گزارش «فرصت امروز» از بازار لوستر و الکتریکی های لاله زار / بازار های پر برق و نور

تولید لوستر و چراغ در ایران یکی از تولیدات قدیمی است و چون این کار بسیار ظریف و حساس است نیاز به دقت و سلیقه بسیاری دارد. بنابراین می توان گفت این صنعت در ایران یکی از صنایع موفق بوده و ذوق و سلیقه ایرانی در گسترش و ارتقای آن در کشور موثر بوده است. تولید لوستر و اقلام نوری نیاز به هنر و مهارت فراوان دارد و باید در تولید آن ریزه کاری های فراوان را به کار گرفت.

اما این صنعت دیرپا این روزها حال و روز خوشی را تجربه نمی کند. رکود فراگیر و کسادی بازار عرصه را بر تولید کنندگان لوستر و روشنایی تنگ کرده است. این کالا از معدود تولیدات ایرانی است که بیش از 80 درصد مواد اولیه آن در داخل کشور تامین می شود.

در کنار صنف لوستر و روشنایی، الکتریکی ها و خدمات فنی برقی فعال هستند که به نسبت هم سلف های شان از اوضاع و احوال بهتری برخوردارند. انواع لامپ و چراغ در کنار لوسترها و آویزها عرضه و فروخته می شوند و برای نصب و بهره برداری آن احتیاج به افراد برقکار و وارد در این حوزه است. راسته بازار خیابان لاله زار جنوبی در تهران به این صنف و حرفه های خدماتی برقی اختصاص دارد. از ابتدای این خیابان در میدان امام خمینی و نواحی اطرافش این منطقه به این دو صنف هم خانواده اختصاص دارد.

گرچه گسترش تقاضای کشورهای مختلف به لوسترهای ساخت ایران در 15 سال گذشته رونقی در این صنعت به وجود آورده، ولی تعطیلی 25 درصد از کارگاه های رسمی و غیررسمی و زیرپله ای ساخت لوستر در همین سال ها، بیانگر وجود مشکلات فراوان در این صنف است.

درحال  حاضرحدود 200 هزار کارگر ماهر در رشته های مختلف ساخت، تزیین و نصب لوستر به فعالیت مشغول هستند که هر ساله تعدادی از این افراد به دلیل مشکلات فرآوری این صنعت سراغ شغل های دیگر برای امرار معاش می روند. این رقم جدا از فعالانی است که در قسمت خدمات برق و الکتریک مشغول به کار هستند.

بازار و شرایط کاری الکتریکی ها تا حدودی بهتر است، چون نیاز به انواع خدمات برقی همیشگی است و یک حرفه تخصصی به شمار می آید. اهمیت این کالاهای لوکس و فانتزی به اندازه ای است که کمتر خانه ای پیدا می شود نشانی از این آویزهای شیک و مجلسی یا چراغ های ساده یا طرح دار در آن نباشد. دکوراسیون، نورپردازی و چیدمان اثاثیه منزل از عواملی هستند که نقش زیادی در طراحی داخلی منازل و محیط های اداری و تجاری ایفا می کنند. اصلا بدون لوستر انگار خانه چیزی کم دارد.

چشم بادامی های کار تعطیل کن!

در بازار لوازم برقی و روشنایی تا همین چندسال پیش عمده محصولات تولیدی متعلق به واحدهای داخلی بود، اما از 12– 10 سال پیش تاکنون، رفته رفته از حجم تولید داخلی کاسته شد و سبد وارداتی چینی های کپی کار را سنگین تر کرد. بازار ساخت لوستر سابقه 70 ساله دارد و یک صنعت بومی به حساب می آید که کیفیت کاری نمونه های داخلی باعث شده در این مورد کالای قاچاق یا وارداتی نداشته باشیم.

یکی از کسبه راسته لاله زار در این مورد می گوید: مرغوبیت تولیدات ایرانی در سطح بین المللی مشهور است ولی مسائل سیاسی و تحریم ها ایران را از حضور پررنگ در بازارهای جهانی بازداشت. ولی خدا را شکر، در این صنعت کالای چینی در اندازه محدود وجود دارد که جزو کالاهای ارزان قیمت هستند و خیلی کاربردی نیستند.

