آگهی‌های تبلیغاتی تلفنی نقض آشکار حریم خصوصی شهروندان

تصور کنید در حال مکالمه مهمی با تلفن منزل‌تان هستید و البته در همین هنگام، منتظر و نگران یکی از عزیزان‌تان که در بیرون از منزل بوده و شما امکان تماس با وی را ندارید.

در همین زمان، بوق‌های ممتد به شما گوشزد می‌کند که فرد سومی در انتظار مکالمه است و شما به نیت آنکه شخص سوم، همان عضو خانواده است که منتظرش بودید، مکالمه خود را قطع کرده و پشت خطی را پاسخ می‌دهید، ولی با کمال تعجب با صدای خانمی روبه رو می‌شوید که در حال معرفی یک دوره آموزشی یا کالایی خاص است و بدتر آنکه همه تلاش شما برای قطع تماس به جایی نمی‌رسد.

این نوع تبلیغات، یعنی فرستادن پیام صوتی بر تلفن منازل، موضوعی است که به تازگی در حال گسترش است ولی موضوع فرستادن پیام‌های تبلیغاتی روی تلفن‌های همراه، مشکلی است که مدت‌هاست کاربران را رنج می‌دهد.

هر چند این شیوه تبلیغات در دنیا سال‌هاست رواج دارد اما عموما پیرو قاعده و قانون خاص خود بوده و تخطی از این قوانین، هزینه‌های هنگفتی برای متخلفین در پی دارد و متاسفانه این موضوع به هیچ وجه در کشور ما برای عاملین آن جریمه‌ای به همراه ندارد.

هرچند به دنبال اعتراض دارندگان تلفن همراه مبنی بر فرستادن پیام‌های تبلیغاتی، شرکت‌های خدمات‌دهنده خطوط همراه، اعلام کرده‌اند که دارندگان تلفن همراه می‌توانند با تماس با این شرکت، تقاضای لغو فرستادن این پیام‌ها را داشته باشند، ولی اظهارات دارندگان تلفن همراه نشان می‌دهد که حتی پس از این کار نیز پیام‌های تبلیغاتی برای تلفن‌های آنها فرستاده می‌شود؛ البته این خود جای پرسش دارد که قاعدتا باید شرکت یاد شده اعلام کند کسانی که مایل به دریافت این پیام‌ها هستند، باید موضوع را اطلاع دهند نه اینکه برای نفرستادن تماس بگیرند، زیرا منطقا اصل بر این است که نباید چنین پیام‌هایی فرستاده شود و این حق مشترکان خطوط تلفن همراه است که با مزاحمتی به نام پیام‌های تبلیغاتی روبه رو نباشند، نه اینکه بخواهند چنین پیام‌هایی ارسال نشود.

این پیام‌ها می‌تواند مصداق مزاحمت و مشمول ماده 641 قانون مجازات اسلامی باشد.

بنا بر این ماده، «هر گاه كسی به وسیله تلفن یا دستگاه‌های مخابراتی برای اشخاص ایجاد مزاحمت کند، علاوه بر اجرای مقررات خاص شركت مخابرات، مرتكب به حبس یک تا شش ماه محكوم خواهد شد.»

اکنون مشخص نیست که آیا دستگاه‌های نظارتی و قضایی در برابر تکرار چنین اقداماتی ـ چه به وسیله تلفن همراه یا با تلفن‌های ثابت خانگی ـ از حقوق شهروندان حمایت می‌کنند یا نه؟

به هر صورت، اینکه شرکت‌هایی بدون درخواست قبلی دارندگان تلفن ثابت یا همراه، اقدام به فرستادن چنین تبلیغاتی و در نتیجه شکستن حریم خصوصی افراد می‌کنند، خود نوعی تخلف است و به نظر می‌رسد به سبب نقض حریم خصوصی و حقوق شهروندی حتی مدعی‌العموم نیز می‌تواند ورود کند.

همچنین باید از شرکت‌های خدمات‌دهنده خطوط همراه و همچنین شرکت مخابرات که مسئولیت خطوط ثابت را دارد، پرسیده شود که چرا شما پیش از گرفتن اجازه از شهروندان، این امکان را برای شرکت‌های تبلیغاتی فراهم می‌کنید؟

آیا بهتر نیست، نخست با تماس یا فرستادن پیغام، رضایت آنها را گرفته و ثبت کنید و سپس چنین کاری انجام دهید؟

آیا هنگامی که اجازه این کار را صادر کردید، بخش حقوقی شما، خلاف قانون بودن این کار را گوشزد نکرده بود؟

انتظار می‌رود شرکت‌های یاد شده، خود زودتر از هر نهاد دیگری دست به کار شده و نسبت به ساماندهی چنین تبلیغاتی، با جلب رضایت مشترکان اقدام کنند تا اینکه بخواهند منتظر اقدامات حقوقی شهروندان باشند.

همچنین باید تاکید کنیم که اگر شرکت‌های تبلیغاتی بدون هماهنگی با مخابرات چنین تبلیغاتی را می‌فرستند، جا دارد مخابرات و شرکت‌های خدمات‌دهنده خطوط همراه، با اعلام عمومی نحوه رسیدگی به چنین تخلفاتی ، شیوه اقدام از سوی شهروندان را نیز اعلام کنند.

کارشناس حقوق