نیاز جدی به افزایش ایمنی در محورهای مواصلاتی اصلی، برنامه ریزی برای ساخت چندهزار کیلومتر راه آهن جدید و تلاش برای برای باز پس گیری جایگاه از دست رفته ایران در صنعت هوایی منطقه، اگر این طرح ها تا چندماه قبل به رویایی می مانست که محقق شدنش نیاز به تحول جدی در بسیاری از حوزه های اقتصادی و عمرانی داشت، حالا به برنامه ای قابل تحقق تبدیل شده است.
صحبت از نیاز چند ده میلیارد دلاری وزارت راه و شهرسازی برای تکمیل آنچه تاکنون کلنگ خورده و در سایه برجام به اجرای نهایی نزدیک شده است که در صورت دوام شرایط در ماه های آینده می تواند تأثیر حتمی خود را در حمل و نقل کشور بگذارد.
آغاز این فرآیند با حضور پرقدرت طرح های زیرساختی ایران در چشم انداز سرمایه گذاران خارجی کلید خورد. پس از رفت و آمدهای گسترده سرمایه گذاران خارجی به وزارت راه و شهرسازی و از سرگیری مذاکراتی که برای هشت سال متوقف شده بود، ایران همایشی برای معرفی فرصت های سرمایه گذاری خود برگزار و در قالب آن بیش از 100طرح عمرانی را که توان سرمایه گذاری جدید در آن وجود داشت به سرمایه گذاران داخلی و خارجی ارائه کرد.
در طول ماه هایی که از ارائه این طرح ها گذشته، دولت با افزایش تلاش ها برای تسویه بدهی های قبلی خود به پیمانکاران و برنامه ریزی برای شفاف سازی قراردادهای جدید، اعتماد سرمایه گذاران داخلی را بازگردانده و در مذاکره با طرف های خارجی نیز گام هایی مثبت برداشته که به گفته معاون اقتصادی وزارت راه و شهرسازی بخشی از آنها نهایی شده اند و بخشی دیگر می تواند در آینده ای نه چندان دور نهایی شود.
آزادراه ها و بنادر جلوتر از صنعت هوایی
اطلاعات ارائه شده از سوی امیر امینی نشان می دهد، بخش آزادراهی ایران در طول این دوره موفق تر از دیگر بخش ها ظاهر شده است. وی در این رابطه گفته است در این مدت با دو سرمایه گذار ترک و ایتالیایی برای ساخت دو آزادراه به مرحله نهایی قرارداد رسیده ایم. برای ساخت آزادراه همدان- کرمانشاه پیش نویس قرارداد با سرمایه گذاران ایتالیایی نهایی شده است. همچنین برای ساخت آزادراه بازرگان با سرمایه گذاران ترکیه ای قرارداد امضا شد. در کنار راه ها، دریاهای ایران نیز روزهای خوشی را پس از اجرای برجام تجربه کرده اند. امینی اعلام کرده سرمایه گذاران خارجی برای خرید تجهیزات و عملیات زیربنایی بندر شهید رجایی و بندر شهید بهشتی اعلام آمادگی کرده اند و بیش از 10 سرمایه گذار خارجی برای شرکت در مزایده انتخاب اپراتور بندر شهید رجایی اسناد خریده اند.
اگر بنا بر بهبود جایگاه حمل و نقل ایران در تمام شقوق باشد، بنادر و آزادراه ها باید در انتظار نهایی شدن طرح هایی که در حوزه ریلی و هوایی آماده شده باشند؛ بخش هایی که با مذاکرات ماه های گذشته امید زیادی در بین کارشناسان به وجود آورده و حالا در انتظار تکمیل گام های نهایی قرار دارد.
محمد سعیدی، مدیرعامل سابق شرکت ایریکو در گفت وگو با «فرصت امروز» به فرصت های به وجود آمده در افزایش تبادلات فنی با طرف های خارجی پرداخت و گفت: در طول سال های گذشته با توجه به تحریم های گسترده ای که وجود داشته، نیروی انسانی و واحدهای تولیدی داخلی در حوزه های مختلف ریلی پیشرفت قابل توجهی داشته اند و این دستاورد می تواند با ترکیبی جدید با خارجی ها زمینه تحول در صنعت راه آهن ایران را به وجود آورد.
به گفته وی، در حوزه واگن سازی، چند شرکت ایرانی توان خود را به استانداردها نزدیک کرده اند و برای بهبود اوضاع مالی آنها از فضای پسابرجام می توان فاینانس و سرمایه های خارجی جدید تأمین کرد. اگر این موضوع با فناوری ساخت واگن های سریع السیر ترکیب شود، قطعا این بخش از صنعت ریلی برد خواهد کرد. سعیدی از ورود فناوری ساخت ریل و افزایش سرعت ساخت خطوط جدید نیز یاد کرد و افزود: در این شکی وجود ندارد که ریل در حال حاضر به عنوان اصلی ترین اولویت حمل و نقل در بسیاری از کشورهای جهان مطرح است و با توجه به مذاکرات ریلی صورت گرفته برای ورود سرمایه گذاران خارجی به این عرصه امید زیادی وجود دارد با نهایی شدن این مذاکرات اوضاع به شکلی قابل توجه متحول شود.
علی رضا بحیرایی، کارشناس صنعت هوانوردی نیز در گفت وگو با «فرصت امروز» از امیدهای به وجود آمده در این صنعت سخن گفت و توضیح داد: در کنار قراردادهای نهایی که در فرودگاه امام و با حضور دو شرکت فرانسوی و هلندی بسته شده که می تواند مقدمات بهبود جایگاه کشور در این حوزه را فراهم کند، در عرصه ناوگان نیز امیدهایی به وجود آمده تا شرایط تغییر کند.
به گفته وی هرچند ابهام هایی بر سر امکان خرید ایران از ایرباس و بویینگ به وجود آمده اما فضای باز شده به نفع ایران می تواند شرایط را برای آینده تغییر دهد. گزینه هایی چون لیزینگ هواپیما یا خرید هواپیما از دیگر سازندگان مطرح است که می تواند روی میز قرار گیرد. صنعت هوانوردی در مسیر توسعه حمل و نقل اهمیت بسیار بالایی دارد و در صورتی که از فضای پسا برجام استفاده شود، می توان به آینده امید داشت.
هرچند در شش ماهی که از زمان اجرای برجام گذشته، نمی توان انتظار داشت تحولی جدی در عرصه های زیربنایی رخ دهد اما نهایی شدن قراردادها در برخی بخش ها و امید به شکل گیری توافقات جدید، افقی روشن را پیش روی حمل و نقل ایران قرار داده است؛ امیدی که برجام آن را به وجود آورده و در سال های آینده در اقتصاد ایران میوه خواهد داد.
ارتباط با نویسنده : j.hashemi1992@gmail.com