گشایش در گلوگاه های ترافیکی 4 محور شمال / راه های خزر نفس می کشند

مسدود شدن جاده ها، توقف خودروها برای چندین ساعت، اعلام دائمی محدودیت های ترافیکی و نیاز جدی به بهبود ایمنی در برخی نقاط؛ اینها شاید تنها بخشی از دلایلی باشد که جاده های شمالی ایران را به عنوان اولویتی جدی در دستور کار دولت قرار می دهد.

رشد قابل توجه تعداد خودروهای شخصی در طول سال های گذشته و البته افزایش جمعیت تهران به عنوان اصلی ترین حوزه به وجود آورنده گردشگر باعث شده استان های شمالی ایران در طول سال چند میلیون مسافر را در خود جای دهند و در میان تمام دغدغه های موجود چگونگی مدیریت این تعداد سفر در طول سال دغدغه ای جدی و مهم است که باید برای آن برنامه ریزی دقیق صورت گیرد، منطقه ای که به طور سنتی سفر به آن از طریق جاده انجام می شود و نگاهی به وضعیت راه های این بخش از کشور به خوبی نشان می دهد که امکان تداوم کار به روال فعلی وجود نخواهد داشت.

به دنبال این نتیجه گیری وزارت راه و شــــهرسـازی برنامه ریزی جدید خود را برای افزایش توان زیرساختی فعلی و افتتاح جاده های جدید به کار بست، موضوعی که می تواند در کوتاه مدت تأثیری جدی در عملکرد جاده های شمالی ایران داشته باشد. اصلی ترین گام در این حوزه تکمیل آزادراه تهران – شمال خواهد بود. این آزادراه که چند سال قبل قطعه چهارم آن به بهره برداری رسید، پس از سال های طولانی درجا زدن حالا تکلیف خود را مشخص می بیند.

طبق اعلام دولت قطعه نخست این طرح که 60 کیلومتر مسافت میان تهران و استان های شمالی را کاهش خواهد داد در بهار سال آینده به بهره برداری می رسد و  قطعات دوم و سوم نیز در صورت طی شدن مراحل مورد نظر می توانند تا سال 1400 زیربار ترافیک روند.

از سوی دیگر آزادراه قزوین – رشت نیز با وجود آنکه از چند سال قبل زیر بار ترافیک رفته اما هنوز در منطقه رودبار با گره های ترافیکی جدی روبه رو است و طبق اعلام این وزارتخانه لااقل گلوگاه ترافیکی اصلی باقی مانده در این مسیر تا نوروز امسال به بهره برداری خواهد رسید.

جدای از این دو آزادراه، وزارت راه و شهرسازی طرح چهار بانده سازی دو مسیر فیروزکوه و هراز را نیز در دستور کار خود قرار داده و به نظر می رسد گام های مهمی در جریان آن برداشته است. آخوندی روز گذشته تونلی جدید را در جاده هراز افتتاح کرد تا بخش قابل توجهی از توسعه و تعریض این جاده نیز نهایی شود.

طبق اعلام شرکت ساخت، بخش اصلی محور هراز در استان مازندران واقع شده که از طول 101 کیلومتری آن تاکنون 53 کیلومتر بهره برداری شده که 20 کیلومتر آن شامل چهار کیلومتر تونل و 800 متر پل در سال های 93 و 94 به افتتاح رسیده است و 48 کیلومتر از پروژه ساخت باند دوم محور هراز نیز در دست اجراست.

تأثیر بلندمدت توسعه زیرساخت ها

دبیر انجمن شرکت های راه سازی معتقد است با توجه به تجربه ای که در بسیاری از کشورهای جهان به کار بسته شده، توسعه راه های ایران و رسیدن به استانداردهای بین المللی در این زمینه اهمیت بسیار زیادی خواهد داشت.

علی آزاد در گفت وگو با «فرصت امروز» تصریح کرد: در حال حاضر جاده های توسعه یافته در بسیاری از کشورها نه تنها صرفاً محیطی برای تردد هستند که امکان رسیدن به بسیاری از اولویت های اقتصادی را نیز به وجود آورده اند. در صورتی که ما بتوانیم شرایطی به وجود آوریم که جاده های ایران با استانداردها برابری کنند مانند آنچه در جاده های شمالی قابل دسترسی است هم ترافیک و هزینه های مربوط به آن کاهش خواهد یافت و هم صرفه جویی های اقتصادی راه را بر دیگر اهداف باز می کند.

به گفته وی، در صورتی که تعداد جاده های فعال در مناطق مختلف کشور افزایش یابد آن گاه امکان آن وجود خواهد داشت با انتخابی که به مردم داده می شود آنها برای خدمات در جاده های جدید عوارض پرداخت کنند و این عوارض خود به توسعه جاده ها و حفظ امکانات گذشته منجر شود.

علی بهنود، کارشناس مسائل حمل و نقل نیز در گفت وگو با «فرصت امروز» به اهمیت توسعه راه ها در رسیدن به اهداف اقتصادی اشاره کرد و گفت: اگر ما این طور برنامه ریزی کرده ایم که از صنعت توریسم و گردشگری به عنوان جانشینی برای درآمدهای ناپایدار گذشته استفاده شود، قطعاً استان های شمالی ایران با توجه به شرایط خاصی که دارند یکی از اصلی ترین اهداف خواهند بود و در چنین فضایی بهبود راه های دسترسی به آنها و توسعه این مسیرها باید اولویتی بسیار جدی باشد.

به گفته وی، می توان انتظار داشت با بهره برداری از تمام طرح های نیمه تمام فعلی مسائلی چون ترافیک طولانی سال های گذشته برطرف شود و این شانس به وجود  آید که به دیگر دغدغه ها در این عرصه توجه شود. جاده های قدیمی شمال قطعاً ظرفیت تعداد سفرهای فعلی را ندارند و طرح های جدید لااقل در کوتاه مدت بخشی از دغدغه ها را برطرف می کنند.

هرچند دولت تلاش کرده لااقل بخشی از بار سفرهای جاده ای را به دیگر عرصه ها مانند ریل منتقل کند و در این مورد خاص افتتاح راه آهن رشت می تواند اهمیت داشته باشد، اما همچنان جاده اصلی ترین انتخاب مسافران برای رسیدن به استان های شمالی است و در چنین شرایطی بهبود زیرساخت ها از طریق افتتاح یا توسعه چهار محور به طور همزمان می تواند گره گشا باشد.

ارتباط با نویسنده: j.hashemi1992@gmail.com