دعوت از بخش خصوصی برای ساخت بزرگراه

وزیر راه و شهرسازی چند روز قبل اعلام كرد، برای تكمیل تمام طرح‌های راهی و زیربنایی كشور به بودجه‌ای 200 هزار میلیارد تومانی احتیاج است. بودجه‌ای كه با اضافه شدن منابع مورد نیاز در نگهداری از راه‌ها و حفظ ایمنی و امنیت جاده‌ها به بیش از این مقدار نیز خواهد رسید و این درشرایطی است كه در صورت تخصیص تمام بودجه عمرانی كشور به این طرح‌ها و پیگیری همه جانبه این برنامه‌ها از سوی وزارت راه و شهرسازی نیز نمی‌توان امید داشت با منابع مالی فعلی دولت، اتفاق خاصی در پروژه‌های نیمه تمام كشور بیفتد. 

سطح پروژه‌هایی كه كلنگ زنی شده‌اند ولی هنوز تكلیف سرنوشتشان مشخص نیست به حدی رسیده كه حتی مسئولان كلان وزارت راه و شهرسازی نیز نمی‌توانند تخمین دقیقی برای زمان پایان یافتن بسیاری از این پروژه‌ها داشته باشند همان‌طور كه مدیر عامل شركت راه‌آهن چندی پیش اعلام كرد، با بودجه فعلی و در صورتی كه هیچ طرح جدیدی تا سال‌های ‌آینده كلنگ زنی نشود، بیش از 30 سال زمان نیاز خواهیم داشت تا طرح‌های فعلی  به مرحله بهره‌برداری برسد، هر چند در ماه‌های گذشته و در سایه بهبود جایگاه سیاسی و اقتصادی ایران در فضای بین‌المللی و بالا رفتن امكان دریافت كمك‌های مالی خارجی از طریق فاینانس با لغو شدن پاره‌ای از تحریم‌ها امید دولت برای جذب سرمایه‌های خارجی در پروژه‌های زیربنایی افزایش یافته، اما هنوز بخش عمده‌ای از امید دولت یازدهم به منابع مالی بخش خصوصی داخلی چشم دوخته است. 

هر چند شركت ساخت و توسعه زیربناهای كشور در مـاه‌هـای گذشته در قالب برنامه‌هایی چند مرحله‌ای تلاش كرده بخشی از بدهی‌های خود را به پیمانكاران كه در سال‌های گذشته از مرز پنج هزار میلیارد تومان عبور كرده تسویه كند، اما هنوز این اعتماد در بین فعالان بخش خصوصی برای ورود دوباره به طرح‌های بزرگ عمرانی فراهم نشده است. 

با این وجود، دولت در برنامه‌های سال آینده خود سهم بسزایی را در اختیار بخش خصوصی گذاشته و با این امید كه مجلس طرح‌های مطرح شده را تصویب كند برای نخستین‌بار در لایحه بودجه سال 1394 طرح ورود بخش‌خصوصی به عرصه ساخت بزرگراه‌ها را مطرح كرده است. نخستین بار این خبر را عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی مطرح كرد و گفت: امید داریم با توجه به تعهداتی كه دولت پای آنها را امضا می‌كند، بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در بزرگراه‌ها وارد شود كه اگر این مسئله به تصمیم مجلس شورای اسلامی برسد مسیر برای حــضـور ســرمـایه‌گذاران خـصـوصـی در طرح‌های زیربنایی باز شده و حجم سرمایه‌گذاری‌ها افزایش می‌یابد. 

بخش خصوصی به تضمین قطعی احتیاج دارد

رییس انجمن راهسازان وزارت راه و شهرسازی معتقد است، در صورتی كه قصد دولت برای باز كردن فضای اجرایی بخش خصوصی جدی است باید پیش از هر چیز وضعیت مالی و منابع اعتباری در نظر گرفته شده در پروژه‌ها نهایی شده و به نوعی به سرمایه‌گذاران یك تضمین قطعی داده شود. 

علی آزاد در گفت‌وگو با «فرصت امروز» با بیان این‌ مطلب تصریح كرد: فعالان بخش خصوصی در سال‌های گذشته با وجود مشكلات و محدودیت‌های بسیاری كه در مسیر حركتیشان به وجود آمده بود، تمام تلاش خود را كردند تا در چارچوب اهداف اقتصادی كشور به فعالیت بپردازند، همان‌طور كه نتایج آن را در بسیاری از پروژه‌ها و طرح‌های اجرایی شده می‌بینیم. 

