بازار مسکن هم چشم به وین دوخته است

با وجود تمام گمانه‌زنی‌هایی که از بازگشت رونق به بازار مسکن در روزهای ابتدایی سال 94 خبر می‌داد آنچه در عرصه عمل اتفاق افتاد با پیش‌بینی‌ها هیچ ارتباطی برقرار نکرد. سایه سنگین رکود که در تمام این سال‌ها مهمان اصلی صنعت ساختمان ایران بوده و تمام ابعاد آن را از خرید‌وفروش و اجاره تا سرمایه‌گذاری‌های جدید در بر گرفته حتی در بهار امسال نیز دست از سر بازار برنداشت تا تمام آرزوها و آمال فعالان این عرصه به روزهای گرم تابستان گره بخورد.

هرچند آمارهای ابتدایی اعلام شده از وضعیت خریدوفروش‌ها در سال94 از یک تحرک محدود حکایت می‌کرد و بعضی از فعالان آغاز این روند را با آب شدن یخ رکود چند‌ساله برابر کردند، اما کند باقی ماندن این حرکت‌ها این نگاه خوشبینانه را نیز نقش بر آب کرد. باقی ماندن ساختار اصلی رکود یکی دیگر از نقاط اصلی امیدواری برای عبور از این دوران را نیز به یاس تبدیل کرد.

رسیدن تسهیلات دولتی که در ماه‌‌های پایانی سال گذشته برای بافت‌های فرسوده نهایی شد و همزمان با آغاز سال جاری در بازار خریدوفروش نیز اضافه شد بسیاری از کارشناسان را چه آنها که در طرح‌های وزارت راه و شهرسازی دخیل هستند و چه آنها که به تناسب فعالیت خود در بازار فضا را زیر نظر دارند بر آن داشت که به طورجدی اقدامات جدید دولت را در از بین بردن رکود دخیل بدانند. با وجود اینکه هنوز هیچ‌یک از این دو طرح‌ تسهیلاتی به شکل کامل اجرایی نشده‌اند زیرا از یک‌سو بعضی از بانک‌های عامل هنوز وام نوسازی بافت‌های فرسوده را نداده‌اند و وام 80میلیونی نیز برای نهایی شدن به حداقل یک سال زمان نیاز دارد اما پیش‌بینی می‌شد تایید نهایی این وام‌‌ها از سوی شورای پول و اعتبار لااقل از نظر روانی بر بازار تاثیر مثبت بگذارد.

با عبور از سه ماهه ابتدایی سال و البته نزدیک شدن به موعد نهایی مذاکرات هسته‌ای حالا فضای بازار تغییر کرده و بیش از آنکه چشم‌انتظار تحولات داخلی باشد نگاهش را به وین دوخته تا شاید تغییری جدی از آن سوی مرزها به کشور کشیده شود. هرچند صنعت ساختمان ایران با توجه به داخلی بودن سرمایه‌گذارانش و البته داخلی بودن بخش قابل توجهی از مصالح، وابستگی مستقیم به بازارهای بین‌المللی ندارد و این موضوع عملکرد این بازار را چندان به تحریم‌ها گره نزده با این وجود تاثیر فضای کلان اقتصادی کشور در سرمایه‌گذاری‌ها و آینده تجاری آنها باعث شده بسیاری از بساز‌بفروش‌ها آغاز ساخت‌و‌سازهای جدیدشان را به روزهای پس از مذاکرات روزهای ابتدایی تیر موکول کنند و کار را در مرحله آماده‌باش نگه دارند؛ آماده‌باشی که بیشتر به خیز رونق در ایام رکود می‌ماند.

رکود ادامه دارد

یک کارشناس اقتصاد مسکن با اشاره به وضعیت نامشخص سرمایه‌گذاری‌های جدید در بازار تصریح کرد: به نظر می‌رسد بسیاری از مردم چه در طرف عرضه و چه در طرف تقاضا دست نگه داشته‌اند تا پایان مذاکرات هسته‌ای را رصد کنند. احمدرضا سرحدی در گفت‌و‌‌گو با «فرصت امروز» با اشاره به باقی ماندن رکود در تمام بخش‌های بازار مسکن در ماه‌های ابتدایی سال جاری اظهار کرد: ‌این رکود که ریشه اصلی آن به چند سال قبل باز‌می‌گردد در شرایط فعلی پایدار خواهد بود و راه عبور از آن را باید در چند محور مختلف جست‌و‌جو کرد.

به اعتقاد وی در کنار استفاده از توان تسهیلات بانکی رسیدن ثبات به فضای اقتصادی کشور نیز از اهمیت بالایی برخوردار است و به نظر می‌رسد بخش قابل توجهی‌ از فعالان بازار روشن شدن این تصویر از آینده را در گرو پایان یافتن مذاکرات هسته‌ای می‌دانند. سرحدی معتقد است با توجه به ابعاد مختلف کیفیت ساختمان و بالا بردن سطح خدمات ارائه شده در این صنعت، می‌توان در شرایط فعلی بازار، دیگر مقدمات را پیگیری کرد و در روزهای تحرک به رونق بازار اندیشید.

این نگاه همراه با تردید در بین فعالان عرصه ساختمان نیز وجود دارد. ایمان معصومی، فعال صنعت ساختمان با بیان اینکه هنوز تاثیرات اقدامات ضد رکودی در متن بازار مشاهده نشده در گفت‌و‌گو با «فرصت امروز» اظهار کرد: باقی ماندن واحدهای مسکونی از پیش ساخته شده، خانه‌سازان را از سرمایه‌گذاری جدید در این عرصه می‌ترساند و بسیاری سرمایه‌های خود را تا زمان روشن شدن تکلیف بازار بلوکه کرده‌اند. به گفته وی، اندک تحرکاتی که در بازار به وجود آمده بیش از آنکه برای سرمایه‌گذاران مثبت باشد، تاثیرات منفی داشته زیرا صاحبخانه‌هایی که مجبور به فروش خانه‌های‌شان شده‌اند معمولا نرخی پایین را ارائه کرده در نتیجه ضرر کرده‌اند و این موضوع به شکل ابتدایی راه را بر پروژه‌های جدید می‌بندد.

معصومی معتقد است با توجه به ظرفیت‌های موجود در بازار مسکن و البته نیاز به تعداد زیادی واحد مسکونی در سال، قطعا سرمایه‌گذاران زیادی هنوز نسبت به ورود به این عرصه راغب هستند اما برای ورود دوباره به این عرصه به انگیزه و اعتمادی احتیاج دارند که شاید مذاکرات هسته‌ای یا تصمیمات قاطع در عرصه کلان این مهم را به وجود آورد. این بیم و امید‌ها شاید بیش از هر عمل دیگری نتیجه وضعیت فعلی مذاکرات هسته‌ای باشد. هرچند مسکن و سرمایه‌گذاران فعال در آن در طول تمام سال‌های گذشته توانسته‌اند با وجود تحریم گلیم خود را از آب بیرون بکشند اما در شرایطی که تمام نگاه‌ها به تیم مذاکرات هسته‌ای دوخته شده به نظر می‌رسد فعالان حوزه مسکن نیز تا نهایی شدن نتیجه‌ها دست نگه‌داشته‌اند.