افول اقتصاد دنیا هم می‌تواند فرصت باشد

چند روز پیش گزارشی از سوی سازمان تجارت جهانی منتشر شد که در آن پیش‌بینی‌هایی در مورد رشد اقتصادی دنیا در سال جاری و سال آینده میلادی انجام شده بود. در این گزارش این موضوع مورد پیش‌بینی قرار گرفته که به دلیل عواملی مانند افت رشد اقتصادی کشور چین و بی‌ثباتی بازارهای جهان، رشد اقتصادی جهان در سال 2016 میلادی با کاهش مواجه شود. اما درحالی‌که برخی از کارشناسان و فعالان اقتصادی کاهش رشد اقتصادی جهان در سال جاری میلادی را دور از ذهن می‌دانند، برخی دیگر بر این باورند که قطعا این اتفاق رخ خواهد داد.

این در حالی است که با توجه به قرار گرفتن ایران در شرایط پساتحریم و گام‌های اولیه کشورمان برای برقراری ارتباط با دنیا، برخی کاهش رشد اقتصادی در جهان را یک تهدید برای ایران می‌دانند. در عین حال برخی بر این باورند که به دنبال کاهش رشد اقتصادی در دنیا، قدرت چانه‌زنی ایران افزایش می‌یابد و از این جهت یک فرصت برای کشورمان به وجود می‌آید.  «فرصت امروز» در این گزارش کاهش رشد اقتصادی جهان و تأثیر آن را بر کشورمان مورد بررسی قرار داده است.

***

محمدحسین سلیمی:

کاهش رشد اقتصادی جهان قطعی است

محمدحسین سلیمی، رئیس انجمن سرمایه‌گذاری خارجی اتاق بازرگانی ایران معتقد است با توجه به اتفاقاتی که در اقتصاد کشور چین رخ داده و همچنین بحران اقتصادی اروپا و موج گسترده مهاجرت‌ها قطعاً کاهش رشد اقتصادی در جهان اتفاق می‌افتد.

در پیش‌بینی اخیر سازمان تجارت جهانی موضوعاتی مانند رشد کند اقتصاد چین و بی‌ثباتی بازارهای جهان از دلایل کاهش رشد اقتصادی دنیا در سال جاری میلادی عنوان شده است؛ به نظر شما اصولا تا چه اندازه ممکن است کاهش رشد اقتصادی در جهان اتفاق بیفتد؟

در سال‌های اخیر در کشور چین رشد اقتصادی بسیار سریعی اتفاق افتاد و این در حالی است که عواقب 10 سال رشد 8 درصدی تا یک جایی می‌تواند ادامه پیدا کند و در نهایت به جایی می‌رسد که متوقف‌می‌شود یا به رکود برخورد می‌کند یا رو به کاهش می‌رود. این اتفاق در حال حاضر رخ‌داده و در سال 2015 میلادی چین با 2درصد کاهش رشد اقتصادی مواجه شد که اثرات این موضوع در همه جای دنیا آشکار شده است.

به‌عنوان مثال سرمایه‌گذاری‌های کلانی توسط آمریکایی‌ها در چین انجام شده است و قاعدتا کاهش رشد اقتصادی این کشور، رشد اقتصادی آمریکا را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در واقع کاهش رشد اقتصادی مانند یک حلقه متوالی بوده و انتقالی است، به خصوص اینکه زمانی‌که این موضوع در کشورهای بزرگی مانند چین اتفاق می‌افتد که نقش عمده‌ای را در اقتصاد جهان بازی می‌کنند، به سایر کشورها نیز سرایت می‌یابد.بنابراین با توجه به اتفاقاتی که در کشور چین رخ داده است، قطعاً کاهش رشد اقتصادی در جهان اتفاق می‌افتد. 

بحران اقتصادی اروپا و موج مهاجرت گسترده به سمت کشورهای اروپایی را تا چه اندازه در کاهش رشد اقتصادی جهان مؤثر می‌دانید؟ 

هر چند که کاهش رشد اقتصادی جهان از کشور چین آغاز شده است اما کشورهای اروپایی نیز مشکلاتی پیدا کرده‌اند و از کاهش رشد اقتصادی مبرا نیستند. در واقع موج مهاجرت‌ها و مشکلات اقتصادی که در اتحادیه اروپا به وجود آمده است به کاهش رشد اقتصادی در جهان کمک می‌کند.

