با انحصاری بودن تلگرام چه کنیم؟

اگر چه این روزها کمتر حرف از فیلترینگ یا مسدود شدن تلگرام می شود، اما به دلیل تجربه های پشت سرگذاشته، اختلال سراسری این پیام رسان در ابتدا ذهن ها را به سمت فیلتر دوباره می برد و نگرانی ایجاد می کند؛ شاید چون هنوز هم فضای انحصاری بر تلگرام حاکم است و همچنان پاسخگویی به بیشتر نیازهای کاربران را به دوش می کشد.

به گزارش ایسنا، تلگرام روز دوشنبه برای مدتی دچار اختلال شد؛ اتفاقی که در یک ماه برای دومین بار رخ می داد؛ برای چند ثانیه وای فای و دیتایی به تلگرام وصل نمی شود، اما مابقی فعالیت های اینترنتی مشکلی ندارند، با روشن کردن فیلترشکن هم تلگرام همچنان باز نمی شود؛ خبر در رسانه ها از توییتر تلگرام می آید که اختلال سراسری در این پیام رسان ایجاد شده و کاربران را به صبوری دعوت می کند. بعد از چند دقیقه توییتر تلگرام نوید رفع اختلال را می دهد و همه چیز به حالت عادی برمی گردد. اما این سوال هم مطرح شد که در این چند دقیقه که تلگرام قطع بود، کسب و کار ها چه اندازه نگران شدند و فعالیت های عادی مردم چقدر مختل شد؟

تلگرام از همان زمان که به صورت جدی وارد عرصه پیام رسانی شد، با خطر فیلترینگ از طرف مسوولان داخلی مواجه بود، اما همواره یکی از وعده های دولت باز گذاشتن فضای مجازی بود؛ بدین ترتیب که لازم نیست کاربران اینترنتی و شبکه های اجتماعی ترسی از فیلتر شدن شبکه های اجتماعی و پیام رسان ها به خود راه دهند و شاید همین مواضع بود که تاکنون مانع از اضافه شدن پیام رسان ها و شبکه های اجتماعی جدید به لیست فیلترینگ شده است.

با وجود این، در روزهایی که به دلیل برخی ناآرامی ها، تلگرام برای مدت کوتاهی مسدود شده بود، تقریبا به نوعی برخی فعالیت ها از این مسدودیت متاثر شدند. کسب وکارها از ضررهای میلیونی خبر دادند، شغل هایی که به صورت مستقیم و غیرمستقیم به تلگرام وابسته بودند، متضرر شدند و کمترین مشکلی که ایجاد شده بود، قطع ارتباط در فضاهای خانوادگی و دوستانه بود! همه این مسائل هم به دلیل فضای انحصاری تلگرام بود، پیام رسانی که برای ما ایرانیان به وسیله ای جایگزین رسانه، تسهیل کننده کسب و کار و تقریبا همه کاره تبدیل شده است.

اما وزیر ارتباطات درباره این فضای انحصاری ایجادشده می گوید: «از همان ابتدای شکل گیری این سرویس های داخلی و خارجی، نگاهی وجود داشته که نسبت به مفهوم به اشتراک گذاری و استفاده از این ظرفیت ها مخالف بود. ماحصل این نگاه دوقطبی این بوده که یک پیام رسان خارجی (تلگرام) در دولت یازدهم وارد عرصه شود که دسترسی به آن محدود نشده و این فضا انحصاری شده است؛ به طوریکه کاربرد به اشتراک گذاری ویدیو، کاربرد رسانه، کاربرد گروه های مرجع و مجموعه ای از این نیازمندی ها در این پیام رسان وجود دارد؛ بنابراین کوچ مردم از این شبکه اجتماعی به هر جای دیگر کار ساده ای نیست.» او همچنین یکی از دلایل فضای انحصاری ایجادشده توسط تلگرام را بستن دست و پای داخلی ها می داند.

از طرفی به گفته آذری جهرمی، اینکه یک پیام رسان خارجی تمامی زیرساخت های فناوری اطلاعات ما را از آن خود کند، نه از دید فناوری، نه امنیتی و نه حکمرانی صحیح نیست. زیرا ممکن است این پیام رسان به هر دلیلی از دسترس خارج شود؛ چه مسدود شدن آن از طرف مسوولان داخلی و چه اتفاقاتی مشابه اختلال ایجادشده در تلگرام که در یک ماه گذشته دو بار رخ داد و هیچ تضمینی نیست که این اتفاق دیگر رخ ندهد و یا دفعات بعدی هم زمان اختلال کوتاه باشد. بنابراین اصلا منطقی نیست که یک پیام رسان خارجی زیرساخت اشتغال ما باشد، زیرا این شرایط پایدار نیست و امنیت شغلی و اقتصادی ما زیر سوال می رود.

البته همان زمان که پیام رسان تلگرام از داخل مسدود شد، پیام رسان های داخلی که بخواهند جایگزین تلگرام شوند هم معرفی شدند؛ اما یا با استقبال از طرف کاربران مواجه نشدند و یا نتوانستند از پس هجوم کاربران برآیند و با کندی روبه رو بودند و همین موضوع باعث شد اگر حتی برخی افراد به کلیشه های عدم اطمینان به پیام رسان داخلی اعتقادی نداشتند، ضعف فنی این پیام رسان ها، آنها را از نمونه های مشابه داخلی مایوس کند.

در نهایت، اگر چه اکنون پیام رسان تلگرام با بیشترین تعداد کاربر در ایران، از نظر فنی و کاربری دچار مشکل نیست، اما بهتر است پیش از اینکه از طرف داخل دسترسی به تلگرام محدود شود، این شرکت برای مدت طولانی دچار اختلال سراسری شود و یا هر اتفاق دیگری که ممکن است کار را برای کسانی که به تلگرام وابسته هستند سخت کند، فکری جدی برای این انحصار تلگرامی کرد.