بازارهای جهانی سیم و کابل از دست می‌رود

در حالی که در تولید سیم و کابل کشور به خودکفایی رسیده‌ایم و به صادرات موفق شده‌ایم، اما به دلیل برخی سیاست‌های شرکت ملی مس ایران این صنعت موفق نه تنها دیگر حاضر به رقابت با رقبای خارجی خود نیست، بلکه تعدادی از کارخانه ها ورشکسته شده اند.

خوشبختانه در حال حاضر انواع سیم و کابل برق فشار ضعیف، کابل‌های قدرت، کنترل، ابزار دقیق و کابل‌های مخصوص، انواع سیم و کابل فشار متوسط، فشار قوی و فوق فشار قوی توسط کارخانه‌های داخلی با کیفیت خوب در حال تولید است که علاوه بر تامین احتیاجات مورد نیاز داخل قابلیت صادرات نیز دارد، به طوری که بخش اعظم بازار مورد نیاز کشور عراق توسط تولیدات ایرانی تامین می‌شود.

اما به‌تازگی اخباری مبنی بر نایاب شدن یا افزایش قیمت مواد اولیه کارخانه‌های تولید سیم و کابل شنیده می‌شود که این مسئله برای تولیدکنندگان مشکل ایجاد کرده است. صادق صیاد، دبیر کمیته حمایت از ساخت داخل سندیکا با تایید این مطلب به «فرصت امروز» می‌گوید: «تجربه 50 ساله تولیدکنندگان در صنعت سیم و کابل به دلیل برخی از سیاست‌های نادرست و انحصارگری شرکت ملی مس ایران نادیده گرفته می‌شود، زیرا تولیدکنندگان این صنعت در شرایط کنونی دیگر در حال ورشکستگی قرار گرفته‌اند. متاسفانه قیمت مواد اولیه این کارخانه‌ها رشد بسیار داشته و حتی در برخی موارد نایاب می‌شود. کارخانه‌های تولید سیم و کابل در چند سال اخیر، علاوه بر تامین نیاز بازار داخلی موفق شده بودند با بازارهای خارجی ارتباط خوبی داشته باشند، به‌طوری که بازار عراق را در انحصار خود داشتند.»

مشکل کجاست؟

در حقیقت، به دلیل گرانی مواد اولیه که ریشه آن را بسیاری از کارشناسان و تولیدکنندگان در این حوزه انحصارطلبی مسئولان در شرکت ملی مس ایران می‌دانند، بیشتر کارخانه‌ها با حداقل ظرفیت در حال فعالیت هستند. اما مشکل به جز گرانی مواد اولیه به نوع مراوده این شرکت با شرکت‌های خارجی و صادرات مربوط است. براساس اطلاعات حاصله این شرکت مواد اولیه را با قیمتی بسیار ارزان به خارجی‌ها به‌ویژه، کشور ترکیه به فروش می‌رساند، این مسئله موجب شده تا این کشور بتواند تولید نهایی با قیمت پایین‌تر داشته باشد و بتواند در بازارهای جهانی حرفی برای گفتن داشته باشد.

صیاد ضمن تایید این مطلب می‌افزاید: «تولیدکنندگان سیم و کابل که سرمایه‌گذار بخش خصوصی هستند، با این سیاست در موضوع صادرات دچار مشکل شده‌اند، زیرا قیمت تمام شده محصولاتشان بالاتر از قیمت تمام شده سایر رقبای خود است و هم‌اکنون کشور ترکیه موفق شده تا بازار عراق را در دست گیرد. در حقیقت، عوامل درونی به‌جای کمک به سرمایه‌گذاران بخش خصوصی در صادرات مواد تولید‌کننده به نوعی مانع موفقیت آنها شده‌اند و در این میان وزارت معدن، صنعت و تجارت نیز به این عوامل کمک می‌کند.» کارخانه‌های تولید سیم و کابل علاوه بر بازار کشور عراق در کشورهای سوریه و افغانستان نیز حضور دارند و لازم است وزارت صنعت مانع کار شود تا مواد اولیه مورد نیاز با نرخی ارزان‌تر از خارجی‌ها در اختیار آنها قرار گیرد، زیرا با این شرایط کشور ترکیه به‌عنوان رقیب اصلی ایران در این صنعت تمامی بازارهای منطقه را در دست خواهد گرفت.

