رقابت شدید ریسک پذیری را افزایش می دهد

رقابت شدید بر سر برتری نهایی در هر موضوعی باعث تلاش مضاعف طرفین و ریسک پذیری آنها شده و در نهایت به رشد بیشتر می انجامد.

در اصطلاح انگلیسی کلمه Rivalry به معنای رقابت دو نفر، گروه، شرکت یا هر موجودیت دیگری بر سر برتری در یک موضوع خاص است که عموما عملکرد هر یک از طرفین با توجه به عملکرد دیگری شکل می گیرد. این سبک از رقابت در دنیای اطراف ما از ورزش، کسب وکار، آموزش و هر زمینه رقابتی دیگر دیده می شود. این نوع از رقابت می تواند بین افراد (استیو جابز و بیل گیتس، راجر فدرر و رافائل نادال، رونالدو و مسی)، بین شرکت ها (فورد و جنرال موتورز، اپل و سامسونگ) یا حتی بین دولت ها و ملت ها باشد.

داستان ها و مقالات گوناگونی در مورد این نوع رقابت وجود دارد و مزایای آن را از افزایش انگیزه طرفین تا عملکرد بهتر برشمرده است. به عنوان مثال رقابت بین مسی و رونالدو در لالیگای اسپانیا آنها را به برترین بازیکنان تاریخ فوتبال بدل کرده است. در مثالی دیگر رقابت بین اینتل و ای ام دی باعث ایجاد نوآوری های جدیدی در صنعت کامپیوتر و پردازنده ها شده است.

مطلب مرتبط: تأثیر رقابت در کسب و کار

محققان دانشگاه هاروارد در چند سال گذشته تحقیقاتی برای پی بردن به راز خاص بودن این نوع از رقابت انجام داده اند. آنها به دنبال چگونگی تاثیر رقابت بر رفتارهای انسانی و حتی مدیریت سازمان ها بوده اند. تحقیقات قبلی این دانشگاه نشان داده که رقابت باعث افزایش بازدهی می شود. عامل محرک این مورد نیز شباهت طرفین درگیر در عملکرد، رقابت دائمی و تصمیم گیری های نزدیک به هم برای بهبود عملکرد بوده است. تحقیقات اخیر به دنبال تاثیر رقابت بر فرآیند تصمیم گیری و ریسک پذیری شرکت ها و افراد بوده است. در تعریف ساده، محققان به دنبال چگونگی و چرایی تاثیر احساس رقابت بر گرایش به ریسک پذیری بوده اند.

در بخش اول تحقیقات، لیگ راگبی آمریکا با نام NFL مورد بررسی قرار گرفته است. در این مسابقات، حساسیت بالایی وجود داشته و حجم بالایی از سرمایه گذاری روی تیم ها و مسابقات انجام می شود. در این بین تصمیمات مربی ها و بازیکنان تاثیرات مهمی روی نتایج دارد. محققان تصمیمات حین بازی بازیکنان و مربیان را در زمینه ریسک پذیری در زمان رقابت با رقیب اصلی مورد بررسی قرار داده اند.

تحقیقات این دانشمندان روی ۹ سال مسابقات لیگ NFL و بازی های آن انجام شد. آنها رقابت ها را از لحاظ امتیازات ریسکی بررسی کردند. در راگبی تیم ها می توانند استراتژی خود را روی حرکت ریسکی با شانس امتیاز بالا و البته شکست بالا برنامه ریزی کنند یا استراتژی عادی با امتیاز عادی را انتخاب کنند. در هر حال نتایج نشان داد در زمان رقابت با رقبای اصلی، انتخاب های ریسکی تیم ها افزایش داشته است.

در آزمایشی دیگر، چرایی ریسک پذیری رقبا در این نوع از رقابت بررسی شد. در این آزمایش دانشجویان یک دانشگاه در یک بازی کارتی ریسکی شرکت کردند. آنها با رقبایی تصادفی بازی کردند که از میان گروه محققان انتخاب می شدند. محققان با پوشیدن لباس های مبدل خود را به شکل رقبای سنتی این دانشجویان در می آوردند. در این میان برخی دانشجویان با رقبای سنتی و برخی با هم دانشگاهی های خود بازی می کردند. در نهایت باز هم ریسک پذیری دانشجویان در برابر رقبا بیشتر بود.

در این آزمایش چرایی ریسک پذیری بیشتر نیز بررسی شد. ابتدا برانگیختگی فیزیولوژی شرکت کنندگان با آزمایش ضربان قلب آنها بررسی شد و نتیجه، افزایش ضربان پیش از شروع رقابت با رقیب سنتی را نشان داد.

در بخش دیگر تحقیقات، شرکت کنندگان پس از رقابت مورد بررسی قرار گرفتند تا طرز تفکر آنها بعد از رقابت مشخص شود. در این بخش، تفکر افراد از بین دو حالت بررسی شد. حالت اول ذهنیت رو به پیشرفت بود. نتایج علمی این ذهنیت را مرتبط با ریسک پذیری و تمرکز فرد بر رسیدن به نتایج ایده آل می داند. حالت دوم ذهنیت متمرکز بر پیشگیری بود. این ذهنیت با تمرکز روی جلوگیری از شکست و نتایج منفی عمل می کند. در نهایت نتایج نشان داد که ذهنیت متمرکز بر پیشرفت در زمان رقابت سنگین، غالب است. در نتیجه ریسک پذیری نیز بیشتر بوده است. نتایج کلی تحقیقات نشان داد که رقابت با رقبای سنتی، هم از لحاظ فیزیولوژی و هم ذهنی، افراد را به ریسک پذیری بیشتر تشویق می کند.

نتایج تحقیقات دانشگاه هاروارد نکات مفیدی را برای افراد و سازمان ها در پی دارد. نکته اول اینکه ریسک پذیری در ذات خوب یا بد نیست و به موقعیت و زمینه موجود بستگی دارد. در صنایعی که آزمایش، نوآوری، حرکات شجاعانه و تفکر خارج از محدوده ارزش دارد (مانند فناوری)، مدیران می توانند از رقابت شدید برای افزایش ریسک پذیری در سازمان استفاده کنند. این کار را می توان با تمرکز روی رقبای سازمانی یا به جریان انداختن رقابت داخلی در میان کارمندان انجام داد.

در مقابل برخی شغل های سنتی مانند حسابداری نیاز به خروجی های کم ریسک و با پایداری بالا دارند. در این زمینه ها مدیران باید تاثیر رقابت را در تصمیمات خودشان و کارمندان به حداقل برسانند. در واقع مدیران باید ابتدا محدوده مجاز ریسک پذیری در سازمان را مشخص کرده و سپس راه هایی برای افزایش یا کاهش رقابت و در نتیجه به تعادل رساندن ریسک ها بیابند. به علاوه باید مراقب پیامدهای فیزیک و سلامتی ریسک و رقابت طولانی مدت نیز باشیم.

مطلب مرتبط: قوانین ساده برای پیروزی در رقابت ها

در دنیای کسب و کار تصمیم به رقابت کردن، ریسک کردن یا عملکرد عادی، همه رفتارها و تصمیمات را تحت تاثیر قرار می دهد. این تصمیمات استراتژی شرکت ها، بازاریابی، تحقیق و توسعه و حتی تصمیمات سرمایه گذاری شخصی را تحت تاثیر قرار می دهند. نتایج تحقیقات بیان شده نشان می دهد علاوه بر شخص تصمیم گیرنده و تصمیم اتخاذشده در سازمان، رقابت های سنتی تاثیر عمیقی روی فرآیند تصمیم گیری دارند.