ادبیات انرژی در جهان تغییر کرده

سیاست این روزهای کشورهای صاحب انرژی‌های فسیلی حول محور امنیت و توسعه می‌چرخد، اگر تا دهه‌های گذشته ذخایر بزرگ نفت در جهان مایه بهره‌کشی از برخی کشورها بود امروز کشورهای صاحب انرژی‌های فسیلی بحث‌هایی همچون صلح، امنیت، توسعه پایدار و حفاظت از محیط‌زیست را از نخستین اهداف خود معرفی می‌کنند.سومین اجلاس کشورهای صادر‌کننده گاز طبیعی ‌«‌جی‌ای‌سی‌اف‌»‌ هم با هدف ایجاد امنیت و ثبات در منطقه برگزار شد تا کشورهای صادر‌کننده گاز علاوه بر چگونگی همکاری با یکدیگر بر تنش‌زدایی از منطقه نیز تأکید کنند. این روزها انرژی می‌تواند سلاح مؤثری برای مقابله با درگیری و خشونت در جهان باشد.

اگرچه فرقه‌گرایی در جهان مهم‌ترین عامل خشونت به شمار می‌رود اما دسترسی مردم به حداقل شرایط رفاهی برای زندگی می‌تواند از ایجاد و تقویت موج خشونت منجر به ایجاد عدم امنیت کاسته و به مردم سراسر جهان شرایط حداقلی برای زندگی را اهدا کند تا از این طریق از ایجاد مشکلات جدید در زندگی‌ها کاسته شده و چهره کریه فقر اندکی به عقب رانده شود. اگر گاز را به‌عنوان رقیب جدی نفت به حساب بیاوریم و از سوی دیگر امتیاز سوخت پاک را هم برای گاز قائل شویم راهی نمی‌ماند جز اینکه بپذیریم در سال‌های آینده گاز اصلی‌ترین انرژی مصرفی و محور توسعه در جهان به شمار خواهد رفت.ایران صاحب دومین ذخیره گازی در جهان است و با توجه به این دو گزینه آینده روشن اما دشواری را پیش‌رو خواهد داشت.

اگرچه ایران بازیگری کهنه‌کار در صحنه انرژی جهان به حساب می‌آید و بیش از یک قرن از استخراج نخستین بشکه‌های نفت در این کشور سپری شده اما هیچ‌وقت نتوانسته بازیگری تعیین‌کننده در بازی انرژی جهان باشد. بازی در نقش منفی حوزه انرژی در سال‌های تحریم از ایران چهره‌ای نابازیگر و نابلد که توانایی تسلط بر نقش مهم خویش را ندارد به جهانیان نشان داد. حالا وقت آن رسیده که با گام‌هایی حساب شده و استوار در بازی گازی جهان نقش بهتری برای خود برگزیند تا شانس بیشتری برای مدیریت ثبات و امنیت در منطقه خاورمیانه داشته باشد. برخلاف آنچه در اذهان عمومی ممکن است شکل بگیرد اجلاس کشورهای صادر‌کننده گاز طبیعی هرگز نخواهد توانست قیمت مشخصی برای گاز تعیین کند یا حتی نقشی شبیه به اوپک نفت در تعیین سهمیه فروش داشته باشد.

این اجلاس حتی توانایی ایفای نقش ناظم برای کشورهای عضو را هم نخواهد داشت بلکه تمامی هم و غم خود را بر ایجاد وفاق، همبستگی، همکاری و درک متقابل کشورهای عضو قرار خواهد داد از همین روست که در بیانیه سومین اجلاس بر ‌‌«تقویت همکاری، هماهنگی و تبادل نظر میان اعضا»‌، ‌‌«تقویت تلاش‌ها برای سرمایه‌گذاری‌های مشترک میان کشورهای عضو»‌، «توسعه گفت‌وگوهای مؤثر و جدید میان کشورهای عضو، کشورهای مصرف‌کننده و دست‌اندرکاران صنعت گاز»‌ و «ارتقا و بسط گفت‌وگوی آزاد و سازنده با واردکنندگان گاز طبیعی‌»‌ تأکید شده و صحبتی از قیمت‌گذاری بر سر محصولات کشورهای متفاوت نیست.ادبیات جدید انرژی در جهان آنقدر تغییر کرده که صحبت‌های کشورهای صاحب ذخایر گازی با دارندگان نفت کاملاً متفاوت است. شاید به این دلیل که منطقه نه به ثروت که به ثبات نیاز دارد.