انتقاد از فروش ارزان به ترکیه

در این میان علیرضا کلاهی، عضو سندیکای صنعت برق در خصوص این موضوع به «فرصت امروز» می‌گوید: «شرکت ملی مس با سوبسید دولتی مس استخراج می‌کند و به دلیل شرایط انحصاری که دارد تعیین‌کننده قیمت مس است. هم‌اکنون مس با قیمت جهانی در ضریب دلار آزاد به صنایع داخلی فروخته می‌شود، اما برای شرکت‌های خارجی بدون بهره و 10 درصد زیر قیمت داخلی فروخته می‌شود. »

وی درباره این علت می‌گوید: «از آنجا که صادرات معاف از مالیات است برای شرکت ملی مس ایران انگیزه ایجاد می‌کند این در حالی ‌است که متاسفانه کارخانه‌های تولید سیم و کابل مواد اولیه مورد نیاز را برای تولیدات خود به وفور ندارند و با مشکلات فراوان موفق به تامین آن می‌شوند و حتی این روزها شاهد ورود کابل و سیم تولیدکنندگان خارجی نیز هستیم که باید مانع آن شویم.»

کلاهی به وجود فساد مالی در فروش مس اشاره می‌کند و می‌افزاید: «با فروش مس به خارجی‌ها و صادرات، معاملات پشت پرده‌ای انجام می‌شود، در حقیقت فساد مالی در صادرات فلزات در کشور وجود دارد. متاسفانه دولت اقدام حساب شده‌ای در این زمینه انجام نداده و حتی وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز به درستی نتوانسته این موضوع را مدیریت کند، حتی تعدادی از معاونان این وزاتخانه با سیاست این وزارتخانه در حوزه مس مخالفت خود را اعلام کرده‌اند. سوال من از مسئولان بالادستی شرکت ملی مس این است، مگر آنها با سوبسید حفاری نمی‌کنند و در حمایت دولت هزینه‌ها را تامین نمی‌کنند که این امر برای صنعت داخلی مشکل ایجاد می‌کند؟ هم‌اکنون بسیاری از صنایعی که مواد اولیه آن مس است در تامین مواد اولیه خود با مشکل مواجه شده‌اند و رضایت ندارند.»

وزارت نیرو به دلیل برخی از سیاست ها در مواجهه با سرمایه‌گذاران بخش خصوصی صنعت برق عملکرد قابل قبولی نداشته و بدهی میلیاردی‌اش نیز حرکت سریع این بخش را با کندی مواجه کرده و در این شرایط ایجاد مشکل برای بخش دیگری از سرمایه‌گذاران وابسته به صنعت برق، فضای کاری را با مشکل بیشتری مواجه کرده است. در حقیقت کارخانه‌های تولید سیم و کابل که بازار کشور عراق را در دست خود داشتند، به دلیل رفتار نادرست شرکت ملی مس، در حال از دست دادن بازارهای خارجی است و در مقابل کشور ترکیه به خوبی از این فضا استفاده می‌کند.

تولیدکنندگان مس با فرمولی ارزان‌تر مس را به خارجی‌ها از جمله کشور ترکیه می‌دهند، اما دسترسی مواد اولیه را برای شرکت‌های داخلی مهیا نمی‌کنند، مواد را به آنها گران‌تر می‌دهند. این مسئله دغدغه اصلی بسیاری از سرمایه‌گذاران بخش خصوصی شده است. همچنین این فعالان خواهان آن هستند که وزارت صنعت و معدن ورود خوب و موثری داشته باشند و از حامیان معادن مس حمایت نکنند، زیرا قیمت‌ها به‌گونه‌ای است که موید این است که صنایع داخلی در اولویت نیست. این رویه به اقتصاد کشور ضربه می‌زند.