دود اختلاف وزارتخانه‌ های نفت و صنعت در چشم تولیدکنندگان

تولید‌کنندگان و صنعتگران تجهیزات نفتی با وجود قوانین حمایتی متعدد همچنان نگران هستند و حتی اقدام وزارت نفت در ایجاد وندورلیست واحد نیز نتوانست امیدی در این‌باره ایجاد کند. در کنار جولان دلالان برای ممانعت از انتشار وندورلیست جامع نفت، اختلافات دو وزارت نفت و صنعت نیز وضعیت را برای حیات تولید‌کنندگان صنایع نفتی دشوارتر کرده است. 

صنعتگران صنعت نفت اخیرا دیداری با وزیر صنعت، معدن و تجارت داشتند که در این نشست مشکلات سازندگان و تولیدکنندگان صنعت نفت بیان شد. مهم‌ترین موارد مطرح شده در این نشست «در اولویت نبودن ارزیابی و رتبه‌بندی صاحبان صنایع توسط متخصصین این امر»، «فعالیت دلالان در عدم اجرای طرح وندورلیست واحد» و «عدم احراز کیفیت تولیدات در هر شش ماه یک‌بار از سوی وزارت صنعت» بود. 

دراین باره سیروس تالاری، عضو هیات‌مدیره انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت با بیان اینکه عملیاتی کردن طرح وندورلیست واحد وزارت نفت به تنهایی نمی‌تواند مشکلات تولیدکنندگان و سازندگان تجهیزات نفتی را حل کند، به «فرصت امروز» می‌گوید: «وندورلیست واحد وزارت نفت نیز می‌تواند در حل مشکلات موثر باشد اما در این میان برخی دلالان و منفعت آنها مانع از تحقق انتشار وندرولیست واحد می‌شود. البته انجمن سازندگان تجهیزات نفتی ساختاری را پس از دو سال مطالعه ترسیم کرده‌اند که در صورت اجرایی شدن این ساختار می‌توان مشکلات و دغدغه‌های صنعتگران را حل کرد و نگرانی از خرید کالاهای آنها را مرتفع کند.»

او توضیح می‌دهد که «این وندورلیست می‌تواند به‌عنوان ابزار ساختاری برای حفظ منافع صنعتگران داخلی مفید باشد، ابزار اما کلیدی نیست. اینکه گفته شود مشکلات تولیدکنندگان تجهیزات نفتی با اجرای طرح وندورلیست وزارت نفت مرتفع می‌شود و عدم تحقق آن به فعالان در این صنعت آسیب می‌رساند را قبول ندارد.»

وی در تشریح مشکلات اصلی که سازندگان تجهیزات نفتی با آن مواجه هستند، می‌افزاید: «نوع جهت‌گیری و نگاه‌هایی که سازندگان دارند ساختاری نیست و اراده جدی برای شکل‌گیری آن وجود ندارد، البته این مختص صنعتگران نیست بلکه ضعف عمومی است که در کشور وجود دارد.»

مقاومت بدنه وزارت نفت در برابر خرید محصولات داخلی و اشتیاق جدی برای خرید محصولات خارجی از دیر باز یکی از جدی‌ترین مشکلات تولیدکنندگان داخلی بوده و همچنین عدم اجرای قوانین موجود در راستای حمایت از ساخت داخل موجب شده تا فعالان در صنعت تجهیزات نفتی بیش از گذشته ناامید شوند که در این میان برخی اختلافات در میان دو وزارتخانه مشکلات موجود را تشدید می‌کند.

علیرضا درویش، عضو انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت و مدیرعامل شرکت مهندسی برق سیستم با اشاره به اینکه نمی‌توان از رانت در این موضوع سخن گفت اما قطعا نیروهای ذی نفعی در عدم اجرای طرح وندورلیست واحد وزارت نفت وجود دارند که از این گونه رفتارها سود کلان می‌برند، به «فرصت امروز» می‌گوید: «هم‌اکنون شرکت‌های متعددی از اروپا و کانادا در ایران فعالیت دارند که کارمندان قدیمی وزارت نفت در آنها حضور دارند و در وندورلیست شرکت‌های نفت و گاز به‌عنوان تولیدکننده نیاز وزارت نفت را تامین می‌کنند.»

