اروپایی‌ها به امید روزهای روشن آینده

تنها چند ساعت پس از لغو تحریم‌ها از اقتصاد ایران، کشورهای اروپایی در صدد سرعت بخشیدن به بازگشت به بازار ایران برآمدند. میزان بالای هیجان سرمایه‌گذاران و سطح گسترده اقتصاد ایران سبب شده ‌است تا برخی کارشناسان شرایط کنونی را با بازگشایی بازارهای بلوک شرقی بعد از سقوط کمونیسم مقایسه کنند. تهران اعلام کرده‌است که خواهان خرید 114 هواپیمای ایرباس است و شرکت نفت ملی ایران گفته است که میزان تولید نفت را یک میلیون بشکه در روز یعنی چیزی حدود 33 درصد افزایش می‌دهد.

در این میان سران اروپایی که در شرایط نابسامان اقتصادی به دنبال خبری خوش (هرچند کوچک) هستند، سعی دارند تا از شرایط موجود نهایت استفاده را ببرند. برخلاف اروپا، شرکت‌های آمریکایی هنوز به واسطه وجود برخی تحریم‌ها از تجارت با ایران منع هستند. در حال حاضر تعداد محدودی از شرکت‌های آمریکایی به‌صورت آشکار به دنبال تحقیق در مورد شرایط تجارت با ایران هستند.

با برداشته شدن تحریم‌ها در روز یکشنبه، مقامات اروپایی اعلام کردند که شرکت‌های‌شان به‌زودی از لغو تحریم‌ها سود خواهند برد. کشور روسیه که یک بازیگر مهم در به نتیجه رسیدن توافق هسته‌ای ایران و قدرت‌های بزرگ جهانی بوده‌است هم امید دارد تا لغو تحریم‌ها برایش سودآور باشد. هر دو کشور ایران و روسیه اعلام کرده‌اند که در پی تصویب قانون منع اخذ روادید گردشگری بین دو کشور هستند و روسیه درصدد است تا میزان واردات محصولات گوشتی خود را از ایران افزایش دهد. به‌خصوص پس از آنکه مسکو اواخر سال 2015 بیشتر واردات غذایی خود از ترکیه را قطع کرد.

با این حال نباید فراموش کرد که روسیه نیز از افزایش تولید نفت ایران متضرر خواهد شد. نیمی از درآمد دولت روسیه مربوط به فروش نفت و گاز طبیعی است. حدود سه هفته پیش از سال میلادی جدید، مسکو تصمیم گرفت تا بودجه فدرال را به دلیل افت قیمت انرژی کاهش دهد. در اروپا، مقامات دولتی مشغول گفت‌وگو در مورد فواید بازگشت ایران به بازارهای بین‌المللی و بازشدن درب اقتصاد این کشور هستند. فیلیپ هاموند، نخست‌وزیر انگلستان گفته ‌است: «امیدوارم تجار انگلیسی از شرایط جدیدی که بر اثر لغو تحریم‌های ایران ایجاد شده استفاده کنند.» وی همچنین افزوده ‌است: «آینده به اندازه‌ نتیجه‌ای که امروز به دست آورده‌ایم مهم است.»

هفته گذشته گرهارد شرودر، صدراعظم پیشین آلمان در سفری به تهران به گفت‌وگو در مورد شرایط تجاری پرداخت. وزیر بازرگانی جمهوری چک هم به تازگی با مقامات ایرانی در مورد همکاری شرکت‌های برقی به مذاکره نشست. مقامات اروپایی دیگری نیز در طول ماه‌های گذشته به ایران سفر کرده‌اند تا در مورد فرصت‌های اقتصادی، تجاری موجود رایزنی‌هایی را انجام دهند.

اما با این حال هنوز مشخص نیست که چقدر زمان می‌برد تا ذوق و شوق بر سر پتانسیل‌های اقتصادی ایران به‌صورت بالفعل دربیاید. با وجود آنکه تحریم‌های مربوط به فعالیت‌های هسته‌ای ایران لغو شده‌اند اما هنوز برخی تحریم‌های اعمال شده از سوی آمریکا بر جای خود باقی هستند. برجا ماندن این تحریم‌ها سبب شده‌است تا بسیاری از شرکت‌های بزرگ اروپایی از ترس شکستن قوانین آمریکا به موضوع سرمایه‌گذاری در ایران با شک و ابهام نگاه کنند. اعلام تحریم‌های جدید از سوی دولت آمریکا در روز یکشنبه علیه 11 شخص و شرکت ایرانی به دلیل مربوط بودن‌شان به فعالیت‌های اخیر موشکی ایران، بر این نگرانی‌ها افزوده ‌است.

براساس گفته برخی تحلیلگران و نمایندگان صنعتی، از دیگر دلایل تعلل شرکت‌های اروپایی نگرانی آنها از انتخابات ریاست جمهوری‌ آمریکا و بر سر کار آمدن رئیس‌جمهور جدیدی است که موافق توافق هسته‌ای ایران نباشد. با آنکه بسیاری از شرکت‌های اروپایی منتظر برداشته شدن تحریم‌ها و همکاری اقتصادی با ایران بوده‌اند اما به نظر می‌رسد شرکت‌های بزرگ اروپایی تا قبل از آنکه تکلیف تحریم‌های باقی‌مانده و نحوه ارتباط آنها با همکاری اقتصادی با ایران مشخص‌تر نشود دست به سرمایه‌گذاری بزرگی در این کشور نزنند و این شاید ماه‌ها به طول بینجامد. بنابراین در حال حاضر بسیاری از شرکت‌های بزرگ اروپایی جانب احتیاط را در پیش گرفته‌اند. اما شرکت‌های کوچک از همان روز یکشنبه در تلاش بوده‌اند تا راه خود را به بازار ایران باز کنند.

رالف اشمیرر، مدیر یک شرکت فشارسنج آلمانی روز یکشنبه گفته بود: «سوال‌های زیادی است که فردا باید به دنبال جواب آن باشم. مثلا اینکه از بانک خودم و سایر بانک‌ها در هامبورگ پرس‌و جو کنم و اگر شرایط برای تجارت با ایران مهیا باشد، فرصت‌های زیادی در آن وجود خواهد داشت.» اشمیر می‌گوید شرکت وی حدود یک‌پنجم فعالیت اقتصادی‌اش را تا پنج سال پیش و قبل از اعمال تحریم‌ها در ایران انجام می‌داده ‌است. وی از پنج سال گذشته به‌عنوان «زمان تاریک» یاد می‌کند و می‌گوید به امید روزهای روشن آینده است.

منبع: واشنگتن پست