تمایل ژاپن به نقش‌آفرینی در پروژه‌های گازی آسیای میانه

ژاپن به‌عنوان یکی از قدرت‌های بزرگ اقتصادی آسیا و سومین اقتصاد بزرگ جهان اخیراً به تلاش‌های خود جهت حضور در پروژه‌های گازی منطقه آسیای میانه و مشخصا جمهوری آذربایجان شدت بخشیده است. در همین راستا هیأت‌هایی از آذربایجان و ترکمنستان ضمن بازدید از ژاپن در هفته گذشته با مقامات این کشور مذاکره کردند. در این میان ازبکستان و ژاپن در 15 جولای سال‌جاری میلادی در تاشکند از علاقه خود به گسترش همکاری‌های اقتصادی خبر دادند.

نگاه ژاپن به آسیای میانه و حضور در پروژه‌های آن در حالی اتفاق می‌افتد که این کشور بعد از ایالات متحده آمریکا دومین کشور از حیث سرمایه‌گذاری مستقیم در پروژه‌های خارجی به شمار می‌رود. آمارها حاکی از آن است که حجم سرمایه‌گذاری خارجی ژاپن در سال 2014 میلادی بالغ بر 119 میلیارد دلار بوده که این میزان نسبت به حجم سرمایه‌گذاری خارجی 135 میلیارد دلاری این کشور در سال 2013 کمتر است. در همین رابطه توکیو پیش‌تر اعلام کرده که به دنبال سرمایه‌گذاری در پروژه‌های توسعه زیرساخت در کشورهای آسیایی است. همچنین ژاپن از تصمیم خود مبنی بر اختصاص 100 میلیارد دلار به بانک توسعه زیرساخت آسیا که به‌وسیله چین راه‌اندازی شده خبر داده است.

اخبار مربوط به علاقه این غول اقتصادی شرق آسیا به سرمایه‌گذاری در پروژه‌های گازی آسیای میانه در حالی مطرح می‌شود که کشورهای منقطه آسیای مرکزی خصوصاً آذربایجان از هرگونه سرمایه‌گذاری خارجی در این پروژه‌ها استقبال می‌کنند. حال در ادامه به بررسی این موضوع و تأثیر آن بر کشورهای آسیای مرکزی و پروژه‌های گازی این منطقه خواهیم پرداخت:

آذربایجان

روناگ عبدالله یف، مدیرعامل شرکت ملی نفت جمهوری آذربایجان (SOCAR) در صدر هیأتی متشکل از مقامات بخش انرژی آذربایجان هفته گذشته جهت دیدار و گفت‌وگو با مقامات ژاپنی به این کشور سفر کرد. وی در گفت‌وگو با تلویزیون ملی آذربایجان از مذاکره خود با بانک‌های ژاپنی به منظور دریافت 8 میلیارد دلار وام جهت تأمین منابع مالی مورد نیاز پروژه‌های نفت و گاز و پتروشیمی خبر داد. عبدالله‌یف همچنین اعلام کرد: شرکت‌های ژاپنی قصد دارند از طریق خرید بخشی از سهام پروژه‌های انرژی آذربایجان در آنها مشارکت کنند.
در راستای تلاش‌های جمهوری آذربایجان جهت متقاعد کردن ژاپن جهت حضور در پروژه‌های انرژی این کشور، مقامات شرکت ملی نفت آذربایجان در اجلاس اخیر بانک توسعه آسیا با هیروشی واتانابه مدیرعامل و رییس بانک همکاری‌های بین‌المللی ژاپن دیدار و گفت‌وگو کردند. گفتنی است مدیران شرکت‌های Itochu Corporation و Mitsui Group و JGC Corporation بزرگ‌ترین شرکت مهندسی ژاپنی از جمله کسانی بودند که با رییس شرکت ملی نفت جمهوری آذربایجان گفت‌وگو کردند.

