بخش خصوصی حق رای بیشتری می خواهد

ثبت‌نام برای انتخاب صادرکننده نمونه در روزهای اخیر آغاز شده است، رویدادی که هرچند به‌دلیل شیوه برگزاری‌اش مورد انتقاد بسیاری از صادرکنندگان است اما شاید می‌توانست مهم‌ترین در این حوزه باشد. بخش خصوصی در سال‌های گذشته به شیوه انتخاب صادرکنندگان نمونه انتقاد داشته اما در یکی دو سال اخیر که فاصله دولت و بخش خصوصی کمتر شده و به نظر می‌رسد نظرات خصوصی‌ها شنیده می‌شود، انتظار می‌رود تغییراتی در این روند انجام شده باشد.

محمد لاهوتی، رئیس کنفدراسیون صادرات که اتفاقا سال گذشته انتقاداتی به این انتخاب داشت در گفت‌وگوی جدیدش همچنان منتقد است، اما پیشنهاداتی هم دارد.

روند انتخاب صادرکننده نمونه در سال‌های اخیر مورد گلایه بخش خصوصی بود و شما انتقاداتی بر آن داشتید، آیا امسال نظرات بخش خصوصی اعمال می‌شود؟

واقعیت این است که ما انتقاداتمان را مطرح کردیم و به‌دنبال این هم بودیم که اگر بشود فرآیند انتخاب که به هر حال وظیفه حاکمیتی نیست، به بخش خصوصی واگذار شود. ولی به دلایلی نه دولت این کار را کرد و نه این درخواست به طور مستقیم از طرف اتاق مطرح شد، البته به این معنی نیست که اتاق به دنبال این مسئله نیست. مسئله این است که برای انتخاب صادرکنندگان نمونه کمیته‌ای 11 نفره متشکل از چندین سازمان شکل می‌گیرد.

بخش خصوصی تنها دو رأی دارد؛ یک نماینده از اتاق و یک نماینده از تشکل‌ها، آن هم براین فرض كه نماینده تشكل با حق رأی به جلسه دعوت شود. البته به این معنا نیست که تعامل با بخش خصوصی و شنیدن نظرات نماینده اتاق وجود ندارد. به نظرمن می‌توان این کار را برای آنکه تصدی‌گری دولت کمتر شود به اتاق واگذار کرد. این روند باید در اختیار بخش خصوصی قرار گیرد و ممکن است نیاز باشد برای هر تشکلی که داریم تصمیم می‌گیریم نماینده‌اش حضور داشته باشد و مسئله‌هایش را مطرح کند.

آیا امسال در روند انتخاب صادرکننده نمونه تغییراتی خواهد بود؟

امسال این اتفاق نیفتاده و ثبت‌نام هم شروع شده است، اما اینکه تغییر روشی نسبت به سال گذشته خواهیم داشت، واقعیت این است که نمی‌شود پیشداوری کرد، اما به نظر می‌رسد همان فرآیند و مکانیزم سابق است وخیلی تفاوت نکرده، در نتیجه احتمال اینکه در نتیجه تغییری حاصل شود دور از ذهن است. از همه مهم‌تر ما امیدوارهستیم اشکالاتی که در دوره قبل وجود داشت تکرار نشود.

شــمــا بــه انتخاب صــادرکننـدگانی انتقاد داشتید که صادرکننده واقعی نبودند، فکر می‌کنید این انتخاب چطور اتفاق افتاد؟

بله، شرکت‌هایی که رشد صادراتی نداشتند اما بنا بر ضروریات یا توصیه‌هایی انتخاب شده بودند و بدتر از آن انتخاب شرکت‌های خصولتی به‌عنوان صادرکننده نمونه بود. به همین دلایل است که ما فکر می‌کنیم حضور نماینده تشکل‌ها می‌تواند تایید‌کننده این باشد که این صادرکننده واقعی هست یا نه. ما به این مسئله خیلی اعتراض داشتیم به همین دلیل است که می‌خواهیم نماینده تشکل‌ها هم وجود داشته باشد و فقط حضور نماینده اتاق کفایت نمی‌کند.

اتاق قرار است در این فرآیند چه تغییراتی ایجاد کند؟

اگر این فرآیند به اتاق بازرگانی واگذار شود روش‌های اجرایی‌اش می‌تواند برای هر گروه کالایی متفاوت باشد و هرکالایی به‌صورت عام دیده نشود. برای مثال شما وقتی می‌خواهید صادرکننده نمونه تجهیزات مخابراتی انتخاب کنید، امتیاز‌دهی‌اش با انتخاب صادرکننده میوه و تره‌بار نباید یکسان دیده شود. یا صادرات فرش دستباف با صادرات خدمات فنی مهندسی یا پتروشیمی. چون ممکن است برای صادرات برخی کالاها ابزارهایی مورد نیاز باشد که در کالای دیگری نیست. برای نمونه یکی از امتیازات صادرکننده نمونه، داشتن واحد تحقیق و توسعه برای واحد تولیدی است که برای تمام واحدها دیده شد، در حالی که مثلا برای صادرات روده یا برای میوه و تره‌بار به این واحد نیاز ندارید.

با این توصیف برخی حوزه‌ها از چرخه انتخاب صادرکننده نمونه خارج می‌شوند.

بله، دقیقا یکی از اشکالات همین است. این در حالی است که به عضویت در تشکل‌ها به‌عنوان یکی از شرایط شرکت در انتخاب صادرکننده نمونه به‌صورت یک ضرورت نگاه نشده است. عضویت در تشكل‌ها یك امتیاز است ولی مثلا از هزار امتیاز ٥٠ یا 100 امتیاز دارد، درصورتی که عضویت در تشکل‌ها خیلی مهم است و می‌تواند به راحتی هویت صادر‌کننده را روشن کند. این موضوع به نظر من در فرآیند انتخاب صادرکننده نمونه امتیاز پایینی دارد، در حالی که می‌تواند همه واحدها را به حضور در تشکل‌ها ترغیب کند.

جناب لاهوتی برگردیم به نظر شما درباره واگذاری این روند به اتاق. آیا به گزینه دیگری هم در کنار این پیشنهاد می‌توان فکر کرد، مثلا کمیته‌ای که ترکیبی از بخش خصوصی و کمیته فعلی باشد یا نمایندگان بخش خصوصی در آن بیشتر باشند؟

حتما. ما معتقد نیستیم که این روند به طور کامل به اتاق واگذار شود. نمی‌خواهیم که تنها تصمیم‌گیرنده باشیم و سازمان‌های دولتی کلا از این ماجرا کنار گذاشته شوند. ما باید از تجربیات و نظرات سازمان‌های دولتی هم استفاده کنیم. قطعا همین‌طور خواهد بود. ما هم می‌خواهیم کمیته‌ای متشکل از این دو باشد یا اگر هم این موضوع به اتاق واگذار شود، اتاق نظرات سازمان‌های دولتی را منظور خواهد کرد، به نظر من نظارت دولت باید باشد و ما نمی‌خواهیم اتاق به تنهایی تصمیم‌گیرنده باشد.

ارتباط با نویسنده : minoo.galeh@gmail.com