چرا شراکت ایران و کره جنوبی مهم است

کره جنوبی مدت کوتاهی پس از جنگ شبه جزیره کره، اصلاحات خود را آغاز کرد و پس از دو دهه رشد شتابان، به  عنوان الگوی دستیابی به توسعه برای دیگر کشورها مورد توجه قرارگرفت. پیشینه روابط تجاری و اقتصادی ایران و کره جنوبی به حدود ۴۰ سال پیش باز می گردد، زمانی که در آبان ۱۳۵۴ نخستین کمیسیون مشترک اقتصادی و فنی دو کشور برگزار شد و به دنبال آن همکاری های تجاری و بازرگانی در زمینه هایی چون نساجی، شیلات، مخابرات، صنایع خودروسازی، نفت، گردشگری و . . . میان دو کشور به وجود آمد.

به دنبال مسافرت شهردار وقت تهران به سئول در سال ۱۳۵۴، به نشانه دوستی دو کشور، سنگ بنای دو خیابان بزرگ در پایتخت دو کشور گذاشته شد. خیابانی در تهران به نام سئول و خیابانی در سئول به نام تهران نام گذاری شد.

پس از انقلاب اسلامی نیز همکاری های دو کشور، ابعاد تازه ای به خود گرفت و روابط و همکاری های دو کشور در زمینه های فنی و صنعتی ارتقا یافت. کره جنوبی و شرکت های بزرگ آن از گسترش همکاری ها استقبال کردند و حجم مبادلات تجاری دو کشور از ۵۰۰ میلیون دلار در سال ۱۳۵۷، به ۱۷ میلیارد دلار در سال ۱۳۷۶ افزایش یافت.

طی سال های گذشته، ایران اصلی ترین کشور صادرکننده نفت به کره جنوبی بوده و به طور متقابل، کره جنوبی اصلی ترین کشور صادرکننده تجهیزات اتومبیل سازی، ماشین سازی و صنایع الکترونیکی به ایران بوده است.

ایران و کره جنوبی در دوران تحریم

کره جنوبی در زمینه های سیاسی، نظامی و اقتصادی از متحدان نزدیک آمریکا در آسیا محسوب شده که مناقشه دو کره و حمایت همه جانبه آمریکا از کره جنوبی از عوامل اصلی این اتحاد بوده است. از این رو، در پی تحریم های گسترده آمریکا و اروپا علیه ایران بر سر پرونده هسته ای در سال ۲۰۱۲، کره جنوبی نیز به موج تحریم ها علیه ایران پیوست و حجم تجارت خود را به  شدت کاهش داد، این در حالی است که تا سال ۲۰۱۲ و پیش از تشدید تحریم ها، کره جنوبی چهارمین شریک تجاری ایران به حساب می آمده است.

سیاست های تجاری کره جنوبی طی چند سال اخیر، روابط دو کشور را به پایین ترین سطح خود رساند و موجب شد این کشور جایگاه ویژه خود را در بازار ایران از دست بدهد. ایران پیش از سال ۲۰۱۱ میلادی از مهم ترین صادرکنندگان نفت به کره بود، ولی تحریم ها باعث شد که به تدریج رقم واردات کاهش یابد و به نزدیک ۱۱۵ هزار بشکه در روز برسد.

با این وجود و پس از حصول توافق جامع هسته ای که موجب رفع تحریم های اقتصادی گسترده بین المللی علیه ایران شد، خانم پارک گئون هی، رئیس جمهور کره جنوبی به همراه هیاتی اقتصادی به تهران سفر کرد تا ضمن دیدار با مقامات ایرانی، زمینه را برای توسعه و گسترش همکاری های دو طرف در حوزه های اقتصاد و انرژی فراهم کند.

گفتنی است تعداد همراهان تجاری در سفر به ایران بالاترین تعداد همراهان شرکت های خصوصی بوده که رئیس جمهور این کشور را در سفری خارجی همراهی کرده اند که این مسئله بیانگر اهمیت ایران برای سئول است.

شایان ذکر است که برخلاف کره جنوبی در دوران تحریم ها، چین مناسبات اقتصادی خود را با ایران حفظ کرد و شریک اول تجاری ایران هم در صادرات و هم در واردات بود، برخلاف ژاپن و کره جنوبی که سیاستی متفاوت را اتخاذ کردند و نه تنها تحریم ها را کاملا رعایت و اجرا کردند بلکه برای خوشایندی غرب و خصوصا واشنگتن از آن هم فراتر رفته و در مواردی که شامل تحریم ها نبود هم ارتباط خود را با ایران قطع کردند.

مقامات کشورمان نیز بارها اعلام کرده اند که به رغم تمایل جمهوری اسلامی ایران به ادامه همکاری های اقتصادی با کشورهای جهان و امضای سندهای همکاری متعدد، کشورهایی که در دوران تحریم روابط اقتصادی و تجاری خود با ایران را حفظ کرده اند، در اولویت قرار داشته و تهران تمایل دارد مناسبات اقتصادی خود را با آنان گسترش دهد.

توسعه مناسبات ایران و کره جنوبی پس از رفع تحریم های اقتصادی وضع شده علیه تهران، موجب نگرانی پکن شده است چرا که بدون شک حضور جدی تر کره جنوبی در بازار ایران منجر به کاهش سهم چین از این بازار خواهد شد و روابط تجاری تهران – سئول نقش بسیار مهمی در تعدیل روابط تجاری چین و ایران خواهد داشت.

اگرچه همکاری های اقتصادی در صدر موضوعات مورد مذاکره میان جمهوری اسلامی ایران و کره جنوبی قرار داشته است، براساس برخی گزارش ها مقامات سئول تلاش می کنند تا از طریق توسعه همه جانبه مناسبات تجاری خود با تهران، زمینه همکاری و روابط ایران و کره شمالی را به شدت محدود کنند. تهران که مدت هاست روابط نزدیکی با پیونگ یانگ دارد، به نظر نمی رسد تحت تاثیر درخواست های مقامات کره جنوبی روابط خود با کره شمالی را کاهش داده یا متوقف کند.