این فروشنده که دستی در تولید بعضی از اقلام نوری دارد در ادامه می افزاید: این قضیه در مورد لامپ، چراغ، نورساز و نورافکن و سایر محصولات نوری برقی به غیر از لوستر و آویز به طور کامل در اختیار چشم بادامی هاست. این رویه نزدیک به 10 سال است که اتفاق افتاده و روز به روز بدتر می شود.

در این راسته خیلی از نمایندگی های داخلی که کار تولیدی شان مطلوب بود ورشکسته شدند و به مشاغل دیگری روی آوردند. الان کل بازار در اختیار چینی ها و واردکننده هایی است که بی ضابطه و بی رویه اقدام به واردات کالاهای عمدتا بی کیفیت می کنند.

چراغ یا لوستر؟

یک قاعده کلی در این کار وجود دارد؛ هرچیزی که یک لامپ معمولی را از حالت ساده خارج کند، از نگاه ما لوستر است. حالا شما ببینید چقدر طرح و نقش در بازار وجود دارد. این جملات آقای ندیمی است که مغازه لوستر فروشی اش یک برند معتبر داخلی را نمایندگی می کند.

وی در ادامه می گوید: نزدیک به 90 درصد تولیدات بازار، ایرانی است. مابقی چینی و ایتالیایی و کریستال ها به اندازه محدود ساخت آلمان و جمهوری چک هستند که خیلی عمومیت ندارند. به طور تقریبی بیش از 10 هزار مدل و طرح در اندازه ها و قیمت های گوناگون ساخته می شود.

فروشنده مغازه کناری از تقسیم بندی قیمت ها براساس سازنده ها توضیحاتی می دهد: کارهای ایرانی که در صدر کیفیت قرار دارند و از 200 هزار تا 10 میلیون تومان متغیر است. البته اجناس متوسط و معمول که مردم بیشتر خواهانش هستند بین 400 تا 5/2 میلیون تومان قیمت دارد.

جنس چینی هم از 200 هزار تا 800 هزار تومان خرج دارد. این را هم بگویم که لوسترهای حجیم و فاخر 200 میلیون تومانی هم هست که در آن از نقره و آب طلا استفاده شده. همین لوسترهای دو طبقه و سه طبقه اکثرشان سفارشی است و قیمت خیلی زیادی دارد.

کار تولیدی

ساخت لوستر نیاز به چند حرفه مختلف دارد که مجموع آنها به تولید لوستر ختم می شود. تراش کاری، خم کاری، پرس کاری، ریخته گری، آب کاری، قلم زنی و حرفه های دیگر در قالب لوسترسازی جمع شده اند. قبلا همه این کارها را تولیده کنند ها خودشان انجام می دادند، ولی الان از پس هزینه های دستمزد و بیمه برنمی آیند. در حال حاضر هر کدام از این کارها به صورت جداگانه و روزمزدی انجام می شود که این رویه حجم تولید را کم کرده و باعث پایین آمدن کیفیت کالاهای تولیدی شده است. در زمینه وسایل الکتریکی هم که تا 90 درصد وارداتی است.

برخی از اقلام مربوط مثل کلید، پریز، سیم و کابل، صفحه های نوری، دینام و استارتر ساخت واحدهای داخلی است ولی مقدار تولیدشان در این چند سال تا یک  چهارم کاهش پیدا کرده و بازار دودستی تقدیم چینی ها شده است.

اگر شرایط تولیدی به حالت سابق برگردد و جلوی واردات بی رویه گرفته شود، هم اشتغال زایی مناسبی صورت خواهد گرفت و هم بازار از اجناس بنجل و بی کیفیت خالی خواهد شد. حدود 30 واحد بزرگ تولیدی اقلام الکتریکی در کشور فعال هستند که مرغوبیت ساخته های این کارخانه ها قابل رقابت با محصولات اروپایی است.

ارتباط با نویسنده: ali_elmi1361@yahoo.com