قطارهای حومه ای در مرکز توجه قرار می گیرند / راه آهن در سودای جابه جایی 550 میلیون مسافر

صنعت ریلی ایران، پس از انتظاری طولانی، این روزها در بهترین شرایط خود قرار گرفته است. صنعتی که با عمری نزدیک به یک سده، هرگز در کانون توجهات نبود و همین امر باعث شده بود همواره با مشکلات مالی دست وپنجه نرم کند، در طول ماه های گذشته وعده هایی گرفته که عملی شدن هریک از آنها می تواند به شکلی قابل توجه وضعیت حرکت قطارها را در ایران سامان دهد. 

هرچند ورود راه آهن به ایران زودتر از بسیاری از کشورهای آسیایی رقم خورد و همین امر باعث شد این صنعت نقش تاریخی در بخش هایی از ایران ایفا کند، اما بعد از گذشت نزدیک به یک سده هنوز 11استان ایران از نعمت راه آهن محروم هستند و همین امر برنامه ریزی ها برای توسعه این بخش را به شکلی قابل توجه توسعه داده است.

وزارت راه وشهرسازی اعلام کرده در برنامه ای کلان که در ستاد اقتصاد مقاومتی اجرایی شده پنج استان کشور در آینده ای نزدیک به شبکه ریلی متصل خواهند شد و همین مسیر نیز برای استان های باقی مانده پیموده خواهد شد. در کنار آن برنامه ریزی برای نوسازی خطوط قدیمی، برقی سازی و سریع السیر سازی مسیرهای پرتردد و دو خطه و چهار خطه سازی مسیرهای اصلی بخش دیگری از برنامه های کلان راه آهن را می سازد که در صورت رسیدن منابع مالی لازم می تواند مقدمات جهش جدی ایران در این عرصه را فراهم آورد.

در کنار همه این طرح ها، وزیر راه وشهرسازی دست روی نقطه ای گذاشته که در سال های قبل کمتر به آن توجه شده بود و در صورت اجرا می تواند سهم راه آهن را در رفت و آمدهای ایران به شکلی جدی افزایش دهد؛ بخشی که هرچند در گوشه و کنار کشور به شکلی محدود آغاز به کار کرده؛ اما در صورت اجرای کامل تنها در استان تهران، می تواند خود را برای نقش آفرینی در جابه جایی سالانه 550 میلیون مسافر آماده کند.

ریل و منابع مالی، دو پیش نیاز قطارهای حومه ای

رشد قابل توجه شهرهای بزرگ در بسیاری از کشورها، باعث شده است زندگی در شهرهای حومه ای به عنوان یکی از اصلی ترین گزینه های پیش روی اقشار مختلف تبدیل شود.

این گزینه اما یک پیش شرط بسیار مهم دارد و آن طراحی روش های حمل و نقل ساکنان شهرهای حومه ای به شهرهای بزرگ به شکلی سریع، ارزان و ایمن است و برای رسیدن به تمام این عوامل، قطعا قطار بهترین گزینه خواهد بود.

اگر جمعیت شهر کرج را نیز به مناطق حومه ای تهران اضافه کنیم، در طول روز چند صد هزار نفر برای پیگیری برنامه های اقتصادی شان به تهران می آیند و در پایان زمان اداری به محل سکونت خود باز می گردند. در شرایطی که قطارهای حومه ای تهران در حال حاضر تنها به متروی کرج و حرکت دوبار در روز قطار پرند محدود می شود، بخش قابل توجهی از بار جابه جایی مسافران به دوش جاده می افتد.

هزینه بالا، آلودگی شدید و ترافیک گسترده تنها بخشی از رهاورد افزایش جمعیت حومه ای تهران بدون در نظر گرفتن زیربناهای لازم است و نگاهی به تعداد ترددهای خودروها در جاده های منتهی به پایتخت به خوبی لزوم تغییری جدی در این شرایط را نشان می دهد؛ موضوعی که مدیرعامل راه آهن نیز روی آن تاکید کرده و از برنامه کلان برای کاهش بخشی از بار جاده ها سخن گفته است.

پورسیدآقایی در این رابطه گفته است: سالانه ۵۵۰ میلیون مسافر از حومه وارد شهر تهران و همچنین در آخر وقت اداری از آن خارج می شوند. لازم است به حمل ونقل حومه ای توجه ویژه ای شود، زیرا قطار حومه ای در توسعه شهری و کاهش آلودگی هوا تاثیر بسزایی دارد. کمک و حمایت از رشد حمل ونقل ریلی بسیاری از حوادث جاده ای را کاهش می دهد. وی با بیان اینکه منابع مالی برای توسعه حمل ونقل ریلی کم است اظهار کرده: باید با استفاده از ارائه مشوق های لازم نسبت به جذب بخش خصوصی و سرمایه های آن در راستای تکمیل طرح های اولویت دار راه آهن اقدام کنیم. لذا حمایت مجلس در تکمیل پروژه های مربوط به راه آهن کارساز خواهد بود و باید هر چه سریع تر از ظرفیت موجود در کشور برای توسعه شبکه ریلی استفاده کنیم.

تاکید مدیرعامل شرکت راه آهن بر لزوم افزایش تزریق منابع مالی به عرصه ریلی به خوبی اهمیت رسیدن منابع مالی به این بخش را نشان می دهد. جایی که وزارت راه و شهرسازی امید بسته با رسیدن قانون برنامه ششم و جای گیری طرح تاسیس شرکت قطارهای حومه ای گشایشی بزرگ در مسیر آن اتفاق بیفتد.

در کنار آن، ریل نیز به عنوان اصلی ترین محصول لازم در پیشبرد اهداف راه آهن یکی دیگر از مسائل مهم در این عرصه است. راه آهن پس از مدت ها گمانه زنی سرانجام خرید 150 هزار تن ریل از هند را نهایی کرد، اما با این وجود هنوز در انتظار رسیدن ریل ملی تولید شده از سوی راه آهن است. پورسیدآقایی در این رابطه گفته: علاوه بر اینکه راه آهن به منظور تولید ریل آزمایشی به ذوب آهن کمک می کند، برای خرید ۴۰ هزار تن ریل نیز قرارداد بسته است و در ازای آن پولی پرداخت خواهد کرد. درنتیجه راه آهن از طریق فاینانس مشکل نبود ریل در کشور را برطرف و برای تولید ریل ملی به صنعت داخل کشور کمک کرد.

رسیدن این 40 هزار تن می تواند گره گشای بخشی از طرح کلان راه آهن حومه ای باشد؛ راه آهنی که بناست به شهرهای حومه ای تهران در هر چهار جهت خدمات بدهد و با افزایش کیفیت، راه را برای گرفتن بخشی از بازار جاده فراهم کند، بازاری که سالانه 550 میلیون نفر مسافر دارد و تنها گرفتن یک دهم از آن از آمار کل مسافران ریلی در سطح کشور بیشتر خواهد بود.

ارتباط با نویسنده : j.hashemi1992@gmail.com