به گفته وی، ‌این آمادگی در بخش خصوصی ایران وجود دارد كه در صورت تضمین و تثبیت شرایط موردنیاز، حجم سرمایه‌گذاری‌ها افزایش یافته و ورود آنها به طرح‌هایی مانند ساخت بزرگراه‌ها عملیاتی می‌شود، هر چند دولت برای رسیدن به این مهم باید اعتماد از دست رفته برخی از فعالان را به آنها بازگرداند. 

آزاد درباره نقش بدهی‌های از قبل‌مانده در تـصـمیمات پیمانكاران برای ورود به طرح‌های جدید اظهار كرد: هر چند این بدهی‌ها باعث شده سرعت كار در برخی از پروژه‌ها كند شود یا سرمایه‌گذاران قید حضور در پروژه‌های دولتی را بزنند، اما در صورتی كه دولت یك برنامه قطعی و مدون برای تضمین سرمایه‌‌های انجام شده ارائه كند می‌توان امید داشت این همكاری‌ها به پیشرفت قابل توجهی برسد. 

با توجه به اظهارات علی آزاد به نظر می‌رسد، دو ضلع از سه ضلع اصلی تصویب  و ورود بخش‌خصوصی به طرح‌های بزرگ نیمه كاره در كشور تكمیل شده و حالا دولت در قالب لایحه بودجه سال 1394 توپ را به زمین مجلس انداخته است. 

استقبال مجلس از ورود خصوصی‌ها به  حوزه عمران

 دبیر كمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی با بیان اینكه پروژه‌های سنگین و بزرگ وزارت راه و شهرسازی به یك برنامه‌ریزی ویژه در تعیین زمان‌بندی دقیق اجرایی شدن احتیاج دارد، تاكید كرد: باید تلاش مسئولان كشور قبل از هر چیز در تامین منابع مالی لازم برای توسعه امكانات زیربنایی كشور متمركز شود تا به این ترتیب زیرساخت‌های لازم برای حركت به سمت توسعه فراهم شود. 

محمد فیروزی در گفت‌وگو با «فرصت امروز» ورود بخش خصوصی به عرصه راهسازی و پیگیری طرح‌های بزرگ در این حوزه را اتفاق بسیار مثبت و تاثیرگذار ارزیابی كرد و گفت: همان‌طور كه پیش از این نیز در بسیاری از پروژه‌ها وجود داشته بخش خصوصی توانسته با آوردن سرمایه‌های لازم در پروژه‌های بزرگی را چه در عرصه راه و چه در بخش راه‌آهن اجرایی كند و امیدواریم این مسئله در سال آینده نیز تداوم داشته و موجبات سرعت گرفتن  و عملیاتی شدن طرح‌های راهی را فراهم آورد. 

به گفته وی، مجلس نگاه مثبتی به ورود بخش خصوصی به این عرصه دارد و در صورتی كه در لایحه بودجه سال 1394 به این موضوع به شكلی واقع‌بینانه پرداخت شده باشد، قطعا مجلس با نگاه مثبتی به بررسی و تصویب آن نگاه خواهد كرد. با توجه به اهمیت زیادی كه تیم اقتصادی دولت یازدهم برای ورود سرمایه‌های غیر‌دولتی به عرصه‌های زیرساختی دارد لایحه بودجه امسال از این نظر تفاوت محسوسی را با سال‌های قبل داشته است. 

هر چند هنوز تا تصویب نهایی بودجه راه درازی مانده، اما نگاه مثبت نمایندگان مجلس به ورود بخش خصوصی نشان از آن دارد كه در سال‌های آینده سهم راهسازانی كه از طرف بخش غیر‌دولتی تجهیز شده‌اند در راه‌های ایران افزایش چشمگیر خواهد داشت، البته همه آنها به شرط بازگشت اعتماد سرمایه‌گذاران خواهد بود و این فعالان بخش خصوصی هستند كه نسبت به سیاست‌های جدید دولت موضع‌گیری نهایی را خواهند كرد.