کشورمان در شرایط پساتحریم قرار دارد و در حال برقراری ارتباطاتی با کشورهای جهان است؛ به نظر شما کاهش رشد اقتصادی جهان می‌تواند بر اقتصاد کشورمان تأثیرگذار باشد؟

ما در چند سال اخیر رشد منفی داشتیم، آن هم در شرایطی که باید رشد 5 تا 6درصدی را تجربه می‌کردیم اما با رشد منفی مواجه شدیم. در سال‌های گذشته کشور ما در یک رکود بی‌سابقه ظرف 45 سال گذشته قرار گرفته بود اما هم‌اکنون در حال افزایش تولیدات صنعتی خود هستیم. خوشبختانه در یکی دو سال اخیر تمام تلاش‌ها مبنی بر این بوده که ارتباطات بین‌المللی برقرار و نتایج حاصل از لغو تحریم‌ها مشخص شود و اجرای برجام منجر به آن شود که ارتباطات ما با دنیا شکل بهتری یابد.

برقراری ارتباطات بهتر به این معناست که تبادل تجاری ما با کشورهایی که قطع روابط تجاری داشتیم، برقرار می‌شود و نتیجه این برقراری ارتباط رشد اقتصادی مثبتی است که برای کشور ما به ارمغان خواهد آمد. البته برخی صحبت از رشد اقتصادی 6 تا 7 درصدی در کشور می‌کنند اما من معتقدم رشد اقتصادی در این حد نخواهد بود ولی در حد 4 تا 5 درصد رشد را در سال 95 خواهیم داشت.

***

محمود نجفی سهی:

میزان رشد اقتصادی دنیا بر ایران بی‌تأثیر است

محمود نجفی سهی، عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی سمنان و مدیرعامل شرکت مجانس معتقد است کشورمان از کاهش رشد اقتصادی دنیا تأثیر نمی‌گیرد، به دلیل اینکه ما در کشورمان حتی برای یک تا 2درصد رشد اقتصادی هم برنامه‌ریزی نکرده‌ایم.

پیش‌بینی اخیر سازمان تجارت جهانی حاکی از آن است که در سال جاری میلادی روند رشد اقتصادی در جهان رو به کاهش خواهد بود. به نظر شما با توجه به این موضوع که کشورمان در شرایط پساتحریم قرار دارد، این موضوع می‌تواند تأثیری بر اقتصاد ایران داشته باشد؟

به اعتقاد من موضوع اصلی و اساسی این است که چه در دنیا کاهش رشد اقتصادی اتفاق بیفتد و چه این موضوع رخ ندهد، در کشورمان رشد اقتصادی قابل توجهی به وقوع نخواهد پیوست. دلیل این موضوع آن است که باوجود آغاز سال جدید، عملاً هنوز دولت حرکت و اقدامی را انجام نداده است و اگر با این رویه پیش برود، سال 95 را هم برای رشد اقتصادی از دست داده‌ایم.

این در حالی است که تا آغاز به کار مجلس دهم هم عملاً سه ماه از سال گذشته است. موضوع قابل توجه این است که باوجود گذشت چند ماه از آغاز اجرای برجام، تولید به حرکت درنیامده است و اقدامی هم انجام نشده که بخش تولید حرکت کند. قاعدتاً اگر قرار باشد اقدامی در زمینه حل مشکلات و معضلات بخش تولید انجام شود، کار زمان‌بری خواهد بود.

بنابراین اعتقاد شما این است که کاهش رشد اقتصادی دنیا تأثیری بر رشد اقتصادی کشورمان نخواهد داشت؟

بله، اعتقاد من این است که کشورمان از این موضوع تأثیر نمی‌گیرد، به دلیل اینکه خودمان مشکل داریم و ما در کشورمان حتی برای یک تا 2درصد رشد اقتصادی هم برنامه‌ریزی نکرده‌ایم. کاهش رشد اقتصادی در کشور ما ارتباطی با سیستم جهانی ندارد که تأثیری در کار ما بگذارد. این در حالی است که مباحثی که اخیراً در مورد برجام و اجرای آن پیش آمده موضوعات و حرکات ایجاد شده را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

پس به زعم شما باوجود پیش‌بینی‌هایی که دولتمردان و برخی فعالان اقتصادی می‌کنند، امسال در داخل کشورمان شاهد رشد اقتصادی نخواهیم بود؟

نمی دانم آن دسته از فعالان اقتصادی که در مورد رشد اقتصادی اظهار نظر می‌کنند، چه دیده‌اند و چه استدلالی دارند که چنین اظهارنظری می‌کنند. من به‌عنوان یک فعال اقتصادی نشانه‌ای از رشد اقتصادی مشاهده نمی‌کنم.

