ضعف زیرساخت آثار خود را نشان داد / بن بست در شاهراه تجارت الکترونیک

حدود پنج سالی است که تجارت الکترونیک در کشور ما راه‌اندازی شده و طبق آمار‌های منتشره حجم مبادلات الکترونیکی در ایران به 10 میلیارد دلار رسیده است.

این درحالی است که به گفته کارشناسان چالش‌های اصلی پیش روی تجارت الکترونیک در کشور ما عدم زیرساخت‌های مناسب و نبود فرهنگ‌سازی مطلوب در این زمینه است به طوری‌که، طبق آمار‌های منتشره از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات بیش از 80درصد کاربران اینترنتی از طریق تلفن همراهشان به اینترنت دسترسی پیدا می‌کنند و البته تعداد کثیری از هموطنان ما برای دسترسی به فضای مجازی هنوز از سیستم دایال‌آپ بهره می‌برند. در حال حاضر، به ترتیب استان‌های مازندران، تهران، اصفهان، قم و سمنان بیشترین ضریب نفوذ اینترنت را دارند، ولی همین استان‌ها نیز جایگاه جدی در تجارت الکترونیک ندارند.

طبق آمارهای جهانی کشور ما درحال حاضر صدمین کشور دنیا در ارائه خدمات تجارت الکترونیک است و حجم مبادلات تجارت الکترونیک در سال 2011 در ایران 10 میلیارد دلار بوده که نسبت به کشورهای جنوب شرق آسیا و اروپا یک سوم و نسبت به کشور امریکا با حجم مبادلات تجارت الکترونیک 136 میلیارد دلاری بیش از یک سیزدهم برابر است. حجم مبادلات تجارت الکترونیک در سطح جهان در سال گذشته میلادی بیش از 680 میلیارد دلار بوده که سهم ایران از این درآمد کمتر از 1.5 درصد بوده است.

علی اصغر توفیق، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت در نشست «هم‌اندیشی ملی برای توسعه تجارت و اقتصاد الكترونیكی» با تاکید بر ایجاد زیرساخت‌های مناسب برای توسعه تجارت الکترونیک گفت: تلاش می‌كنیم تا با همفكری و استفاده از نقطه نظرات مسئولان، كارشناسان و فعالان اقتصادی مسیر توسعه تجارت الكترونیك را در كشور بیشتر هموار كنیم.

وی افزود: نخستین گام در این راه ایجاد زیرساخت‌های لازم به كمك مشاوران، مسئولان و كارشناسان است كه دراین راستا ابتدا باید زیرساخت‌ها تعریف شود تا براساس آن روند كار پیش رود. وی در ادامه با بیان اینكه برای رسیدن به هدف پس از تعریف و ایجاد زیرساخت‌ها نیازمند آینده‌نگری هستیم، تصریح كرد: این به آن معناست كه زیرساخت‌های در نظر گرفته شده، چه حجمی از مبادلات را شامل می‌شود و به بیان دیگر، آیا برای فعالیت‌های آینده كافی است یا خیر زیرا مهم آن است كه یاد بگیریم از زیرساخت‌های فراهم شده نهایت استفاده را ببریم.

معاون وزیر صنعت علاوه بر لزوم فرهنگ‌سازی برای توسعه تجارت و اقتصاد الكترونیكی، آموزش لازم را دراین خصوص مورد تاكید قرار داد و گفت: توجه به مبحث آموزش در شرایط كنونی بسیار جدی است و باید آن را از سطوح پایین‌تر از دانشگاه از مدارس شروع كنیم.

توفیق، در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به سیاست‌های كلان وزارت صنعت، معدن و تجارت در خصوص توسعه تجارت و اقتصاد الكترونیكی به مشاركت این وزارتخانه با دیگر ارگان‌ها و سازمان‌ها پرداخت و افزود: دراین راستا اقدامی با سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به منظور توسعه صنعت گردشگری با استفاده از بستر فناوری اطلاعات و ارتباطات آغاز شده است.

کاشان نخستین شهر الکترونیکی کشور

حسین پاریاب، مشاور معاون وزیر و دبیر کل انجمن علمی تجارت الکترونیکی ایران از انتخاب کاشان به‌عنوان نخستین شهر برای پایلوت خدمات الکترونیکی در کشور خبر داد و گفت: صنعت گردشگری می‌تواند جایگزین مناسبی برای صنعت نفت باشد زیرا کشش قیمتی و درآمد بالایی دارد و کشور ما نیز در دنیا وضعیتی بی‌نظیر به لحاظ طبیعت وکشش گردشگری دارد که می‌توان به همت سازمان گردشگری این صنعت را توسعه داد.

وی افـزود: بــرای افزایش سطح بلوغ الـکـتـرونـیـکـی در سازمان‌ها، شــورای تجارت الکترونیک به‌زودی راه‌اندازی خواهد شد و این شورا هر ۱۵ روز یکبار جلسه‌هایی در جهت آشنایی شرکت‌های مختلف در حوزه تجارت و گسترش اقتصاد الکترونیکی برگزار خواهد كرد و ایده‌ها در این شورا می‌تواند کمک موثری برای بردن تجارت به سمت الکترونیکی شدن باشد.

تجارت الکترونیک از حرف تا عمل

این در حالی است که برخی از کارشناسان و فعالان حوزه تجارت الکترونیک معتقدند تا به حال هیچ قدم جدی برای پیشرفت تجارت الکترونیک در کشور برداشته نشده و طی چند سال گذشته وعده‌هایی در این زمینه از سوی مسئولان شنیده شده که به هیچ یک از آنها عمل نشده است.

امیرعباس پوررنجبر، کارشناس تجارت الکترونیک می‌گوید: متاسفانه استفاده از خودپرداز و خرید الکترونیکی که از پیش و پا افتاده‌ترین خدمات تجارت الکترونیکی محسوب می‌شود هنوز با مشکلات فراوانی روبه‌رو است و کمتر روزی را مشاهده می‌کنیم که خللی در سیستم پرداخت الکترونیکی و بانکی حتی برای چند دقیقه به وجود نیامده باشد.

وی افزود: وقتی هنوز در ارائه پیش و پا افتاده‌ترین خدمات الکترونیکی مشکلات اساسی داریم نباید انتظار داشت مردم به این خدمات اعتماد کرده تا در جامعه فرا‌گیر شود.

پور رنجبر گفت: آمار‌ها نشان می‌دهد، ایران از نظر سرعت اینترنت در منطقه جایگاه شانزدهم را دارد که این امر باعث شده تا میزان استفاده بازرگانان از اینترنت بسیار کم باشد و طبق آمارها ایران در منطقه رتبه 17 و در دنیا رتبه 116 را از آن خود کرده است. این حقوقدان و کارشناس تجارت الکترونیک می‌گوید: علاوه بر مشکلات زیر بنایی هنوز هیچ قانون جامعی برای استفاده از تجارت الکترونیکی در نظر گرفته نشده، این درحالی است که استفاده از خدمات الکترونیکی در همه جای جهان قوانین منحصربه‌فرد خود را دارد.