اقتصاد ایران از راه دریا می‌گذرد

وقتی قیمت هر بشکه نفت از بیش از 100 دلار به مرز 30 دلار می‌رسد، باید ظرفیت‌های پولساز دیگری برای درآمدزایی شناسایی و تعریف کرد، حال که ایران به درد بی‌پولی دچار شده، صنایع متعددی را برای جایگزین کردن پول نفت معرفی می‌کنند که یکی از این ظرفیت‌های بالقوه، دریا است. چیزی حدود 90 درصد صادرات و واردات کشور از طریق دریا انجام می‌شود و در حالی که میزان برداشت انرژی در یک دهه اخیر در خشکی‌ها ثابت بوده و رشدی نداشته، در همین مدت منابع انرژی جدیدی در دریا کشف شده و آمار رشد برداشت انرژی در چند سال گذشته همواره متعلق به مناطق دریایی بوده است.

از سویی دیگر، ترانزیت دریایی از مهم‌ترین حوزه‌های درآمدزای کشورمان محسوب می‌شود و به سبب موقعیت جغرافیایی بی‌نظیر ایران، کشورمان چهارراه و شاهراه کریدور شمال به جنوب و شرق و غرب است که آب‌های جنوب ایران به واسطه دسترسی به آب‌های آزاد دنیا، گره های مواصلاتی حمل و نقل جهانی محسوب می‌شوند و اتصال بنادر ایران به شبکه ریلی می‌تواند ایران را به یک شبکه حمل و نقل بین‌المللی موثر در دنیا تبدیل کند که تمام این مشخصه ها، درآمدزایی قابل توجهی را به دنبال خواهد داشت.

حال با توجه به مزیت‌های درآمدزا و پول‌ساز حوزه دریا و بنادر، در برنامه ششم توسعه نقش قابل توجهی برای آن در نظرگرفته شده که شاید دوره رستاخیز صنعت دریایی و حمل و نقل آبی باشد. به‌طوری که اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور روز گذشته در مراسم هفدهمین همایش صنایع دریایی که در منطقه آزاد کیش برگزار شد، درباره اهمیت صنعت دریا و حمل و نقل دریایی گفت: در برنامه ششم توسعه، جهت‌گیری اقتصادی ایران به سمت اقتصاد دریا‌محور است.

اقتصاد دریا‌محور، یکی از منابع اقتصادی برنامه ششم توسعه

جهانگیری در همایش روز گذشته با اشاره به شرایط اقتصادی ایران در حال حاضر گفت: فکر می‌کنم تا چند روز آینده تحریم‌های ظالمانه غرب علیه ایران لغو شود و باید خود را آماده ورود به دوران پساتحریم کنیم و اگر برای این دوران برنامه‌ریزی نداشته باشیم به طور قطع هر فرصت به یک تهدید تبدیل خواهد شد. وی با بیان اینکه 10 سال اقتصاد ایران براساس درآمد 100 میلیارد دلاری با نفت 100 تا 140 دلاری تنظیم می‌شد، ادامه داد: امروز قیمت نفت به مرز 30 دلار رسیده که هیچ‌کس نمی‌توانست چنین شرایطی را برای بازار نفت پیش‌بینی کند.

معاون اول رئیس‌جمهور با بیان اینکه اتکای اقتصاد ایران به نفت غیرقابل انکار است، گفت: به طور قطع کاهش درآمدهای نفتی برای اقتصاد کشورمان دردسرساز خواهد شد، حال اینکه دولت با موضوع اشتغال‌زایی برای 890هزار فارغ‌التحصیل در هر سال مواجه است. وی با اشاره به شروع روند تصویب برنامه ششم توسعه از هفته آینده، گفت: یکی از محورهای اقتصادی برنامه ششم توسعه، اقتصاد دریا‌محور است. جهانگیری ادامه داد: وجود 2900 کیلومتر مربع مرز دریایی و 5800 کیلومتر مربع سواحل دریایی از نعمت‌های غنی ایران است که باید این ظرفیت‌ها را بالفعل کنیم. وی با اشاره به وجود 200 بندر کوچک و بزرگ در کشور، گفت: در حالی که صنعت کشتی‌سازی از دهه 40 در ایران شروع شده اما نتوانسته متناسب با آن رشد کند و این صنعت عقب مانده است.

معاون اول رئیس جمهور با اشاره به دلایل عقب‌ماندگی صنعت کشتی‌سازی در ایران گفت: در ایران سرمایه‌گذاران باید سال‌ها منتظر تحویل سفارش خود باشند اما در خرید خارج از کشور با فاینانس کردن 85درصد از هزینه خرید کشتی با شناور، به سرعت می‌توانند سفارش خود را عملیاتی و به بهره‌برداری برسانند. وی به زمان طولانی تحویل شناورها در خرید از تولید داخل اشاره کرد و گفت: زمانی که وزارت صنعت را برعهده داشتم خرید شش شناور از بخش داخلی منعقد شد که هنوز هم این شش شناور به سرمایه‌گذاران تحویل داده نشده است. معاون اول رئیس جمهور با تاکید بر نقش نظام بانکی و صندوق توسعه ملی در رشد صنایع دریایی گفت: با توجه به اهدافی که برای این صنعت در نظر گرفته‌ایم باید از محل صندوق توسعه ملی و تسهیلات بانکی به طور ویژه سهم مورد توجهی قائل شوم.

سال آینده جزو 10 کشور برتر دریایی می‌شویم

همچنین در این همایش محمدسعید سیف، رئیس هیات مدیره انجمن مهندسی دریایی ایران با بیان اینکه رشد اقتصاد دریایی در دو دهه اخیر به دو برابر نرخ رشد اقتصادی کشور رسیده است، گفت: 400 میلیون جمعیت آسیای میانه دسترسی به آب‌های آزاد ندارند که ایران می‌تواند پل ارتباطی این کشورها به راه‌های دریایی باشد و این پتانسیل پول‌سازی برای این حوزه محسوب می‌شود.

وی با اشاره به فعالیت 24 شرکت بخش خصوصی در حوزه کشتی‌سازی گفت: در حال حاضر ایران بین 11 کشور برتر دنیا از لحاظ توانایی علمی در حوزه دریایی است که پیش‌بینی می‌کنیم، در سال آینده جزو 10 کشور برتر در این زمینه باشیم. سیف با بیان اینکه در حال حاضر 30 هزار شناور در ناوگان دریایی کشورمان وجود دارد، ادامه داد: با توجه به این پتانسیل‌ها ایران می‌تواند سهم قابل توجهی از بازار 3 هزار میلیارد دلاری سال 1440 در حوزه کشتی‌سازی داشته باشد.