ایران جایگاه فرودگاهی خود را پس می‌گیرد

اگر خارج شدن از عرصه رقابت صنعت هوایی کشوری که پنجمین ناوگان هواپیمایی جهان را در اختیار داشت، برای بسیاری از رقبای منطقه‌ای فرصتی جدی به وجود آورد. تا آنها بتوانند عقب‌ماندگی‌های خود را جبران کنند و حدفاصل باقی‌ماندن چند دهه‌ای تحریم‌ها، پیشرفتی جدی را تجربه کنند، حالا اوضاع طوری تغییر کرده که ایران به بازپس‌گیری جایگاه تاریخی خود می‌اندیشد. موقعیت جغرافیایی خاص ایران باعث شده در طول تاریخ مرزهای این کشور اصلی‌ترین راه ارتباطی برای اتصال شرق به غرب جهان باشد و جاده تاریخی ابریشم نشان از اهمیت ایران در این مسیر تجاری دارد، اهمیتی که در دوران مدرن نیز با بدل شدن کشور به قطب ترانزیتی منطقه در حوزه‌های جاده‌ای و دریایی خود را نشان می‌دهد.

برنامه‌ریزی گسترده وزارت راه برای احیای این نقش تاریخی با لغو تحریم‌ها سرعت بسیاری گرفته اما در کنار تلاش برای بازگشت به گذشته، به رسیدن نقاطی جدید نیز تکیه دارد که صنعت هواپیمایی کشور اصلی‌ترین قطب آن به حساب می‌آید. این رویکرد جدید با بهبود اوضاع ناوگان کشور آغاز شد و با نهایی شدن قرارداد خرید 118 ایرباس گامی نو را شروع کرد که می‌تواند با توسعه امکانات زیرساختی تکمیل شود. فرودگاه‌های ایران که در طول سال‌های گذشته تحت تاثیر تحریم‌ها روزهای سختی را پشت سر گذاشته‌اند حالا دومین سنگر هواپیمایی کشور به حساب می‌آیند که در صف جهانی شدن قرار گرفته‌اند.

در این میان فرودگاه‌های کوچک کشور نیاز خود را با هواپیماهای کم ظرفیت تامین خواهند کرد و فرودگاه بزرگ امام خمینی در اندیشه بدل شدن به قطب منطقه‌ای و هاب پروازی خاورمیانه است. این فرودگاه که از یک سو حرکت به سمت افزایش توان مسافرگیری را آغاز کرده و بناست در گام نخست با سه ترمینال جدید به 45 میلیون مسافر در سال برسد و از سوی دیگر مقدمات شهر فرودگاهی با منطقه‌ آزاد تجاری، بازارهای اقتصادی و هتل‌های چندگانه را پشت سر می‌گذارد در صورت رسیدن منابع مالی لازم می‌تواند نام ایران را در کنار کشورهایی مانند امارات و قطر در صف کشورهای پروازهای کانکشن (چند مقصدی) قرار دهد، اتفاقی که از چند هفته قبل و با مذاکرات جدی با سرمایه‌گذاران خارجی آغاز شد (با اعلام شدن منطقه آزاد تجاری در چهارم اسفند) به‌زودی قراردادش با شرکت‌ پستی DHL امضا می‌شود، رسما ایران را به احیای جایگاه خود در حمل‌و‌نقل بین‌المللی نزدیک می‌کند.

تبدیل شدن به هاب فرودگاهی منطقه شدنی است

یک کارشناس صنعت هواپیمایی معتقد است در شرایط امروز جایگاه هوایی کشورها در صورتی تضمین می‌شود که در همه عرصه‌ها ساختاری نوین و حساب شده ایجاد شده باشد و در این بین قطعا رساندن ظرفیت فرودگاه‌های ایران به آنچه در فضای بین‌المللی اهمیت دارد، امری غیر‌قابل انکار خواهد بود. 

