بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی به 80 هزار میلیارد تومان رسید

گروه بانک و بورس: گزارش‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد که میزان بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی در حال افزایش است اما یک مقام آگاه در گفت‌وگو با «فرصت امروز» اعلام کرده که بخش مهمی از 80 هزار میلیارد تومان بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی به بانک آینده مربوط است. براساس گزارش‌های منتشره از سوی بانک مرکزی بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی از اسفند ماه سال گذشته تا آبان ماه امسال 14 هزار و 203 میلیارد تومان و بدهی بخش دولتی به بانک‌ها 17 هزار و 107 میلیارد تومان افزایش یافته است. رشد 22.6 درصدی بدهی دولت به بانک‌ها در حالی است که بدهی شرکت‌ها و موسسات دولتی در شش ماهه اول امسال 14.3 درصد کاهش داشته است، بنابراین این رشد بدهی، ناشی از رشد بدهی شرکت‌های دولتی نیست.

بررسی روند رشد بدهی‌های بانک و موسسات اعتباری به بانک‌ها نشان می‌دهد، بدهی بانک‌ها در فروردین ماه به یکباره رشد کرده و به 64 هزار و 7 میلیارد تومان می‌رسد و روند رشد بدهی‌ها تا تیرماه ادامه یافته و به 68 هزار و 628 میلیارد تومان افزایش می‌یابد. سیر افزایش بدهی تا آبان‌ماه هم ادامه یافته و به 73 هزار و 750 میلیارد تومان می‌رسد. به گفته منابع آگاه این میزان در حال حاضر به حدود 80 هزار میلیارد تومان رسیده که بدهی‌های بانک آینده نقش موثری در افزایش این آمار داشته است.

 ردپا در سخن مسئولان

بررسی سخنان مسئولان بانک مرکزی هم در این باره نشان می‌دهد که موضوع بانک آینده نقش مهمی در افزایش بدهی‌های بانک‌ها به بانک مرکزی داشته است. سیدعلی‌اصغر میرمحمدصادقی، مدیرکل اعتبارات، بانک مرکزی پیش از این در گفت‌وگو با فارس درخصوص رشد 361 درصدی بدهی بانک‌های غیردولتی به بانک مرکزی گفته بود: بانک‌های غیردولتی هم به دو دلیل رشد بدهی به بانک مرکزی داشتند؛ دلیل اول این است که با تکلیف بانک مرکزی دو بانک مکلف بودند موسسات منحل شده را در خود ادغام کرده و متولی بازپرداخت سپرده و وصول تسهیلات آنها شوند، در این فرآیند با مشکل نقدینگی مواجه و مجبور به برداشت از منابع بانک مرکزی شدند.

وی ادامه داد: البته این دو بانک اجازه برداشت از بانک مرکزی را نداشتند اما به هر صورت به دلیل تصمیمات اخذ شده، قهرا آنها به این سمت رفته‌اند.با توجه به سیاست‌هایی که بانک مرکزی در پیش گرفته قطعا در آینده میزان بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی کاهش خواهد یافت. میرمحمد صادقی دلیل دوم رشد بدهی بانک‌های غیردولتی را مانند بانک‌های تجاری دولتی، توقف و عدم تمدید خط اعتباری بانک مرکزی عنوان کرد و گفت: تمدید خط اعتباری بانک مرکزی علاوه بر بانک‌های تجاری برای بانک‌های واگذار شده هم متوقف شده است. به همین دلیل آنها هم با بدهی کلانی به بانک مرکزی مواجه شدند اما این بدهی اثر جدیدی در پایه پولی و حجم کل نقدینگی ندارد.

ضعف نظارت بر بانک‌ها جبران‌ناپذیر است

مهدی تقوی، کارشناس اقتصادی در این باره به «فرصت امروز» گفت: اقتصاد ایران با مشکلات زیادی روبه‌رو است و مدتی است که با رکود مواجه شده. مادامی که رکود در اقتصاد وجود دارد تمایل افراد به سپرده‌گذاری در بانک‌ها کاهش می‌یابد و نقدینگی وارد بازار پول نمی‌شود. از سویی درخواست برای دریافت وام کاهش یافته و به حداقل می‌رسد. بنابراین بانک‌ها در شرایط رکودی بازار دچار مشکل خواهند شد. وی تاکید کرد: سیستم پولی اقتصاد تحت نظر بانک مرکزی قرار دارد. بانک مرکزی مستقل از دولت است درحالی‌که سایر نهادها همچون وزارت دارایی زیر نظر دولت قرار دارند. زمانی که یک بانک دچار مشکل نقدینگی می‌شود بانک مرکزی وظیفه دارد به‌عنوان وام‌دهنده اختصاصی عمل کند و مانع از ورشکستگی بانک‌ها شود و از طریق تنزیل اسناد و سفته‌هایی که بانک‌ها بابت طلب‌شان دریافت کرده‌اند درصدد رفع مشکلات آنها برآید. درصورتی‌که بانک‌ها سپرده‌گذار داشته باشند، سپرده‌گذاران دچار مشکل خواهند شد و اگر دریافت‌کننده وام باشند، از آنجا که قادر به بازپرداخت وام خود نیستند بانک‌های وام‌دهنده را نیز دچار مشکل ورشکستگی خواهند کرد.

تقوی اظهار کرد: در حال حاضر ما با سیل عظیمی از تعداد بانک‌ها در کشور مواجه هستیم که کنترل و رسیدگی به امور آنها به مدیریتی قوی نیاز دارد. بانک مرکزی به‌عنوان سرپرست بانک‌ها باید مدیرانی لایق و کاردان برگزیند در غیراین‌صورت با گذشت زمان مشکلات بسیاری به‌وجود خواهد آمد که زیان‌های کلانی را به اقتصاد کشور وارد خواهد کرد. با وجود تعداد زیاد بانک‌ها در کشور به نظر می‌رسد کشور ما نیز از چنین ضعفی رنج می‌برد و در برخی موارد دیگر قادر به کنترل ورشکستگی بانک‌ها نخواهد بود.

بانک‌ها ناچار به استقراض هستند

علی رحمانی، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با «فرصت امروز» در این باره گفت: بانک‌ها با کمبود نقدینگی مواجه هستند و تحت تاثیر کمبود نقدینگی مجبور به پرداخت سودهای بالاتری به سپرده‌های شان خواهند بود. در هر ماه سود این سپرده‌ها از طریق یک سند سپرده در دفاتر بانک به افزایش سود سپرده‌ها و به عبارتی افزایش حجم پول منجر می‌شوند و بانک‌ها هر ماه هزینه سپرده‌های خود را بدهکار و سپرده‌ها را بستانکار می‌کنند.

وی افزود: طبیعتا بخشی از سپرده‌گذاران نیز به دریافت سپرده‌های خود اقدام کرده و بخشی از آنها را مصرف می‌کنند. بنابراین تحت چنین شرایطی بانک‌ها به ناچار به بانک مرکزی بدهکار می‌شوند. کمبود نقدینگی مشکل بسیار مهمی است که باید جدی گرفته شود و برای رفع این مشکل باید فکری اساسی کرد. این در شرایطی است که بانک‌ها نه از روی میل بلکه از سر اضطرار وارد آن خواهند شد و بدهی شان افزایش خواهد یافت. باید در نظر داشت که دولت نیز یکی از بدهکاران بزرگ به بانک‌هاست. درصورتی‌که دولت بدهی‌هایش را بپردازد، شرکت‌ها نیز بدهی‌های خود را پرداخت خواهند کرد و حجم زیادی از نقدینگی آزاد خواهد شد.