درویشی در این باره می‌گوید: «برای آگاهی بیشتر از قوانین موجود در صنعت نفت‌، تمامی قوانین در قالب یک کتابچه منتشر و بین تمامی مجموعه‌های نفتی توزیع شد، اما جای تاسف دارد که باز قوانین اجرایی نمی‌شود. سازندگان نمی‌دانند برای این منظور به کدام مرجع شکایت کنند بی‌آنکه در لیست سیاه قرار گیرند. در این میان وزارتخانه صنعت و نفت به وظایف خود در برابر اجرای قوانین حمایت از ساخت توجه نمی‌کند.»

وی همچنین از حضور شرکت‌های چینی و ترکیه‌ای در وندور لیست شرکت‌های نفت و گاز ابراز نگرانی می‌کند و درباره ارائه راهکارهای عملیاتی از سوی بخش خصوصی به وزارت نفت می‌گوید: «پیشنهاد ما این است که وزارت نفت نیازهای سالانه و دو ساله و حتی پنج ساله خود را به وزارت نفت اعلام کند تا ما در اسرع وقت این نیازها را تامین کنیم اما متاسفانه برآوردی از نیازهای صنعت نفت وجود ندارد.»

اما فریبرز گردانی‌نژاد، مدیرکل سامانه کالا و حمایت از ساخت داخل وزارت نفت، به‌عنوان نماینده وزارت نفت در بخش وندورلیست واحد، با اشاره به اینکه اول شهریورماه امسال وندورلیست واحد وزارت نفت منتشر می‌شود به «فرصت امروز» می‌گوید: «نگرانی و دغدغه‌های بخش خصوصی از عدم انتشار این وندورلیست را کاملا درک می‌کنیم اما باید به این نکته توجه داشت که وزارت نفت به‌عنوان نخستین نهاد در کشور است که در تهیه و انتشار وندورلیست واحد گام برداشته و ممکن است در مرحله اجرایی شدن مقاومت‌هایی وجود داشته باشد اما بدون شک هدف وزارت نفت اجرایی شدن آن است.»

وی با بیان اینکه متاسفانه نیمی از اعضای انجمن استصنا هنوز در وندورلیست واحد ثبت نام نکرده و خوداظهاری نکرده‌اند، می‌افزاید: ‌«اگر صنعتگران نفتی از نبود وندورلیست رنج می‌برند این مسئله دو طرفه است، با این وجود وزارت نفت در کنار خوداظهاری صنعتگران به ارزیابی صلاحیت تولید‌کنندگان و سازندگان توجه ویژه دارد و برای همین منظور صدور گواهینامه کیفیت را در دستور کار خود قرار داده است. این اقدام منجر به دانش بنیان کردن صنعت نفت خواهد شد.»

این مقام مسئول در وزارت نفت به ارائه تسهیلاتی برای سازندگان برتر در کشور اشاره می‌کند و در پاسخ به اینکه آیا می‌توان امیدوار بود که با انتشار وندورلیست واحد رضایت تولیدکنندگان و سازندگان تامین شود، پاسخ می‌دهد: «وزارت نفت موظف است نقشه راه را ترسیم کند، در این مسیر صندوقی نیز تعریف شده که در صورت وجود مشکلات مالی وزارت نفت، صنعتگران متضرر نشوند اما سوال اینجاست که با تمامی مشکلات موجود وزارت صنعت، معدن و تجارت در این فرآیند چه گامی برداشته است در حالی که مسئولیت اصلی برعهده این وزارتخانه است؟»

با طرح این موضوع از سوی مقام مسئول از سوی وزارت نفت این سوال به طور جدی مطرح می‌شود که چه میزان از دغدغه‌ها و نگرانی‌های سازندگان و تولیدکنندگان ریشه در نبود هماهنگی میان دو وزارتخانه است. 

گردانی‌نژاد با بیان اینکه برخی موانع صنعتگران خارج از وزارتخانه ایجاد می‌شود، می‌افزاید: «براساس مصوبه هیأت دولت و تغییر در آیین نامه تضمین معاملات دولتی، قرار شد بخشی از ضمانت‌ها از سوی تولیدکنندگان از طریق سفته باشد اما با آیین‌نامه اخیر وزارت نفت این امتیاز از صنعتگران گرفته شد و مجددا راه‌های کمک وزارت نفت بسته شد، همچنین وزارت صنعت نسبت به قانون حمایت از ساخت داخل برنامه جدی ندارد به‌طوری با وجود ارائه دو نامه به وزیر صنعت مبنی بر اینکه لیستی از وضعیت تولید صنعتگران داخلی هر شش‌ماه به وزارت نفت ارائه دهد، اما این امر محقق نمی‌شود.»

* ارتباط با کارشناس: ebrahimi1941@gmail.com