محمد بشارتی در گفت‌وگو با «فرصت امروز»، عنوان کرد: تحریم‌های سال‌های گذشته باعث شده فرودگا‌‌ه‌های ایران نیز در کنار دیگر بخش‌ها مشکلات زیادی را تحمل کنند و از طلب‌های معوق‌شان گرفته تا محدودیت برای جذب سرمایه‌گذار خارجی همه دست به دست هم دادند تا امکانات ایران در این حوزه بسیار مهم ارتقای چندانی پیدا نکند. وی ادامه داد: حالا که تحریم‌ها کنار رفته‌اند و ایران دوباره مذاکراتی را از سر گرفته که نتیجه آن ورود قدرتمند سرمایه‌گذاران به آسمان ایران است، قطعا فرودگاه‌ها نیز باید به‌عنوان یک اولویت سرمایه‌گذاری مطرح شده، جایگاه خود را تجدید کنند.

به اعتقاد بشارتی، با توجه به جایگاه خاص جغرافیایی ایران که همواره کشورمان را به‌عنوان اصلی‌ترین امکان برای اتصال شرق و غرب به یکدیگر مطرح کرده، از نظر بالقوه فرودگاه‌های ایران توانی بسیار بالا برای اتصال پروزاهای کانکشن به یکدیگر دارند و اگر ما بتوانیم اوضاع داخلی خود را درست کنیم، قطعا برای شرکت‌های خارجی نیز صرفه اقتصادی بر این خواهد بود که مسیر کوتاه ایران را انتخاب کنند تا با صرف هزینه‌های زیاد راهی کشورهای عربی شوند. چگونگی عقد قرارداد با شرکت‌های خارجی و نقش‌آفرینی نیروهای داخلی در آینده فرودگاهی کشور نیز موضوع دیگری است که صاحب‌نظران حوزه روی آن تاکید بسیاری دارند.

علیرضا بحیرایی، کارشناس صنعت هواپیمایی در گفت‌وگو با «فرصت امروز» تاکید کرد: در ظرفیت گسترده ایران که پس از لغو تحریم‌ها قابل دسترسی خواهد بود شکی وجود ندارد و در این بین برنامه‌ریزی برای توسعه زیرساخت‌های فرودگاهی کشور و وارد کردن مناطق اقتصادی و آزاد به آنها گامی مهم در این عرصه خواهد بود اما چگونگی معامله با طرف‌های خارجی و در نظر گرفتن توان داخلی نیز بسیار مهم است.

به گفته وی، در حال حاضر تعداد زیادی از متخصصان و نیروهای با تجربه عرصه هوایی در کشور هستند که به دلیل مشکلات سال‌های گذشته یا بیکار شده‌اند یا از استعدادشان استفاده زیادی نشده است. حالا که با لغو تحریم‌ها امکان گسترده شدن دوباره طرح‌‌های توسعه‌ای به وجود آمده و در کنار تجهیز ناوگان، توسعه فرودگاهی نیز مطرح است، باید تلاش کنیم استفاده از نیروهای متخصص کشور را به حداکثر برسانیم و با رشد آموزش، برخی از فناوری‌های نوین را بومی کنیم.

پیگیری طرح ساخت باند دوم فرودگاه امام، تاسیس منطقه آزاد تجاری، مدیریت هتل فرودگاهی و ساخت ترمینال‌های مسافرتی جدید که همگی با مشاوره یا مشارکت سرمایه‌گذاران و شرکت‌های خارجی در دستور کار قرار گرفته، فرودگاه امام را از نظر امکانات در صف فرودگاه‌های مهم منطقه قرار داده و بهبود روابط سیاسی ایران با کشورهای اروپایی نیز مقدمات دیپلماتیک کار را فراهم کرده تا ایران باردیگر به‌عنوان قطب صنعت هوایی منطقه شناخته شود، جایگاهی که برای مدتی طولانی از دسترس خارج بود و حال با رفتن تحریم‌ها بار دیگر به گزینه‌ای جدی بدل شده است.

* ارتباط با کارشناس: j.hashemi1992@gmail.com