فرهنگ برنامه ریزی مشترك ذهنی، تعریف شده است. این برنامه ریزی ذهنی پاسخ افراد را به محیط زندگیشان مشروط می كند. همچنین در برنامه ریزی ذهنی معرف نحوه واكنش افراد به محیط است.
در چارچوب مطالعات هافستده تقسیم بندی فرهنگ های سازمانی بدین شکل می باشد:
• فرهنگ ریسک پذیر در مقابل فرهنگ محافظه کار
• فرهنگ لطیف در مقابل فرهنگ خشن
• فرهنگ فردگرا در مقابل فرهنگ جمع گرا
• فرهنگ قدرت پذیر در مقابل فرهنگ قدرت ستیز
هفستده چهار شاخص عمده را مبنای اندازه گیری فرهنگ به شرح شرح زیر قرار داده است :
1 - فاصله قدرت ( Power Distance )
2- پرهیز از ناشناخته ها ( Uncertainty Avoidance )
3- فردگرائی ( در مقابل جمع گرائی )( Individualism )
4- مردنمائی ( Muscularity )
بر مبنای پژوهش هوفستده ، ایران در مطالعه فرهنگ 56 کشور از لحاظ چهار شاخص فرهنگی مدل هوفستده دارای وضعیتی در شرایط زیر است :
1 در هر محور فرد مدار و فاصله قدرت در حد بالائی نسبت به سایر كشورهاست .
2 در هر محور پرهیز از ریسك در حد بالا قرار دارد .
3 در حوزه مرد مآبی و زن مآبی نیز در حد متوسط واقع شده است .
انواع فرهنگ های سازمانی
ویژگی های فرهنگ وظیفه مدار (نقش مدار)
1 .سازمان به شكل هرمی
2 .سلسله مراتب اداری و امتیازات اداری
3 .یك ابزار عقلایی محدود جهت رسیدن به اهداف مشخص در جایی كه افراد به نقش پاسخ می دهند
4 .فرهنگی است كه بر انطباق انتظارات تأكید می نماید
5 .اجرای كامل قوانین
ویژگیهای فرهنگ قدرت مدار
1 .بعضی صاحب قدرت و دیگران تابع هستند
2 . زیردستان تسلیم هستند
3 .كنترل از طریق جهت دادن و نظارت انجام می شود
4 . تسلط بر افراد
5 . منشا كنترل قدرت است
6 .ساختار تخصص گرایی سنتی ومتمركز
ویژگی های فرهنگ توفیق مدار
1 .بیشتر بر كاری كه بایستی انجام شود تأكید دارند
2 .علاقه به كار و از انجام وظایف لذت می برند و باطناَ خشنود می شوند
3 .افراد دارای انرژی و زمان زیادی برای صرف در سازمان هستند
4 .خود كنترل ( مسئولیت شخص برای توفیق)حل مشكل از طریق مصالحه
5 .از قدردانی به عنوان انگیزه استفاده می شود
ویژگی های فرهنگ حمایت مدار:
1 . اعضاء وادار می شوند از طریق روابط، تقابل )دوسره بودن(، تعلق و اتصال لیاقت خود را
نشان دهند
2 . كاركنان دارای یك ریسك و علاقه شخصی هستند
3 . كنترل مشاركتی با مسئولیت دو طرفه ارتباطات پویا و دگرگون سازی
4 . كنترل از طریق قدردانی روش ترجیحی حمایت مدار است
5 . رضایت جمعی از كنترل
مفهوم فرهنگ سازمانی
فرهنگ متشکل از : شیوه زندگی کاری، دانش و مفروضات، ارزشهای غالب، فرهنگ نظام اعتقادات
ایشان در ادامه تاکید کردند که تعوجه مدیران ارشد و سرمایه گذاری آنان در مقوله فرهنگ سازمانی می تواند منشا پیشرفت و توسعه باشد..
سازمان هایی که برنامه ریزی منسجم و هدفمند برای توسعه فرهنگی داشته اند امروزه جزو شرکت های پیشرو محسوب می شوند.
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد واحد تحقیقات