تحریم‌ها مانع رشد اقتصادی شد، زیرا از یک سو میزان درآمدهای ملی کاهش یافت و از سوی دیگر جریان چرخش پول ایران در عرصه‌های بین‌المللی بسیار افت پیدا کرد.این در حالی است که پس از حصول توافق هسته‌ای و در شرایطی که هنوز دارایی‌های بلوکه‌شده ایران آزاد نشده و تحریم‌ها لغو نشده است، نشانه‌هایی از رشد اقتصادی در کشور نمایان شده و قطعا پس از لغو کامل تحریم‌ها و آزاد شدن پول‌های بلوکه شده ایران، شاهد رشد اقتصادی قابل توجهی در کشور خواهیم بود.در واقع در زمان اعمال تحریم‌ها، کشور ما برای رشد اقتصادی در درون یک چهاردیواری محصور شده بود و از همین رو به اندازه همان وسعت می‌توانست رشد اقتصادی داشته باشد. 

این در حالی است که کشورمان با توجه به پتانسیل‌ها و ظرفیت‌هایی که در اختیار دارد، می‌تواند رشد اقتصادی خوبی را حاصل کند و در عین حال در دنیا نیز حرفی برای گفتن داشته باشد. در حقیقت ایران این قابلیت را دارد که در عرصه بین‌المللی به عنوان یکی از اقتصادهای تک‌رقمی دنیا خودی نشان دهد اما متاسفانه رشد اقتصادی کشور ما بسیار پایین است. در عین حال قابلیت‌های ایران فراملی است و منابع و ذخایر نفت، گاز و معادن و نیروی انسانی ماهر در بخش‌های مختلف صنعت و کشاورزی می‌تواند ایجاد سرمایه و ثروت کند؛ بسیار بیشتر از آنچه در حال حاضر وجود دارد. قطعا وضعیت در آینده بهتر خواهد شد و توافق هسته‌ای به بهترین شیوه می‌تواند اثر خود را بر رشد اقتصادی برجا بگذارد که البته این موضوع مستلزم وجود شروطی است.

اما در این میان مسئولان در مورد مدیریت دارایی‌های آزادشده ایران و استفاده از شرایط پساتحریم باید به چند نکته توجه داشته باشند. یک نکته این است که اقتصاد ما سالم نیست و از همین رو لغو تحریم‌ها و ورود پول‌های بلوکه‌شده به کشور به خودی خود موجب رشد اقتصادی نخواهد شد. در حال حاضر آنچه برای رشد اقتصادی لازم است مدیریت و برنامه‌ریزی دقیق و کامل است. در واقع دارایی‌های بلوکه‌شده ایران در صورتی که آزاد شود، فقط یک محرک برای اقتصاد است اما موجب رشد اقتصادی نخواهد شد. در زمان دولت گذشته کشور 760 میلیارد دلار درآمد نفتی کسب کرد ولی رشد اقتصادی و کاهش نرخ بیکاری را شاهد نبودیم. این موضوع گویای آن است که لزوما نقدینگی موجب ایجاد درآمد نمی‌شود. این در حالی است که به گفته مسئولان دارایی‌های بلوکه‌شده ایران 30 میلیارد دلار است و بنابراین این چنین نیست که منابع نامحدودی را در اختیار داشته باشیم.

با توجه به مسائل مذکور باید پس از اجرای توافق هسته‌ای و لغو تحریم‌ها، اقتصاد کشور توسط یک تیم خبره مدیریت و هدایت شود که از دارایی‌های آزاد شده و شرایط پساتحریم به‌درستی بهره گرفته شود.اما در مورد تاثیر توافق هسته‌ای و لغو تحریم‌ها بر کاهش تورم به ویژه کاهش تورم انتظاری باید به این موضوع اشاره کرد که به طور یقین لغو تحریم‌ها در درجه اول باعث رشد اقتصادی خواهد شد و زمانی که رشد اقتصادی در بخش‌های مولد اتفاق بیفتد، به طور حتم کاهش تورم نیز رخ خواهد داد و در این رابطه مسئولان باید از تجارب دولت گذشته درس بگیرند. متاسفانه در زمان دولت قبلی 760 میلیارد دلار درآمد نفتی وارد عرصه تولید نشد و اگر این درآمد وارد بخش‌های مولد شده بود، شاهد تورم سنگین در جامعه نبودیم. در واقع هم‌اکنون اگر به لحاظ فرصتی که پس از سال‌ها برای کشور فراهم شده است، پول‌های آزاد شده، مدیریت شده و وارد عرصه تولید شود، قطعا نه‌‌تنها موجب تورم نخواهد شد بلکه شاهد جمع شدن بساط رکود و تورم خواهیم بود و رونق و رشد اقتصادی مثبتی را در کشور ایجاد خواهد کرد.

اما در خصوص مدت زمان مورد نیاز برای دستیابی به رشد اقتصادی مباحث مختلفی مطرح می‌شود، ولی به نظر می‌رسد این موضوع بستگی به همت مسئولان دولتی و نمایندگان مجلس دارد. آنچه واضح است اقتصاد کشور ما ناسالم است و در اقتصاد ناسالم رشد اتفاق نخواهد افتاد. در اقتصاد سالم، ارزش‌مدار و قانون‌مدار می‌توانیم شاهد رشد باشیم اما در اقتصادی که اختلاس‌های سنگین انجام می‌شود و کم‌کاری، چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی وجود دارد، بهره‌وری کاهش پیدا می‌کند. متاسفانه در حال حاضر شاخص بهره‌وری اقتصادی در کشور ما بسیار پایین است که دلیل اصلی آن نبود اقتصاد سالم است. در اقتصاد سالم، کار یک ارزش است اما در جامعه ما کار ارزش نیست و فقط مدیریت و ریاست و پشت میز نشستن ارزش است. در این شرایط اگر صد برابر دارایی‌های بلوکه شده ایران هم پول وارد کشور شود نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که در کوتاه‌مدت و میان‌مدت به رشد اقتصادی دست یابیم.

برای تحقق رشد اقتصادی واقعی در کشور باید این موضوع در جامعه فرهنگ‌سازی شود که کار یک ارزش است و کار کردن در بخش‌های تولیدی و یا سایر بخش‌های مورد نیاز جامعه به عنوان یک ارزش قلمداد شود. در این صورت می‌توان از زمینه‌های رشد اقتصادی صحبت کرد و از رشد اقتصادی قابل توجهی برخوردار خواهیم شد.