شاید اگر پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی را با جدیت بیشتری دنبال کنیم، نتایج بهتری را برای اقتصاد ما داشته باشد. به عقیده شما در شرایطی که کاهش رشد اقتصادی در انتظار جهان است، الحاق کشورمان به این سازمان منطقی است؟

به اعتقاد من در حال حاضر پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی اصلاً به مصلحت نیست، زیرا علاوه بر اتفاقاتی که در سطح جهان به وقوع می‌پیوندد، زیرساخت‌ها آماده نیست و اگر درهای کشور را باز کنیم در کوتاه‌مدت تولید داخلی از بین خواهد رفت، به این دلیل که شرایط رقابتی نیست. اگر شرایط رقابتی شود و مشکلات موجود در بخش تولید حل شده و وضعیت زندگی مردم مناسب شود، می‌توانیم درهای کشور را باز کنیم. در غیر‌این صورت هر کاری که در این زمینه انجام شود، به ضرر است.

***

احمد اثنی‌عشری:

قدرت چانه‌زنی ایران افزایش می‌یابد

احمد اثنی‌عشری، عضو هیأت رئیسه انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی و مدیرعامل شرکت بهسو صنعت معتقد است کاهش رشد اقتصادی در جهان می‌تواند یک فرصت برای کشورمان باشد، زیرا قدرت چانه‌زنی ایران را افزایش می‌دهد و ما می‌توانیم در واردات تکنولوژی و کالاهای صنعتی و نیز مبادلات اقتصادی و سرمایه‌گذاری‌ها، هزینه کمتری را بپردازیم. 

پیش‌بینی سازمان تجارت جهانی نشان می‌دهد در سال جاری میلادی شاهد کاهش نرخ رشد اقتصادی در جهان خواهیم بود؛ به نظر شما دلایل این موضوع چیست؟

کاهش رشد اقتصادی چین و تبدیل تدریجی این کشور از یک اقتصاد صادرات‌محور به یک اقتصاد مصرفی، رکود حاکم بر اقتصاد اروپا، تحریم‌های اقتصادی روسیه، افزایش عرضه نفت و کاهش قدرت خرید در کشورهای صادرکننده نفت، مهاجرت به اروپا، حملات تروریستی داعش و ناامنی در صنعت گردشگری می‌تواند از دلایل کاهش نرخ رشد اقتصادی در این کشورها باشد.

به زعم شما کاهش نرخ رشد اقتصادی در جهان چه تأثیری بر اقتصاد ایران دارد و کشورمان به چه میزان می‌تواند از این موضوع تأثیر بگیرد؟

به نظر من کاهش رشد اقتصادی در جهان می‌تواند یک فرصت برای کشورمان باشد، زیرا قدرت چانه‌زنی ما را افزایش می‌دهد و می‌توانیم در واردات تکنولوژی و کالاهای صنعتی و نیز مبادلات اقتصادی و سرمایه‌گذاری‌ها، قیمت و هزینه کمتری را بپردازیم.

در شرایط پساتحریم با توجه به نیاز کشورهای صنعتی و پیشرفته، تحریم‌های کشورهای اروپایی و آسیایی کمتر خواهد شد و تعامل فی‌مابین ساده‌تر می‌شود. هر چند در داخل کشور باید سعی کنیم با تبلیغات ایران‌هراسی کشورهای غربی مقابله کنیم و بهانه به دست بدخواهان کشور ندهیم. تلاش‌های دولت‌ یازدهم برای آشتی با دنیا و اصلاح و بهبود روابط کشورمان با جهان ستودنی است و باید حمایت ملی در حد اعلا از این اقدامات به عمل بیاید.

کاهش رشد اقتصادی جهان چه تأثیری بر تعامل سایر کشورها با ایران به‌ویژه در شرایط پساتحریم خواهد داشت؟

بنده اعتقاد دارم کاهش رشد اقتصادی جهان تأثیر منفی در رشد اقتصادی کشورمان نخواهد داشت و در صورت اصلاح و افزایش قیمت نفت کشورمان وضعیت اقتصادی مناسب‌تری را شاهد خواهد بود. هر چند که همچنان با میانگین رشد اقتصادی جهانی فاصله خواهیم داشت که آن هم به علت فرسوده شدن زیرساخت‌های تکنولوژیکی بنگاه‌های اقتصادی است.

متقاعد ساختن غول‌های بزرگ اقتصادی و سر یک میز نشاندن آنها امری دشوار است و شرایطی که با کمک دولت با شجاعت و تدبیر فراهم‌شده بسیار عالی است و نباید این توفیق را نادیده‌ گرفت. اینکه ایران در میز مذاکره برابر تمام غول‌های اقتصادی و سیاسی بتواند از منافع حقه خود دفاع و از بدتر شدن شرایط تحریم‌ها و احیاناً آغاز یک جنگ پیشگیری و با مذاکرات چالشی و فرسایشی حقوق کشور را حفظ و ایران‌هراسی را به ایران دوستی تبدیل کند، کار بزرگی است.

ارتباط با نویسنده: elmira.akrami@gmail.com