ترکمنستان

در 16 جولای سال‌جاری بایمیرات هوج موحامدوف، معاون رییس هیأت وزرای ترکمنستان با شینزوآبه نخست‌وزیر ژاپن دیدار کرد. براساس بیانیه‌ای که توسط دولت ترکمنستان منتشر شده است، موضوع گفت‌وگوی طرفین بر سرمایه‌گذاری ژاپن در صنعت نفت و گاز ترکمنستان و توسعه زیرساخت آن و همچنین تنوع‌بخشیدن به مسیرهای صادرات گاز این کشور متمرکز بوده است.

این مذاکرات در حالی صورت می‌پذیرد که پیش‌تر و در سال 2013 قربان‌قلی بردی‌محمداف، رییس‌جمهور ترکمنستان به منظور پیشنهاد یک پکیج سرمایه‌گذاری به ارزش 10میلیارد دلار در بخش انرژی کشورش به ژاپن سفر کرده بود. لازم به ذکر است امضای قرارداد همکاری میان شرکت‌های فعال در حوزه انرژی ترکمنستان با همتایان ژاپنی خود از جمله دستاوردهای این سفر به شمار می‌رود.

در همین ارتباط پروژه احداث مجتمع گاز طبیعی و پتروشیمی ترکمن سال گذشته و در منطقه ساحلی کیانلی و به منظور تولید پلی‌اتیلن و پلی‌پروپیلن آغاز شده است. این پروژه که ارزش آن به 3 میلیارد و 400 میلیون دلار می‌رسد به‌صورت مشترک توسط شرکت TOYO Engineering و کنسرسیومی متشکل از شرکت‌های کره‌ای LG International Corporation و Hyundai Engineering Corporation در حال ساخت است. از سوی دیگر شرکت‌های کاوازاکی ژاپن و شرکت سرمایه‌گذاری Rönesans ترکیه نیز مشغول ساخت پالایشگاه دیگری جهت تبدیل گاز طبیعی به بنزین هستند.

ازبکستان

عبدالعزیز کمی الف، وزیرخارجه ازبکستان در دیدار با کنتارو سونورا، معاون کمیته روابط خارجی پارلمان ژاپن در 15جولای سال‌جاری با یکدیگر دیدار و گفت‌وگو کردند. در جریان این گفت‌وگو طرفین موافقت‌نامه‌های بسیاری در زمینه سرمایه‌گذاری و ارائه وام و همچنین ارائه کمک‌های فنی و تکنیکی به امضا رساندند.

این موافقت‌نامه‌ها در شرایطی میان طرفین به امضا می‌رسد که ژاپن تاکنون 2 میلیارد و 500 میلیون دلار در ازبکستان سرمایه‌گذاری کرده است. این در حالی است که حجم این سرمایه‌گذاری در سال 2012 یک میلیارد و 800 میلیون دلار بوده است. پیش از مذاکرت اخیر در تاشکند، رستم عظیم اف، معاون اول نخست‌وزیر ازبکستان و وزیر اقتصاد این کشور در صدر هیأتی در دوازدهمین اجلاس کمیته مشترک همکاری‌های اقتصادی ژاپن و ازبکستان در ژانویه سال 2015 میلادی در توکیو شرکت کردند.

هیأت ازبک در این سفر با معاون نخست‌وزیر ژاپن، وزرای دارایی، اقتصاد، تجارت و صنعت، رییس بانک مرکزی ژاپن، مدیران ارشد آژانس همکاری‌های بین‌المللی ژاپن، بانک همکاری‌های بین‌المللی ژاپن و رؤسای تعدادی از شرکت‌های ژاپنی دیدار و گفت‌وگو کردند.
افتتاح دفاتر شرکت‌های بزرگ ژاپنی نظیر Itochu، Mitsui, Marubeni و شرکت Mitsubishi نشان از علاقه ژاپن جهت سرمایه‌گذاری و حضور در اقتصاد ازبکستان و به‌طورکلی آسیای میانه دارد.