تلاش برای تبدیل نقطه ضعف به قوت / تعاونی ها به داد مسکن مهرهای باقی مانده می رسند

118هزار، 70 هزار یا 44 هزار، این تنها بخشی از آمارهایی است که درباره تعداد واحدهای مسکن مهری منتشر می شود که در طول تمام این سال ها بدون مشتری مانده اند. هرچند با اضافه کردن شرایط جزئی مانند توافق های چند جانبه ای که با حضور تعاونی ها اجرا شده یا واحدهایی که بخشی از آنها مشتری دارند و برخی نه، می توان این طور حساب کرد که هریک از این آمارها در جایگاه خود بخشی از واقعیت را بیان می کنند، اما در عمل آنچه هیچ تردیدی به آن راه ندارد پایان یافتن کار اجرایی در طرح هایی است که هیچ مشتری ای ندارند.

طرح مسکن مهر که تمام دوران هشت ساله دولت قبل و چهار ساله دولت فعلی را پشت سر گذاشته و بسیاری از تمهیدات و سیاست های کلان اقتصادی را به خود مشغول کرده است در حالی به مراحل پایانی خود نزدیک شده که هنوز معضلاتی حل ناشده را پیش روی خود می بیند. از یک سو واحدهای مسکونی در شهرهایی مانند پردیس با مشکلات جدی مواجه هستند و همین امر هم تحویل نهایی کلید به متقاضیان را به تاخیر انداخته و هم راه را برای افزایش قیمت های چندباره باز کرده است.

رساندن امکانات رفاهی به واحدهای ساخته شده نیز یکی دیگر از معضلات جدی دولت است، زیرا یا باید برای پیگیری آن پول بدون پشتوانه تزریق کنند یا در انتظار بهبود نسبی شرایط باشند. بیش از همه این عوامل آنچه بیشترین تاثیر را داشته نبود مشتری برای تعدادی از واحدهای تکمیل شده است، واحدهایی که با منابع مالی دولتی ساخته شده اند و حالا تنها به بلوکه شدن منابع مالی انجامیده است. هرچند دولت در طول ماه های گذشته تلاش کرده با ارائه گزینه هایی شرایط را برای فروش این واحدها فراهم کند اما در عمل هنوز اتفاق جدی در این عرصه نیفتاده و ازاین رو دیگر گزینه ها وارد عمل شده اند.

یکی از این گزینه ها فعال کردن دوباره تعاونی ها در این عرصه است؛ تعاونی هایی که در سال های ابتدایی آغاز به کار مسکن مهر با وجود حسابی که روی آنها باز شد نتوانستند نقش چندان مثبتی ایفا کنند و از نبود نگاه تخصصی به ساخت و ساز گرفته تا نرسیدن منابع مالی مدنظر آنها، باعث شد واحدهایی که با محوریت تعاونی ها ساخته می شود با مشکلاتی رو به رو شوند، حالا در گام های پایانی دوباره به این طرح ورود خواهند کرد. تا این بار نه در فرآیند ساخت و ساز که در خرید واحدهای ساخته شده و بدون مشتری نقش آفرینی کنند؛ موضوعی که شاید شرایط بازی را تغییر دهد.

تعاونی ها، مفید در خرید و فروش

عضو هیات مدیره انجمن انبوه سازان معتقد است، برخلاف نقش نه چندان مثبت تعاونی های مسکن در مراحل مختلف ساخت واحدهای مسکونی جدید، شاید حضور آنها در خرید واحدهای مسکونی باقی مانده از طرح مسکن مهر، نتایجی مثبت به همراه داشته باشد.

ایرج رهبر در گفت و گو با «فرصت امروز»، عنوان کرد: متاسفانه با وجود آنکه در سال های ابتدایی حساب ویژه ای روی تعاونی ها باز شد و حتی تلاش هایی برای محوریت یافتن آنها صورت گرفت، اما در عمل می توان گفت حدود 5درصد از آنها موفق عمل کردند و در دیگر حوزه ها مسائل و مشکلاتی به وجود آمد.

به گفته وی نبود نگاه تخصصی در میان هیات مدیره های تعاونی های مسکن اصلی ترین مسئله ای بود که مانع از آن شد که در فرآیند ساخت و تکمیل طرح های مسکن مهر راهی جدید باز شود. از این رو اگر بنا باشد آنها به جای ساخت و ساز، حضور در عرصه فروش را تجربه کنند می توان به عملکرد آنها امید بیشتری داشت. به خصوص اگر منابع مالی ابتدایی برای خرید این واحدها فراهم شود.

احسان رجبی، کارشناس و فعال بازار مسکن نیز بر اهمیت تخصصی شدن فعالیت ها در بازار مسکن تاکید کرد و به «فرصت امروز» گفت: اگر در طول سال های گذشته ما مشکلاتی در حوزه کیفیت ساختمان ها داشته ایم و اجرای طرح هایی چون مسکن مهر با مشکل مواجه شده به دلیل این است که هنوز نگاه تخصصی در بازار مسکن به وجود نیامده است. وقتی در هیات مدیره برخی تعاونی ها تخصص ساختمان سازی وجود ندارد این امر در مرحله عمل مشکل ساز می شود.

به اعتقاد وی اگر همان طور که در حال حاضر این بحث مطرح شده تعاونی ها واحدهای تمام شده مسکن مهر را بخرند و از این طریق به تبادل بازار کمک کنند از ابتدا نیز می شد با جدا کردن حوزه کاری انبوه سازان از تعاونی ها دو بخش به شکل مجزا به فعالیت خود ادامه می دادند.

این کارشناس بازار مسکن خاطرنشان کرد: یکی از اصلی ترین مسائلی که هنوز در مسکن مهر نگران کننده است، بحث باقی ماندن تعدادی از واحدهای تمام شده بدون تقاضاست. این واحدها با منابع مالی دولتی ساخته شده و باید تعیین تکلیف شود تا پس از آن بتوان به گزینه های جدیدتر فکر کرد.

هرچند در چارچوب طرحی که بیش از 2 میلیون واحد مسکونی در دلش ساخته شده کسر چند هزار واحد بسیار کوچک خواهد بود اما صرف برنامه ریزی برای بیرون آمدن از شرایط بحرانی مالی این واحدها می تواند یکی از دغدغه های جدی باقی مانده را در مسکن مهر از بین ببرد. دغدغه ای که داوطلب برطرف کردن آن تعاونی هایی شده اند که در گام های نخست عملکرد قابل دفاعی نداشتند و حالا به دنبال جبران آن هستند.

ارتباط با نویسنده: j.hashemi1992@gmail.com